سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,572
تعداد مقالات71,005
تعداد مشاهده مقاله125,494,229
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,754,977
نصر, مهدی, مقدم شاد, محمود رضا. (1400). تصویر حکومت در ادبیات داستانی ایران، 1320-1300. , 51(3), 890-867. doi: 10.22059/jpq.2021.219865.1006948
مهدی نصر; محمود رضا مقدم شاد. "تصویر حکومت در ادبیات داستانی ایران، 1320-1300". , 51, 3, 1400, 890-867. doi: 10.22059/jpq.2021.219865.1006948
نصر, مهدی, مقدم شاد, محمود رضا. (1400). 'تصویر حکومت در ادبیات داستانی ایران، 1320-1300', , 51(3), pp. 890-867. doi: 10.22059/jpq.2021.219865.1006948
نصر, مهدی, مقدم شاد, محمود رضا. تصویر حکومت در ادبیات داستانی ایران، 1320-1300. , 1400; 51(3): 890-867. doi: 10.22059/jpq.2021.219865.1006948

تصویر حکومت در ادبیات داستانی ایران، 1320-1300

فصلنامه سیاست
مقاله 11، دوره 51، شماره 3، آذر 1400، صفحه 890-867    اصل مقاله (320.04 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpq.2021.219865.1006948
نویسندگان
مهدی نصر* 1؛ محمود رضا مقدم شاد2
1استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه پیام‌نور، شهرکرد
2دانش آموخته دکترای علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران
چکیده
از کودتای اسفند 1299 تا ورود نیروهای متفقین به ایران به‌تدریج نوع جدیدی از حکمرانی شکل گرفت که بر مبنای تصویری از حکومت استوار بود که ایده‌های آن نه‌تنها در گفتمان جاری میان جریان‌های سیاسی گوناگون، بلکه در یقینیات زندگی روزمره توده مردم بازتاب می‌یابد. پرسش‌های پژوهشی این مقاله عبارت‌اند از: 1. آیا این حکمرانی جدید براساس تصویر معینی از حکومت شکل گرفته است که در جهان‌بینی دوران و یقینیات زندگی روزمره مردم عادی ریشه دارد؟ 2. چه عوامل مهمی در عرصه‌های گوناگون تصویر حکومت را شکل داده‌اند؟ 3. تا چه حد ردپای این تصویر در ادبیات داستانی این دوره آشکار است؟ فرضیه اصلی این است که دولت مدرن در دوره پهلوی اول براساس تصویری از حکومت شکل گرفته که ریشه در یقینیات زندگی روزمره مردم ایران داشته است؛ و دوگانگی‌هایی نظیر اقتدارگرایی/مردم‌سالاری را در عرصه‌های گوناگون نمایان می‌سازد که در ادبیات داستانی این دوره مشاهده می‌شود. در این مقاله، با عنایت به روش تحلیل شخصیت‌های تیپیک در جامعه‌شناسی رمان جرج لوکاچ و چارچوب نظری جامعه‌شناسی معرفت مانهایم، چگونگی این انتظارها و ایده‌های مرتبط با حکومت در رمان‌ها و داستان‌های اجتماعی ایران در دوره زمانی 1320-1300­ بررسی می‌شود. بررسی ادبیات داستانی این دوره به واکاوی و رمزگشایی از برخی جنبه‌های پنهان اما مؤثر بر شکل‌گیری و بازشکل‌گیری حکومت در عرصه‌های گوناگون سیاست داخلی، سیاست خارجی، سیاست اقتصادی و نیز سیاست فرهنگی (جهان‌بینی) یاری می‌رساند که به‌ترتیب در دوگانگی‌هایی مانند اقتدارگرایی/مردم‌سالاری، استقلال/الگوبرداری، منافع عمومی/مالکیت خصوصی و در نهایت دوگانگی ارزشی-هنجاری مسئله‌پردازی می‌شود.
کلیدواژه‌ها
اقتدارگرایی؛ جامعه‌شناسی رمان‌ها؛ داستان‌های ایرانی؛ دولت مطلقه؛ وجوه اتوپیایی و ایدئولوژیک
مراجع
 

