سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,573
تعداد مقالات71,037
تعداد مشاهده مقاله125,525,363
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,787,482
شفعتی, معصومه, زاهدی مازندرانی, محمد جواد. (1400). سنخ‌شناسی رابطه‌محور بهره‌برداری‌های خانوادگی در جامعۀ روستایی ایران (مورد مطالعه: روستای قودجان). , 13(2), 511-531. doi: 10.22059/jrd.2022.339518.668705
معصومه شفعتی; محمد جواد زاهدی مازندرانی. "سنخ‌شناسی رابطه‌محور بهره‌برداری‌های خانوادگی در جامعۀ روستایی ایران (مورد مطالعه: روستای قودجان)". , 13, 2, 1400, 511-531. doi: 10.22059/jrd.2022.339518.668705
شفعتی, معصومه, زاهدی مازندرانی, محمد جواد. (1400). 'سنخ‌شناسی رابطه‌محور بهره‌برداری‌های خانوادگی در جامعۀ روستایی ایران (مورد مطالعه: روستای قودجان)', , 13(2), pp. 511-531. doi: 10.22059/jrd.2022.339518.668705
شفعتی, معصومه, زاهدی مازندرانی, محمد جواد. سنخ‌شناسی رابطه‌محور بهره‌برداری‌های خانوادگی در جامعۀ روستایی ایران (مورد مطالعه: روستای قودجان). , 1400; 13(2): 511-531. doi: 10.22059/jrd.2022.339518.668705

سنخ‌شناسی رابطه‌محور بهره‌برداری‌های خانوادگی در جامعۀ روستایی ایران (مورد مطالعه: روستای قودجان)

توسعه محلی (روستائی-شهری)
مقاله 8، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 26، اسفند 1400، صفحه 511-531    اصل مقاله (534.09 K)
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrd.2022.339518.668705
نویسندگان
معصومه شفعتی* 1؛ محمد جواد زاهدی مازندرانی2
1دکتری جامعه‌شناسی، پژوهشگر جهاد دانشگاهی خوزستان
2استاد گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور
چکیده
مطالعاتی که تاکنون در حوزۀ کشاورزی خانوادگی انجام شده، به‌طورکلی برمبنای دو دیدگاه متفاوت بوده است: دیدگاه اول روی ساختارهای مادی متمرکز و برجسته‌کنندۀ نقش انواع مزرعه و پویایی‌های اکولوژیکی است و دیدگاه دوم بر کنشگران اجتماعی متمرکز و برجسته‌کنندۀ عاملیت کشاورز است و نیروهای اجتماعی گسترده‌تر نیز نقش مهمی در آن دارند. در مقابل، پیشنهاد دارنهوفر و همکاران (2016) دیدگاه سوم با تمرکز روی روابط است که پتانسیل غلبه‌کردن بر دوگانگی اکولوژیکی/اجتماعی و ساختار/عاملیت را دارد. با حاکمیت این رویکرد در این مطالعه، برای ساختن چارچوب مفهومی و افزایش حساسیت نظری، از نظریۀ جامعه‌شناختی رابطه-محور کانتزن و فورنی استفاده شد. این کار با استفاده از روش گونه‌شناسی و راهبرد عملیاتی (ترکیبی از راهبرد تجربی و مفهومی) به انجام رسید. به‌این‌ترتیب که براساس رویکردی استقرایی، ابتدا مشاهده‌های مکرر و عمیق، در کنار مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با اعضای 19 خانوار (43 مصاحبه) در روستای قودجان که در آن صددرصد واحدهای بهره‌برداری کشاورزی به‌صورت خانوادگی اداره می‌شدند، انجام گرفت. سپس در یک فرایند مستمر رفت‌وبرگشتی، مفاهیم براساس یک مفهوم کلی‌تر، برچسب‌های مفهومی مناسب به‌عنوان گونه‌ها دریافت کردند و گونه‌ها به‌تدریج شکل گرفتند (تجربی). یافته‌ها نشان می‌دهد چگونگی و میزان مشارکت اعضای خانواده‌های بهره‌بردار در تصمیم‌گیری و نحوۀ عملکرد آن‌ها در ساختار کار در واحد بهره‌برداری، به شکل‌گیری پیکربندی‌های مختلفی از خانواده‌های کشاورز می‌انجامد که شامل چهار نوع پیکربندی «مکمل سنتی»، «همکاری»، «فردگرایی درون‌مزرعه» و «فردگرایی تخصصی» می‌شود. در روستای قودجان مکمل سنتی به‌رغم وجود پیکربندی‌های خانوادگی دیگر، نوع غالب است که در آن مرد مالک و سرپرست رسمی واحد بهره‌برداری خانوادگی است. همچنین نتایج نشان می‌دهد احتمال پایداری نسلی واحد بهره‌برداری خانوادگی با پیکربندی فردگرایی درون‌مزرعه، بیشتر از دیگر انواع پیکربندی است. بازسازی الگوهای تقسیم کار در خانوادۀ بهره‌بردار می‌تواند انعطاف‌پذیری آن را افزایش دهد و درنتیجه چشم‌انداز آتی کسب‌وکار کشاورزی خانوادگی را بهبود ببخشد.
کلیدواژه‌ها
پایداری نسلی؛ پیکربندی خانواده کشاورز؛ روستای قودجان؛ فردگرایی درون مزرعه؛ نظام بهره‌برداری خانوادگی
مراجع
  • بانک بین‌المللی برای بازسازی و توسعه (1389)، کشاورزی برای توسعه، ترجمۀ هوشنگ ایروانی و حجت ورمزیاری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • خانی، فضیله (1389)، چارچوب تحلیلی در مطالعات نابرابری‌های جنسیتی در جهان، زن در توسعه و سیاست، دورۀ هشتم، شمارۀ 3: 30-7.
  • سالدنا،‌ جانی (1395)،‌ راهنمای کدگذاری برای پژوهشگران کیفی،‌ ترجمۀ عبدالله گیویان،‌ تهران:‌ انتشارات علمی-فرهنگی.
  • سگالن، مارتین (1393)، جامعه‌شناسی تاریخی خانواده، ترجمۀ حمید الیاسی، چاپ ششم، تهران: نشر مرکز.
  • طالب،‌ مهدی،‌ زاهدی،‌ محمدجواد، شفعتی،‌ معصومه (1398)،‌ جایگاه انواع سرمایه در پایداری نسلی نظام بهره‌برداری خانوادگی،‌ مجلۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران،‌ دورۀ هشتم،‌ شمارۀ 2: ‌255-223.
  • مرکز آمار ایران (1393)، سرشماری عمومی کشاورزی، https://www.amar.org.ir
  • وثوقی، منصور (1390)، جامعه‌شناسی روستایی، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات کیهان.
 

