حسبه نویسی در تمدن اسلامی تا سدۀ نهم ق؛ علل و مؤلفه‌ها

ابن اخوه، ضیاءالدین محمد بن احمد بن أبی زید قرشی، آیین شهرداری ترجمه معالم القربه فی احکام الحسبه، ترجمه جعفر شعار، چ دوم، تهران: بنگاه نشر و ترجمه کتاب، 1360.

ابن الدیبع، وجیه الدین عبدالرحمن بن علی شیبانی، کتاب بغیه الاربه فی معرفه أحکام الحسبه، تحقیق طلال بن جمیل الرفاعی، مکه: جامعه ام‌القری، 2002.

ابن بسام، محمد بن احمد، نهایه الرتبه فی طلب الحسبه در: کتاب السیاسه أو الاشاره فی تدبیر الاماره، تحقیق محمدحسن محمدحسن اسماعیل و احمد فرید المزیدی، بیروت: دارالکتب العلمیه، 2003.

ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، الأمر بالمعروف والنهی عن المنکر، تحقیق صلاح‌الدین المنجد، چ دوم، بیروت،: دار الکتاب الجدید، 1984.

ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، الحسبه فی الاسلام أو وظیفه الحکومه الاسلامیه، بیروت: دارالکتب العلمیه، بی‌تا.

ابن جماعه، بدرالدین، تحریر الاحکام فی تدبیر اهل الاسلام، تحقیق فؤاد عبدالمنعم احمد، قطر: محاکم الشرعیه والشئون الدینیه بدوله قطر، 1985.

ابن جوزی، ابوالفرج، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: 1992.

ابن داود الحنبلی، عبدالرحمن، کنز الاکبر من الامر بالمعروف و النهی عن المنکر، تحقیق مصطفی عثمان حمیده، بی‌جا: دارالکتب العلمیه، 1996.

ابن عبدالرووف، احمد بن عبدالله، فی آداب الحسبه و المحتسب در: ثلاث رسائل اندلسیه فی آداب الحسبه و المحتسب، به کوشش ای لویی پروونسال، قاهره: مطبعه لمعهد العلمی الفرانسی لآثار الشرقیه، 1955.

ابن عبدون، محمد بن احمد، رساله ابن عبدون در: ثلاث رسائل اندلسیه فی آداب الحسبه و المحتسب، به کوشش ای لویی پروونسال، قاهره: مطبعه لمعهد العلمی الفرانسی لآثار الشرقیه، 1955.

ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ترجمه محمدرضا تجدد، تهران: اساطیر، 1381.

ابوزید، سهام مصطفی، الحسبه فی مصر الاسلامیه من الفتح العربی الی نهایت العصر المملوکی، بی‌جا: الهیئه المصریه العامه للکتاب، 1986.

ابی یعلی، محمد بن الحسین الفراء الحنبلی، الاحکام السلطانیه، تصحیح محمد حامد الفقی، بیروت: دارالکتب العلمیه، 2000.

الاطروش، الناصر للحق الحسن بن علی، الاحتساب، تحقیق عبدالکریم احمد جدبان، صعده: مکتبه التراث الاسلامی، 2002.

بادکوبه هزاوه، احمد، «حسبه در سرزمین‌های شرق اسلامی از آغاز تا سقوط بغداد»، رساله دوره دکتری دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، رشته تاریخ و تمدن اسلامی، 1376.

باقری بید هندی، ز، «کتاب‌شناسی حسبه»، حکومت اسلامی، ش 3، صص 128- 150، سال چهارم، 1378.

پاکتچی، احمد، «ابن اخوه»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 2، زیر نظر کاظم بجنوردی، تهران، بنیاد دایرة المعارف بزرگ اسلامی، صص 715-716، 1374.

الجرسیفی، عمر بن عثمان بن عباس، رساله عمر بن عثمان الجرسیفی در: ثلاث رسائل اندلسیه فی آداب الحسبه و المحتسب، به کوشش ای لویی پروونسال، قاهره: مطبعه لمعهد العلمی الفرانسی لآثار الشرقیه، 1955.

الجوبری، زین‌الدین عبدالرحیم بن عمر دمشقی، المختار فی کشف‌الاسرار و هتک الاستار، بی‌جا: مکتبه یوسف الیان سرکیس و اولاده، 1302 ق.

حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1992.

