پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,764 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,180,831 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,928,500 |
بافته های موزه وزیری از دوره صفویه تا قاجاریه | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| مقاله 2، دوره 26، شماره 3، آذر 1400، صفحه 17-26 اصل مقاله (570.45 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2019.275337.666143 | ||
| نویسندگان | ||
| سید احمد رضا خضری* 1؛ فریبا پات2؛ فاطمه ضرابی زاده3 | ||
| 1استاد گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران | ||
| 2گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران | ||
| 3دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| هدف این پژوهش بررسی و تحلیل بر روی منسوجاتی است که در کتابخانه و موزه وزیری شهر یزد، یکی از مجموعههای مهم فرهنگی- تاریخی ایران نگهداری میشود. این منسوجات به دورههای صفوی، زند و قاجار مربوط میشوند. در این نوشتار به منظور بررسی روند تحولات تولید منسوجات در دورههای مذکور، پارچهها و لباسهای این موزه به لحاظ تزئینات، طرحها و نقوش، رنگ، جنس الیاف، شیوههای دوخت، انواع رودوزیها و کاربرد هر یک از آنها مورد بررسی قرار گرفتهاند. سادهتر شدن دستگاههای بافندگی، استفاده از مواد اولیه با کیفیت پایین و قیمت ارزانتر، کاهش عیار طلا در گلابتونهای به کاررفته و به کاربردن پارچههای روسی در مرمت منسوجات در دوره قاجار، از جمله مهمترین تغییرات در هنر- صنعت پارچهبافی بعد از دوره صفوی بوده است. این تغییرات، همگی حاکی از تأثیر عوامل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران بعد از سقوط سلسله صفوی بر رکود و انحطاط هنر- صنعت پارچهبافی است. در این پژوهش منسوجات موزه وزیری برای نخستین بار شناسایی، عکاسی، طبقهبندی، تجزیه و تحلیل و به صورت علمی مستندسازی میشوند. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانهای، مطالعات میدانی، مصاحبه با اساتید رشتههای مختلف پارچهبافی و رودوزیهای سنتی ایران و مشاوره با کارشناسان موزهها بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| موزه وزیری یزد؛ بافته ها؛ دوره صفوی؛ دوره زندیه؛ دوره قاجار | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Textiles of Vaziri Museum from Safavid to Qajar Eras | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Ahmad Reza Khezri1؛ Fariba Pat2؛ Fatemeh Zarabizadeh3 | ||
| 1Prof. Of islamic history and civilization, University of Tehran, Iran | ||
| 2Department of islamic history and civilization, Alzahra University, Tehran, Iran | ||
| 3Faculty of Theology and Islamic studies | ||
| چکیده [English] | ||
| Traditional textile weaving is one of the most ancient businesses, arts and industries in Iran. From the beginning of written history and even before, it has been found several witnesses of textile weaving activities. The initiation and continuation of this art-industry has always been affected by historical events. Today, there are many historical textiles around the world, while some of them have not been surveyed and analyzed yet. Since the method of production as well as patterns of each woven object is an important source to be used to determine social, economic, political and climatic conditions of the location of production, survey and analysis of these monuments can develop our knowledge about them and even reveal many secrets and answer many questions. The purpose of this study is analysis of textiles which are currently kept in Vaziri museum. Vaziri museum and library is an important cultural and historical center in Iran located in the city of Yazd. It contains many historical and precious monuments including: coins, kings’ orders, containers, manuscripts, textiles and clothes from 6th century (Hijri) up to the era of Pahlavi II. The textiles of this museum, which are subject of this study, belong to Safavid, Zand, and Qajar dynasties. In this paper, the trend of changes in textile production in the mentioned periods is identified by analysis of the museum’s textiles from aspects of decoration, patterns and figures, paintings, thread materials, weaving methods, embroiders and their applications. Safavid period is considered as the golden age for art-industry of textile weaving and making fine clothes in the Islamic period of Iran history. In this period, textile weaving and cloth making have experienced prosperity and brightness, thanks to political, social, and economic conditions, internal security, and interest of Safavid kings in this art-industry as an important factor in local and international trade. After Safavid era, during early Qajar kingdom, the Safavid trend continues. But after that, due to expansion of relations with European countries, travels of businessmen and explorers to Iran, and also trips of Nasser al-Din Shah to Europe, many change occurred in this art-industry. These changes finally resulted in stagnation of this art-industry. Among changes in the art-industry of textile weaving after Safavid period are: simplification of weaving machines, usage of cheap and low quality materials, reduction of gold assay in braids, and usage of Russian textiles in repairing of clothes during Qajar period. These changes imply the effect of political, economic and social factors on decline and stagnation of this art-industry after Safavid period. In this research, the textiles of Vaziri museum are introduced, photographed, categorized and analyzed for the first time. The information of the research has been collected by field studies, library sources, interview with experts of Iranian traditional textile weaving and embroidery and consulting with experts from several museums. We hope that this research would interest the researchers to the Vaziri museum and its monuments, especially textiles and we hope that it will result in better keeping and maintaining of the monuments. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Vaziri museum of Yazd, Textiles, Safavid era, Zand era, Qajad era | ||
| مراجع | ||
|
امینی، شهلا (1384)، نوارهای تزئینی منسوج ایرانی، مجله گلستان هنر، شماره 2، فرهنگستان هنر، صص106-115.
اولئاریوس، آدام (1385), سفرنامه آدام اولئاریوس (ایران صفوی از نگاه یک آلمانی)، ترجمه احمد بهپور، ابتکار نو، تهران.
پریرا فیدالگو، گریگوری (1357)، گزارش سفیر کشور پرتغال در دربار شاه سلطان حسین صفوی، مقدمه ژان اوبن، ترجمه پروین حکمت، تهران، دانشگاه تهران.
پوپ، آرتور اپهام، آکرمن، فیلیس (1387)، سیری در هنر ایران، ج 5، زیر نظر سیروس پرهام، علمی و فرهنگی، تهران.
پوروش، بیتا (1387)، ترمه، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج 15، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، دایره المعارف بزرگ اسلامی، تهران. توحیدی، فائق، توحیدی، سیاوش (1386)، مبانی هنرهای: فلزکاری، نگارگری، سفالگری، بافته و منسوجات، معماری، خط و کتابت، سمیرا، تهران.
درهوهانیان، هارتون (1379) تاریخ جلفای اصفهان، ترجمه لئون میناسیان و محمدعلی موسوی فریدنی، زنده رود، اصفهان.
دهخدا، علی اکبر (1339)، لغت‌نامه، زیر نظر محمد معین، سازمان لغت‌نامه، تهران.
روحفر، زهره (1391)، هنر پارچهبافی در دوره قاجار، آرمانشهر، تهران. شاردن، ژان (1335) سیاحت نامه شاردن، ترجمه محمد عباسی، ج2، امیرکبیر، تهران.
شاردن، ژان (آ1345) سیاحت نامه شاردن، ترجمه محمد عباسی، ج 8، امیرکبیر، تهران.
شاردن، ژان (ب1345)، سیاحت نامه شاردن، ترجمه محمد عباسی، ج 9، امیرکبیر، تهران. شاردن، ژان (آ1350) سیاحت نامه شاردن، ترجمه محمد عباسی، ج3، امیرکبیر، تهران.
شاردن، ژان (ب1350) سیاحت نامه شاردن، ترجمه محمد عباسی، ج 4، امیرکبیر، تهران.
شریعت پناهی، سیدحسام الدین (1372)، اروپایی‌ها و لباس ایرانیان، قومس، تهران.
صبا، منتخب (1384)، جایگاه نقوش نمادین یا سمبلیک در هنرهای سنتی ایران، ج 3، مصحح حمیدرضا معینی و فریدالدین معینی، نور حکمت، مشهد.
طهماسبی، ملیحه (1388)، ترمه‌بافی در استان‌های یزد و کرمان، مجموعه مقالات اولین گردهمایی گنجینه‌های از یاد رفته هنر ایران، ج 3 (دست‌بافته‌ها)، فرهنگستان هنر، صص243-268.
فرمان شاه سلطان حسین به تاریخ 1106 هـ.ق شماره 77 آرشیو کلیسای وانک. فرمان شاه سلطان حسین به تاریخ 1125 هـ.ق شماره 95 آرشیو کلیسای وانک.
فلور، ویلم (1365) برافتادن صفویان، برآمدن محمود افغان، ترجمه ابوالقاسم سری، تهرانتوس.
کارری، جملی (1348) سفرنامه کارری، ترجمه عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ، اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجان شرقی، تبریز.
کمپفر، انگلبرت (1360)، سفرنامه کمپفر به ایران، ترجمه کیکاووس جهانداری، خوارزمی، تهران.
گریشمن، رمان (1370)، هنر ایران در دوران پارتی و ساسانی، ترجمه بهرام فره‌وشی، علمی و فرهنگی، تهران.
مسرت، حسین (1389)، گنج کویر (پیشینه و کارنامه کتابخانه وزیری یزد)، اندیشمندان یزد، یزد. مصاحبه با آقای روح الله دهقانی، سرپرست کارگاه رزی‌بافی و مخمل‌بافی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تهران.
مصاحبه با آقای مصطفی قطب زاده، معاون کتابخانه و موزه وزیری یزد. مصاحبه با آقای محمدرضا انتظاربقیه‌اله، مدیر کتابخانه و موزه وزیری یزد.
مصاحبه با خانم مهپاره اکبری، هنرمند و پژوهشگر لباسهای سنتی ایران و دوخت‌های سنتی ایران و جهان، دارنده نشان درجه یک هنری.
مصاحبه با خانم مهین ابراهیم‌زاده پزشکی، هنرمند و پژوهشگر در رشته دوخت‌های سنتی و عضو کمیته داوری و ارزشیابی هنرهای سنتی ایران.
ملکم، جان (1362)، تاریخ ایران، ج2، ترجمه میرزا اسماعیل حیرت، به کوشش مرتضی سیفی قمی و ابراهیم زندپور، یساولی، تهران.
مهرنیا، حبیب (1385)، وزیری اسطوره خاطره‌های ماندگار یزد، بقیه‌العتره، قم.
Newman, Andrew J. (2006), Safavid Iran, Rebirth of a Persian Empire, I.B. Tauris, London, New York. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 628 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,129 |
||