  • Chirico, F., & Nordqvist, M. (2010). Dynamic capabilities and trans-generational value creation in family firms: The role of organizational culture. International Small Business Journal, 28(5), 487-504.
  • Contzen, S., & Forney, J. (2017). Family farming and gendered division of labour on the move: a typology of farming-family configurations. Agriculture and human values, 34(1), 27-40.
  • Darnhofer, I., Lamine, C., Strauss, A., & Navarrete, M. (2016). The resilience of family farms: Towards a relational approach. Journal of Rural Studies, 44, 111-122.
  • Dechaux, J. H. (1995). Sur le concept de configuration: quelques failles dans la sociologie de Norbert Elias. Cahiers internationaux de sociologie, 293-313.
  • Dyer Jr, W. G., & Dyer, W. J. (2009). Putting the family into family business research. Family Business Review, 22(3), 216-219.
  • Elias, N. (1978). What Is Sociology? Columbia University Press, New York.
  • FAO (2014). Innovation in family farming, are available on the FAO website fao.org/publications
  • (2013). International year of family farming 2014. Master plan. Rome available at http://www.fao.org/fleadmin/user_upload/iyff/docs/Final_Master_Plan_IYFF_2014_30-05.pdf.
  • Gasson, R., & Errington, A. (1993). The Family Farm Business, CAB International, Oxon.
  • Gersick, K.E., Davies, J.A., McCollom Hampton, M.E., & Lansberg, I. (1997). Generation to generation: lifecycles of family business, Harvard Business School Press, Boston, MA
  • Lobley, M., Errington, A., McGeorge, A., Millard, N., & Potter, C. (2002) Implications of changes in the structure of agricultural businesses, research report prepared for DEFRA, University of Plymouth, Plymouth.
  • Martin, C., Martin, L., & Mabbett, A. (2002). SME Ownership Succession – Business Support and Policy Implications, Knowledge Management Centre, Business School, University of Central England, Birmingham, available at: http://sbs.gov.uk/content/analytical/research/
  • Widmer, E. D. (2010). Family configurations. A structural approach to
    family diversity. Farnham/Burlington: Ashgate.
  • Widmer, E. D. (2014). Partnerships, family, and personal configurations. In The Wiley Blackwell companion to the sociology of families(pp. 236-254). Chichester: Wiley Blackwell.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 257
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 248





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب