![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,578 |
تعداد مقالات | 71,078 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,706,917 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,941,231 |
خوانش بینامتنی اسطورهی میوه ممنوعه در سه نمایشنامهی برتر جشنوارههای تئاتر کودک و نوجوان | ||
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
دوره 27، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 51-60 اصل مقاله (467.46 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2021.305234.615443 | ||
نویسندگان | ||
عفت فارغ1؛ ابراهیم محمدی* 2؛ اکبر شایان سرشت1 | ||
1گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند | ||
2گروه زبان و ادبیات فارسی- دانشکده ادبیات و علوم انسانی- دانشگاه بیرجند | ||
چکیده | ||
آثار نمایشی کودک و نوجوان، بهویژه وقتی پدیدآورندگان آنها، در تعاملی بینامتنی با متون کهن، عناصر ساختاری مهمی از قبیل زمان، مکان، شخصیتهای داستانی و گاه حتی همهی یک پیکرهی داستانی را دستمایهی کار خود قرار میدهند، گذشته از فراهمآوردن زمینهی سرگرمی، تفریح و تخلیهی روانی، از سویی کارکرد آموزشی دارد و از دیگرسو بستر مناسبی است برای انتقال میراث نیاکانی (سنتها، آیینها و ...) به آگاهی نسل امروز. یکی از این آبشخورهای برجسته، اسطوره و روایتهای اسطورهای است که همواره به اشکال مختلف در آیینها، باورها و متون ادبی و هنری از جمله داستانها، نمایشنامهها و فیلمنامهها بازتاب یافته است. در این جستار با بهرهگیری از نظریهی بیشمتنیت ژرار ژنت، به شیوهی توصیفی- تحلیلی، چگونگی بازآفرینی اسطورهی میوهی ممنوعه (سیب) در سه نمایشنامهی برتر جشنوارههای تئاتر کودک و نوجوان، بررسی شده است. از مهمترین یافتههای پژوهش حاضر میتوان به این موارد اشاره کرد: نویسندگان این نمایشنامهها بیشتر با بهره بردن از روش گسترش متن (تراگونگی کمی)، بنمایهی اسطورهای میوهی ممنوعه را به کار بردهاند. البته در قسمتی از نمایشنامهها نیز برای درک بهتر و جذاب کردن نمایش، تراگونگی محتوایی نیز به چشم میخورد. از این رو، زوایای پنهان این نمایشنامهها در پیوند با این بنمایهی اسطورهای بهتر فهمیده میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
بیشمتنیت؛ اسطورهی میوه ممنوعه؛ قصه سیبی که نصف نشد؛ ملک جمشید؛ بندانگشتی | ||
مراجع | ||
آبراهام، کارل(1391)، رویا و اسطوره، جهان اسطورهشناسی، ترجمه جلال ستاری، نشر مرکز، تهران.
آلن، گراهام(1380)، بینامتنیت، ترجمهی پیام یزدانجو، نشر مرکز، تهران.
احمدیفر، سهیلا(1386)، نمایشنامه بند انگشتی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تهران. اسماعیلپور، ابوالقاسم(1377)، اسطوره، بیان نمادین، سروش، تهران.
افراسیابی، روح ا....(1391)، گذری بر مرزهای مهآلود: درنگی در اسطوره و اساطیر ملل (مجموعه مقالات)، انتشارات نویدپور، شیراز. الیاده، میرچا(1362)، چشماندازهای اسطوره، ترجمهی جلال ستاری، توس، تهران.
باقری، نرگس(1393)، بینامتنیت در فراداستان نوجوان قلب زیبای بابور نوشته جمشید خانیان، مطالعات ادبیات کودک، دوره 5، شماره 2، صص 1-24.
بتلهایم، برنو(1381)، افسون افسانهها، ترجمهی اختر شریعتزاده، انتشارات هرمس، تهران. پولادی، کمال(1386)، اسطوره و ادبیات کودک، اساطیر و عالم کودکی، مجله روشنان، صص 18-27.
پورخالقی چترودی، مهدخت(1380)، درخت زندگی و ارزش فرهنگی و نمادین آن در باورها، مجله مطالعات ایرانی، صص 89- 126. تودوروف، تزوتان(1391)، منطق گفتوگویی میخائیل باختین، ترجمة داریوش کریمی، مرکز، تهران.
جلالی، مریم(1394)، مبانی نقد بینامتنیت در ادبیات تطبیقی کودک و نوجوان، جستارهای ادبی، ش 189، صص 141-166.
حاتمی، حافظ و نغمه شکرانه(1397)، اسطوره در متل کودکان (با نگاهی به متل دویدم و دویدم)، ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، شماره 52، صص 95-118.
حسامپور، سعید و دیگران(1395)، درنگی بر پیوندهای بینامتنی در داستان در باغ بزرگ باران میبارید نوشته احمدرضا احمدی، مطالعات ادبیات کودک، دوره 7، شماره 1، صص 25-48.
رسولی، سیدجواد(1380)، نمادشناسی گیاه در اساطیر ایرانی، در تک درخت (مجموعه مقالات هدیه دوستان و دوستداران به محمدعلی اسلامی ندوشن)، انتشارات آثار و انتشارات یزدان، تهران، صص 95-107.
رنگچی، غلامحسین(1372)، گل و گیاه در ادبیات منظوم فارسی، پژوهشگاه، تهران. رهگذر، رضا(1372)، آیا اسطوره و افسانه، برای کودکان و نوجوانان مفید و لازم است؟، ادبیات داستانی، شماره 11، صص 56-60.
زمانی، فاطمه(1397)، تحلیل روابط فرامتنی و بیشمتنی رمان راز کوه پرنده با شاهنامه، مطالعات ادبیات کودک، شماره 2، صص77-98. سرلو، خوان ادواردو(1389)، فرهنگ نمادها، ترجمه مهرانگیز اوحدی، دستان، تهران. سلطانالقرائی، صادق(1387)، اسطورهها و شاهکارهای ادبی؛ خدمات کودک و نوجوان، دانشنامه، صص 75-95.
شکرایی، محمد(1392)، تقدیرِ قهرمان شدن با تولد نمادین در اسطوره و افسانه، ادبپژوهی. ش 26، صص 95-117
شکیبی ممتاز، نسرین و مریم حسینی(1392)، طبقهبندی انواع خویشکاری تولد قهرمان در اسطورهها، افسانهها، داستانهای عامیانه و قصههای پریان، دو فصلنامه غرهنگ و ادبیات عامه، دوره 1، شماره 1، صص 43-170.
شوالیه، ژان و آلن گربران(1388)، فرهنگ نمادها (اساطیر، رویاها، رسوم، ایما و اشاره، اشکال و قوالب، چهرهها، رنگها، اعداد)، ترجمه و تحقیق سودابه فضایلی، دوره 5 جلدی، چاپ سوم، انتشارات جیحون، تهران.
کزازی، جلالالدین(1372)، رویا، حماسه، اسطوره، نشر مرکز، تهران. کوپر، جی. سی(1379)، فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمه ملیحه کرباسیان، فرشاد، تهران.
لزگی، حبیبالله و شیما منفردی(1389)، بررسی نقش عناصر بیان نمایشی در تئاتر کودک و نوجوان با رویکرد نمایش درمانی، هنرهای زیبا- هنرهای نمایشی و موسیقی، شماره 42، صص 71-78.
ماهوان، فاطمه(1398)، بررسی نگارههای گذر سیاوش از آتش براساس نظریه بیشمتنی ژرار ژنت، پژوهشنامه ادب حماسی، صص 191-218.
متاجی امیررود، میترا و سیده راحیل موسوی(1394)، فرهنگ عامه و اسطوره در ادبیات کودک، انتشارات ناسنگ، تهران.
مشهدیعباس، امیر(1386)، قصه سیبی که نصف نشد، مجموعه نمایشنامههای برگزیده کودک، نمایش، تهران. مهدی، مجتبی(1386)، ملک جمشید، مجموعه نمایشنامههای برگزیده کودک، نمایش، تهران.
میراحسان، احمد(1382)، جستاری در نسبت ادبیات و سینما، فارابی، د12، ش48، صص83-96.
میرباقری فرد، سیدعلیاصغر و دیگران(1391)، میوه ممنوعه در شعر معاصر، فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، ش 72، صص 93-120. نامورمطلق، بهمن(1386)، ترامتنیت مطالعهی روابط یک متن با دیگر متنها، شناخت، شمارهی 56، صص83-96. ................، ............ (1390)، درآمدی بر بینامتیت: نظریهها و کاربردها، سخن، تهران. نعمتاللهی، فرامرز(1390)، ادبیات کودک و نوجوان (شناسایی، ارزشیابی، ارزشگذاری)، چاپ ششم، موسسه فرهنگی مدرسه برهان، تهران.
وارنر، رکس(1386)، دانشنامه اساطیر جهان، ترجمه ابوالقاسم اسماعیلپور، اسطوره، تهران.
واعظنیا، پانتهآ(1382)، نقش اسطوره در انیمیشن، کتاب ماه و هنر، صص 64-66.
Genette, Gerar(1997), Palimpsests: literature in the Second Degre, Translation: Channa Newman and Claude Doubinsky, University of Nebraska Press. Latham, Don(2008), Empowering Adolescent Readers: Intertextuality in Three Novels by David Almond, Children's Literature in Education, Vol, 39, pp 213-226. Lundin, Anne(1998), Intertextuality in Children's Literature, Journal of Education for Library and Information Science, N.3, pp 210-213. Plaut, W(1974), Gunther, The Torah: a modern commentary, V1, Union of American Hebrew Congregations, New York. With, Donna. R(1998), A Century of Welsh Myth in Children's Literature, Greenwood Press, London. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 315 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 418 |