  1. ابراهیمی، مختار؛ شفا دیهیمی‌نژاد. (1399) «تحلیل گفتمان قدرت در داستان سیاوش بر اساس نظریه قدرت میشل فوکو»، ادب فارسی، 10، 2: 212-191، <DOI:10.22059/jpl.2020.297557.1639>.
  2. آرین‌پور، یحیی. (1385) زندگی و آثار هدایت. تهران: زوار، چ ۲.
  3. آژند، یعقوب. (1373) ادبیات داستانی در ایران و ممالک اسلامی. تهران: آرمین.
  4. افضلی، علی؛ زینب قاسمی‌اصل. (1394) «مطالعه تصویر دهه بیست جنوب ایران در رمان همسایه‌ها،» ادب فارسی، 5، 2: 133-113، <DOI:10.22059/jpl.2016.57810>.
  5. جمال‌زاده، سید محمدعلی. (1320) یکی بود یکی نبود. تهران: پروین.
  6. جمال‌زاده، سید محمدعلی. (1379) قلتشن دیوان. تهران: سخن.
  7. جمال‌زاده، سید محمدعلی. (بی‌تا الف) دارالمجانین. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  8. جمال‌زاده، سید محمدعلی. (بی‌تاب) راه آب نامه. تهران: کانون معرفت.
  9. حجازی، محمد. (1340) زیبا. تهران: سینا، چ ۷.
  10. دستغیب، عبدالعلی. (1358) نقد آثار بزرگ علوی. تهران: فرزانه.
  11. دستغیب، عبدالعلی. (بی‌تا) نقد آثار هدایت. تهران: سپهر.
  12. زرافا، میشل. (1368) ادبیات داستانی: رمان و واقعیت اجتماعی. تهران: فروغی.
  13. علوی، بزرگ. (1357) سالاری‌ها. تهران: امیرکبیر.
  14. علوی، بزرگ. (1383) «یک زن خوشبخت،» در بزرگ علوی، گیله مرد. تهران: نگاه، چ ۳.
  15. علوی، بزرگ. (1391) چشم‌هایش. تهران: نگاه، چ ۱۲.
  16. فیرحی، داود. (1390) فقه و سیاست در ایران معاصر: فقه سیاسی و فقه مشروطه. تهران: نی، ج ۱.
  17. فیرحی، داود. (1393) فقه و سیاست در ایران معاصر: تحول حکومت‌داری و حکومت اسلامی. تهران: نی، ج ۲.
  18. قانون‌پرور، محمدرضا. (1392) در آیینه ایرانی؛ تصویر غرب و غربی در داستان ایرانی، ترجمه مهدی نجف‌زاده. تهران: تیسا.
  19. کالیراد، علی. (1393) «نقطه‌ای در تاریک‌خانه (تحلیل روان‌شناختی دو داستان کوتاه تاریک‌خانه اثر صادق هدایت و نقطه‌ای بر روی نقشه اثر سعید فائق)،» پژوهش‌های ایرانشناسی 4، 2: 63-45،  <DOI:10.22059/jis.2015.56676>.
  20. کنوبلاخ، هوبرت. (1394) مبانی جامعه‌شناسی معرفت، ترجمه کرامت‌الله راسخ. تهران: نی.
  21. لوکاچ، جورج. (1387) جامعه‌شناسی رمان. تهران: ماهی.
  22. مانهایم، کارل. (1380) ایدئولوژی و اتوپیا: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی شناخت، ترجمه فریبرز مجیدی. تهران: سمت.
  23. مسعود، محمد. (1384) تفریحات شب. تهران: تلاونگ.
  24. مسعود، محمد. (1385) بهار عمر. تهران: تلاونگ.
  25. مسعود، محمد. (1397) در تلاش معاش. تهران: امید فردا.
  26. مسکوب، شاهرخ. (1386) داستان ادبیات و سرگذشت اجتماع. تهران: فرزان‌روز، چ ۴.
  27. مشفق کاظمی، مرتضی. (بی‌تاالف). تهران مخوف. تهران: امید فردا، ج ۱.
  28. مشفق کاظمی، مرتضی. (بی‌تاب). یادگار یک شب. تهران: امید فردا، ج ۲.
  29. معینی علمداری، جهانگیر. (1394). زیست‌جهان و اهمیت آن برای نظریه سیاسی. تهران: رخداد نو، چ 1.
  30. مقدم‌شاد، محمودرضا. (1396) رمان‌های اجتماعی و تصویر حکومت در ایران معاصر (1357-1300)، پایان‌نامه دکتری در علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران.
  31. هدایت، صادق. (1341) «طلب آمرزش،» در صادق هدایت، سه قطره خون. تهران: امیرکبیر، چ ۶.
  32. هدایت، صادق. (1356) بوف کور. تهران: جاویدان.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 514
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 332





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب