سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,532
تعداد مقالات70,501
تعداد مشاهده مقاله124,097,996
تعداد دریافت فایل اصل مقاله97,205,596
قادری, صلاح الدین, کریمی, علیرضا, سلیمانی, سمیه, کارگر اسفند آبادی, خدیجه, عنبری روزبهانی, مهدخت. (1401). تجربۀ سرپرستی خانوار توسط زنان و چرخۀ بازتولید فلاکت (نمونۀ موردی: زنان سرپرست خانوار شهر کرج). , 11(1), 1-27. doi: 10.22059/jisr.2021.307490.1096
صلاح الدین قادری; علیرضا کریمی; سمیه سلیمانی; خدیجه کارگر اسفند آبادی; مهدخت عنبری روزبهانی. "تجربۀ سرپرستی خانوار توسط زنان و چرخۀ بازتولید فلاکت (نمونۀ موردی: زنان سرپرست خانوار شهر کرج)". , 11, 1, 1401, 1-27. doi: 10.22059/jisr.2021.307490.1096
قادری, صلاح الدین, کریمی, علیرضا, سلیمانی, سمیه, کارگر اسفند آبادی, خدیجه, عنبری روزبهانی, مهدخت. (1401). 'تجربۀ سرپرستی خانوار توسط زنان و چرخۀ بازتولید فلاکت (نمونۀ موردی: زنان سرپرست خانوار شهر کرج)', , 11(1), pp. 1-27. doi: 10.22059/jisr.2021.307490.1096
قادری, صلاح الدین, کریمی, علیرضا, سلیمانی, سمیه, کارگر اسفند آبادی, خدیجه, عنبری روزبهانی, مهدخت. تجربۀ سرپرستی خانوار توسط زنان و چرخۀ بازتولید فلاکت (نمونۀ موردی: زنان سرپرست خانوار شهر کرج). , 1401; 11(1): 1-27. doi: 10.22059/jisr.2021.307490.1096

تجربۀ سرپرستی خانوار توسط زنان و چرخۀ بازتولید فلاکت (نمونۀ موردی: زنان سرپرست خانوار شهر کرج)

مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
مقاله 2، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 41، فروردین 1401، صفحه 1-27    اصل مقاله (887.41 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jisr.2021.307490.1096
نویسندگان
صلاح الدین قادری* 1؛ علیرضا کریمی1؛ سمیه سلیمانی2؛ خدیجه کارگر اسفند آبادی3؛ مهدخت عنبری روزبهانی4
1استادیار گروه جامعه شناسی دانشکده ادبیات دانشگاه خوارزمی
2دانشجوی دکتری جامعه شناسی مسائل اجتماعی دانشگاه خوارزمی
3دانشجوی دکتری علوم سیاسی مسائل ایران دانشگاه ازاد اسلامی واحد کرج
4دکتری جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران و مدرس دانشگاه فرهنگیان
چکیده
زنان سرپرست خانوار نیازمند به­مثابه آسیبی اجتماعی شناخته‌ می‌شوند. این گروه از زنان آسیب‌پذیر، با مجموعه‌ای از مشکلات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مواجه هستند که چرخه‌ای از بازتولید فقر و فلاکت را برای آن‌ها رقم می‌زند. تحقیقات نشان می‌دهد زنان سرپرست خانوار که دارای فرزند هستند، پنج برابر خانواده‌های معمولی در معرض آسیب‌پذیری ناشی از فقر قرار دارند. پژوهش حاضر با تمرکز بر شرایط گروهی از زنان سرپرست خانوار در شهر کرج که به دلایل مختلفی (فوت همسر، زندانی بودن همسر، طلاق و...) سرپرست خانوار شناخته می‌شوند، به مطالعۀ آسیب‌های گوناگون این زنان، شامل حوزۀ اقتصاد و معیشت، حوزۀ اجتماعی و احساس امنیت و حوزۀ مشکلات فرزندان می‌پردازد و نقش این سه حوزه را در بازتولید چرخۀ فلاکت تحلیل می‌کند.