1دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکدة حقوق، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
2استادیار گروه حقوق، دانشکدة حقوق، واحد شیراز ، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
3استادیار گروه حقوق، دانشکدة حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
4استادیار گروه حقوق، دانشکدة حقوق، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
چکیده
هر دعوا به‌طور طبیعی دارای ارکانی است و رأی داوری نیز براساس دعوا صادر می‌شود. این واقعیت به‌طور طبیعی این پرسش را پیش می‌کشد که آیا ارکان دعوا باید در رأی داور منعکس شوند یا خیر. اگر بر این عقیده باشیم که ذکر ارکان دعوا ضروری است، پرسش دیگری پیش می‌آید در خصوص اینکه ارکان دعوا کدام‌اند. به همین ترتیب باید به این پرسش پاسخ گفت که ضمانت اجرای عدم بیان ارکان دعوا در رأی داوری چیست؟ در این پژوهش رأی داوری به‌مثابة آیینة دعوا دانسته شده و بر این اساس بیان ارکان دعوا در رأی داوری ضروری تشخیص داده شده است. با چنین فرضیه‌ای طبیعی است که برای عدم بیان ارکان دعوا در رأی داوری ضمانت اجرایی در نظر گرفته شود. به‌نظر می‌رسد ضمانت اجرای عدم بیان ارکان دعوا (اصحاب، سبب و موضوع دعوا) حسب مورد می‌تواند ضمانت اجرای بطلان رأی داوری یا لزوم اصلاح رأی داوری را در پی داشته باشد. عدم ذکر اصحاب دعوا در صورت قابل اصلاح بودن رأی، نباید سبب ابطال یا عدم شناسایی آن شود. اما عدم ذکر موضوع دعوا بدین‌سبب که امکان نظارت قضایی و بررسی اعتبار امر قضاوت‌شده را برای دادگاه با دشواری مواجه میسازد، خلاف نظم عمومی و از موارد ابطال رأی داوری است. عدم بیان سبب دعوا نیز چون منتج به غیر مستدل بودن رأی می‌شود، مخالف نظم عمومی و از موارد ابطال رأی است.
امیر معزی، احمد (1392). داوری بازرگانی بین‌المللی، چ اول، تهران: دادگستر.
امینی، عیسی؛ عباس منصوری (1397). «موجه و مدلل بودن رأی داوری داخلی با نگاهی بر رویة قضایی»،فصلنامة پژوهش حقوق خصوصی، سال ششم، ش 22. ص 35-9، http://dx.doi.org/10.22054/jplr.2017.18447.
پیری، فرهاد (1398). راهنمای نگارش رأی داوری، ترجمه و تألیف، (با همکاری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران)، چ اول، تهران: جنگل، جاودانه.
حیاتی، علی‌عباس (1390). آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی، چ اول، تهران: میزان.
خدابخشی، عبدالله (1392). حقوق داوری و دعاوی مربوط به آن در رویة قضایی، چ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
خزاعی، حسین (1386). «رأی داوری در حقوق داخلی و تجارت بینالملل»،فصلنامة حقوق، مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دورة 37، ش 3، ص 126-9720.1001.1.25885618.1386.37.3.11.5 DOI:
زینالی، رسول (1394). دعوای ابطال رأی داوری در رویة دادگاه‌ها، تهران، چراغ دانش.
شمس، عبدالله (1381). آیین دادرسی مدنی، ج 1، چ دوم، تهران: میزان.
---------- (1385). آیین دادرسی مدنی، ج 3، چ پنجم، تهران: دراک.
صدرزاده افشار، سید محسن (1379). آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، چ پنجم، تهران: ماجد.
صفائی، حسین (1392). حقوق بینالملل و داوری‌های بین‌المللی، چ چهارم، تهران: میزان.
علیخانی، محمد (1397). «راهکارهای برون‌رفت از بن‌بست‌های مذاکراتی و حل تعارض مسائل نفتی»، مجلة پژوهش‌های حقوقی، ش 35، ص 285-263 https://jlr.sdil.ac.ir/article79345.html _ (9 آبان 1398).
غمامی، مجید؛ سید محمد آذین (1388). «نقش متقابل دادرس و اصحاب دعوی در اثبات و ارزیابی امور موضوعی در دادرسی مدنی»، فصلنامة حقوق، مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دورة 39، ش 2. ص 282-257 20.1001.1.25885618.1388.39.2.11.7 DOI
16. قاسمی، علی؛ ویکتور بارین چهار بخش (1390).«جایگاه اصل اعتبار امر قضاوت‌شده در حقوق بینالملل»، فصلنامةدیدگاههایحقوققضایی، ش 60 .ص150-127http://ensani.ir/fa/article/311718 (11 آبان 1398).
کاتوزیان، ناصر (1387). اثبات و دلیل اثبات، ج 1، چ پنجم، تهران: میزان.
---------- (1376). اعتبارامرقضاوتشده، چ پنجم، تهران: دادگستر.
لیو، جولیان دی ام؛ لوکاس ای میستلیس؛ استفان، ام کرول (1391). داوری تجاری بین‌المللی تطبیقی، ترجمة دکتر محمد حبیبی مجنده، قم: دانشگاه مفید.
متین دفتری، احمد (1391). آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، ج 2، چ چهارم، تهران: مجد.
محسنی، حسن (1389). ادارة جریان دادرسی مدنی، چ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
نیازی، عباس (1390). «اعتبار امر قضاوت شده در رأی داور»،دیدگاه‌های حقوق قضایی، ش 55، ص 150-129 http://noo.rs/Rgs4z (2 آبان 1398).
هرمزی، خیرالله (1392). «تغییر عناصر دعوی: شرحی بر مادة 98 قانون آیین دادرسی مدنی»، فصلنامة پژوهش حقوق خصوصی، دورة 1، ش 3، ص 33-9 magiran.com/p1261344 ( 25 آذر 1398).
یوسف‌زاده، مرتضی (1392). آیین داوری، چ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
ب) خارجی
Brozolo, Luca G. di Radicati, (2011). “ResJudicata and international arbitration awards”, ASA Special Series.
Brunet, Edward, Richard E. Speidel, Jean R. Sternlight, Stephen J.Ware (2006). Arbitration Law in America (A Critical Assessment), First published, ambridge university press.
Karyna, Loban (2009). The Extension of Arbitration to Third Parties, Central European University.
Miller, Arthur R. (2013). Civil Procedure: Cases and Materials, 11th edition, Sweet & Maxwell.
Redfern, Alan & Hunter, Martin (2004). Law and practice of international commercial arbitration, Fourth edition, Sweet and Maxwell.
Robinson, Tyler (2008). The Supreme Court Considers the Extent of Federal Subject Matter Jurisdiction under the FAA, Sympson tacher & Bartlett LLP.
Turner, Ray (2005). Arbitration Awards (A practical approach), Blackwell Publishing Ltd.
Yu, Hong-Lin. (2008). "A Theoretical Overview of the Foundations of International Commercial Arbitration", Contemporary Asia Arbitration Journal.