حسین، شنینه، عبدالحلیم د. بیشی محمد، الحسبه و المحتسب فی الاندلس من الفتح الاسلامی الی سقوط مدینه غرناطه، بی‌جا: السنه الجامعه، 2012.

الدمشقی‏، أبو الفضل جعفر بن علی، الإشارة إلی محاسن التجارة و عشوش المدلسین فیها، تصحیح محمود الأرناؤوط، بیروت: دار صادر، 2009.

رحیم لو، یوسف، «ابن عبدون»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 4، زیر نظر کاظم بجنوردی، تهران: بنیاد دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، صص 206-207، 1370.

رفیعی، علی، «ابن جماعه»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 3، زیر نظر کاظم بجنوردی، تهران: بنیاد دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، صص 245-250، 1374.

زرکلی، خیرالدین، الاعلام، بیروت: دارالعلم للملایین، ط الثامنه، 1989.

زریاب، عباس، «ابن تیمیه»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 3، زیر نظر کاظم بجنوردی، تهران: بنیاد دایرة المعارف بزرگ اسلامی، صص 171-193، 1374.

سجادی، صادق، «حسبت»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج 20، زیر نظر کاظم بجنوردی، تهران، بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی، صص 488- 520، 1393.

السقطی، ابوعبدالله محمد بن ابی محمد، آداب الحسبه، به کوشش کولن ولیفی بروفنسال، پاریس: مطبعه ارنست لورو، 1931.

السنامی، عمر بن محمد بن عوض، نصاب الاحتساب، تحقیق مریزن سعید مریزن عسیری، مکه: مکتبه الطالب الجامعی، 1986.

الشیزری، عبدالرحمن بن عبدالله، نهایه الرتبه فی طلب الحسبه در: کتاب السیاسه أو الاشاره فی تدبیر الاماره، تحقیق محمدحسن محمدحسن اسماعیل و احمد فرید المزیدی، بیروت: دارالکتب العلمیه، 2003.

صرامی، سیف‌الله، حسبه یک نهاد حکومتی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1377.

غزالی، محمد بن محمد، احیاء علوم الدین، ترجمه مؤید الدین محمد خوارزمی، به‌کوشش حسین خدیوجم، چ هفتم، تهران: علمی و فرهنگی، 1390.

الفاسی، عبدالرحمن، خطه الحسبه، الدار البیضاء المغرب: دارالثقافه، 1984.

فرخی، یزدان و ناصری، سمانه، «پژوهشی درباره پیشه‌وران و تقلب‌های شغلی آن‌ها بر اساس معالم القربه فی احکام الحسبه»، مطالعات تاریخ اسلام، ش 26، صص 73- 106، پاییز 1396.

کاوسی، مینا و رضوی، ابوالفضل، «معرفی کتاب الاحتساب حسن اطروش» دومین کنگره بین‌المللی فرهنگ و اندیشه دینی، 1394.https://civilica.com/doc/548324/

کاوسی، مینا، «مآخذ شناسی نهاد حسبه در شرق جهان اسلام»، پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد به راهنمایی ابوالفضل رضوی، تهران: دانشکده علوم‌انسانی دانشگاه خوارزمی.

الکتانی، محمد عبدالحی، نظام الحکومه النبویه، المسمی التراتیب الاداریه، تحقیق عبدلله الخالدی، چ دوم، بیروت: دارالارقم، بی‌تا.

لومبارد، موریس، جغرافیای تاریخی جهان اسلام در چهار قرن نخستین، ترجمه عبدالله ناصری طاهری و سمیه سادات طباطبایی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1390.

الماوردی، علی بن محمد بن حبیب، الرتبه فی طلب الحسبه، به کوشش احمد جابر بدران و علی جمعه، قاهره: دارالرساله، 2002.

الماوردی، علی بن محمد، الاحکام السلطانیه، تحقیق احمد جاد، قاهره: دارالحدیث، 2006.

مؤذن جامی، محمدهادی، «ابن دیبع»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج 3، زیر نظر کاظم بجنوردی، تهران، بنیاد دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، صص 523- 525، 1374.

هلال السرحان، محیی، «ثلاثه مخطوطات فی الحسبه»، المورد، ش 3، صص 397-304، 1351. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/272797

یحیی بن عمر، کتاب احکام السوق، گردآوری ابوعبدالله بن شبل، به کوشش محمود علی مکی، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.