در مقالۀ حاضر، تجربیات زیستۀ زنان سرپرست خانوار مطالعه می‌شود. ابتدا با اتخاذ روش‌شناسی کیفی، با 22 نفر از زنان سرپرست خانوار در شهر کرج مصاحبۀ عمیق انجام گرفت و داده‌های گردآوری‌شده به شیوۀ تحلیل تماتیک تحلیل شدند. میدان پژوهش محدودۀ شهری شهر کرج است. مشارکت‌کنندگان در پژوهش به روش نمونه‌گیری هدفمند و تکنیک گلوله‌برفی انتخاب شدند. یافته‌ها نشان داد زنان سرپرست خانوار با مشکلات متعددی مواجه هستند که هرکدام به شکلی به بازتولید شرایط نامطلوب زندگی آن‌ها و پایداری آن کمک می‌کند. مهم‌ترین این مشکلات عبارت‌اند از: محرومیت اقتصادی (تأمین معیشت و نیازهای روزمرۀ خود و فرزندان)، مشکلات اجتماعی (احساس امنیت اجتماعی در مناسبات اجتماعی و تعاملات بین‌فردی)، تفکر و برداشت‌های فرهنگی (نگاه ترحم‌آمیز، طردکننده و تحقیرآمیز) مشکلات مربوط به توانمندی‌ها (مهارت‌های شغلی و مهارت‌های ارتباطی)، مشکلات حوزۀ سلامت و بهداشت (بیماری و مشکلات جسمی و روحی و روانی) و... .مشکل عمدۀ این زنان «فقر قابلیتی» است، یعنی اکثر این زنان قابلیت‌ها و توانمندی‌های لازم نظیر سواد، تحصیلات عالی و سلامت جسمانی برای خروج از ورطۀ فقر را ندارند و این امر دایرۀ انتخاب‌های آن‌ها را برای زندگی به‌شدت محدود می‌کند. فقر قابلیتی همراه با چالش‌های حوزه‌های سه‌گانه به وضعیتی منجر شده که در مقالۀ حاضر با عنوان فلاکت از آن اسم برده شده است. نداشتن بسیاری از فرصت‌ها (فرصت داشتن خانوادۀ خوب، داشتن پدر، تحصیل مناسب و...) برای خانواده‌های زن­سرپرست به‌نوعی موجب استمرار و بازتولید چرخۀ فلاکت (آسیب اقتصادی، آسیب تعاملات و فرزندان آسیب‌دیده) می‌شود
کلیدواژه‌ها
تجربۀ زیسته؛ تحلیل تماتیک؛ زنان سرپرست خانوار؛ زنان مطلقه؛ کرج
مراجع
  • احمدنیا، شیرین، و کامل قالیباف، آتنا (1396)، «زنان سرپرست خانوار در تهران: مطالعه کیفی تجربیات، چالش‌ها و ظرفیت‌های آن‌ها»، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، شمارۀ 65: 103-136.
  • براتی، محمدعلی، و ابراهیمی سالاری، تقی (1397)، «عوامل مؤثر بر فقر در خانوارهای دارای سرپرست زن ایرانی»، فصلنامه رفاه اجتماعی، شمارۀ 68: 43-85.
  • خانی، سعید، خضری، فرشید، و یاری، کتایون (1396)، «مطالعه آسیب‌پذیری اجتماعی زنان سرپرست خانوار و زنان دارای سرپرست در منطقه سلطان‌آباد شهر تهران»، زن در توسعه و سیاست، شمارۀ 4: 597-620.
  • روشنی، شهره، تافته، مریم، خسروی، زهره، و خادمی فاطمه (1399)، «شرایط تأثیرگذار بر وضعیت زندگی زنان سرپرست خانوار در ایران و راهکارهای کاهش آسیب‌ها»، فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شمارۀ 3: 693-717.
  • سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان البرز (1399)، مرکز آمار و اطلاعات.
  • شادی‌طلب، ژاله، و گرایی‌نژاد، علیرضا (1383)، «فقر زنان سرپرست خانوار»، پژوهش زنان، شمارۀ 1: 49-70.
  • شهریاری، عزت، سعادتمند، زهره، و فاتحی‌زاده، مریم السادات (1392)، «بررسی نیازهای آموزشی زنان سرپرست خانوار شاغل فرهنگی آموزش و پرورش»، فصلنامۀ زن و جامعه، شمارۀ 3: 29-45.
  • کاشانی‌نیا، زهرا، و علیا، زهرا (1388)، «عوامل استرس‌زا و رابطۀ آن‌ها با کیفیت زندگی زنان سرپرست خانواده»، مجموعه مقالات دومین همایش توانمندسازی و توان‌افزایی زنان سرپرست خانوار، ادارۀ کل امور بانوان شهرداری تهران، نهم و دهم تیرماه، 391-401.
  • محمدپور، احمد (1388)، «تحلیل داده‌های کیفی: رویه‌ها و مدل‌ها»، مجلۀ انسان‌شناسی، شمارۀ 10: 127-160.
  • معیدفر، سعید، و حمیدی، نفیسه (1386)، «زنان سرپرست خانوار: نگفته‌ها و آسیب‌های اجتماعی»، فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 32: 130-145.
  • نازکتبار، حسین، و ویسی، رضا (1386)، «وضعیت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی زنان سرپرست خانوار استان مازندران»، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، شمارۀ 27: 95-113.
 

  • Aghajanian, A., & Thompson, V. (2013). Female Headed Households in Iran (1976–2006), Marriage & Family Review, 2: 115-134.
  • Chant, S. (2007). Children In Female-Headed Households: Interrogating the Concept of an ‘Inter- Generational Transmission of disadvantage’ With Particular Reference to the Gambia, Philippines and Costa Rica. New Working Paper Series. No. 19. London School of Economics, Gender Institute.
  • Cobb, S. (1976). Social Support AS a Moderator of Life Stress. Psychosomatic Medicine, No. 38: 300-314.
  • Coyne, G. (2003). An Investigation of Coping Skills and Quality of Life Among Single Sole Supporting Mothers. International Journal of Anthropology, No. 3: 127-138.
  • Damaske, S. (2011). For the family? How class and gender shape women`s work. Oxford: Oxford University Press.
  • Habib, T. Z. (2010). Socio-psychological status of female heads of households in Rajshahi City, AntrocomOnline Journal of Anthropology, No. 6: 173–186.
  • Hernández, R. L., Aranda, B. E., & Ramírez, M. T. G. (2009). Depression and Quality of Life for Women in Single-Parent and Nuclear Families. The Spanish Journal of Psychology, No. 1: 171-183.
  • Liu, C., Esteve, A., & Treviño, R. (2017). Female-headed households and living conditions in Latin America. World Development, No. 90: 311-328.
  • Narayana, N., Nair, M. K. S., & Legwale, O. C. (2015) Factors Determining Savings of Women-headed Households in Botswana. International Journal of Economic Issues, 8: 55-62.
  • Schatz, E., Madhavan, S., & Williams, J., (2011). Female-headed house holds contending with AIDS- related hardship inrural South Africa. Health & Place, No. 2: 598–605.
  • Solhi, M., Shabani, H., & Salehi, M. (2016). Determinants of quality of life in Female-headed households based on educational and ecological cognition stage of precede-proceed model, Razi Journal of Medical Sciences, Iran University of Medical Sciences, No. 144: 109-188.
  • Thomas, J., & Harden, A. (2008). Methods for the Thematic Synthesis of Qualitative Research in Systematic Reviews, ESRC National Centre for Research Methods NCRM Working Paper Series Number (10/07), Social Science Research Unit, London.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,279
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 661


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب