پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,917,158 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,596,415 |
محنه اشعریان و بررسی دفاعیه‌های قشیری و بیهقی در رویارویی با آن | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| دوره 54، شماره 1، شهریور 1400، صفحه 117-135 اصل مقاله (274.33 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2021.310798.654184 | ||
| نویسندگان | ||
| محسن رحیمی دشت آبادی1؛ سید علاء الدین شاهرخی* 2؛ محسن رحمتی3؛ داریوش نظری4 | ||
| 1دانشجوی دکترای تاریخ اسلام دانشگاه لرستان | ||
| 2دانشیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان | ||
| 3استاد گروه تاریخ دانشگاه لرستان | ||
| 4استادیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان | ||
| چکیده | ||
| یکی از مهمترین رویدادهای عقیدتی جهان اسلام در اوایل دوره سلجوقیان، ماجرای محنه اشعری است که در سال445ق در نیشابور اتفاق افتاد و در پی آن علمای اشعری از وعظ و تدریس منع شدند و تحت تعقیب قرار گرفتند. نخبگان اشعری برای مقابله با این اتهامات نخست به اقدامات سیاسی - نظامی روی آوردند، اما به موازات آن به دفاع قلمی پرداختند و علمایی چون ابوالقاسم قشیری و ابوبکر بیهقی رساله‌هایی تألیف کردند. در این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی علل حادثه محنه و مقتضیات زمانی و مکانی آن، دفاعیه‌های مذکور و ساختار حاکم بر آنها تحلیل و تبیین شده است. بنابر یافته‌‌های این پژوهش، رجال اشعری در دفاعیه‌های خود می کوشیدند با بهره‌برداری از محنه در جهت تثبیت اندیشه اشعری به عنوان اندیشه اصولی اهل‌سنت و معیار راست‌کیشی گام بردارند و ضمن تشریح آراء اشعری با تعمیم این عقیده به تمام اهل‌سنت، حمایت جامعه و علمای سنی را کسب و از سویی، با معرفی عاملان محنه به عنوان دشمنان اهل‌سنت، از فشارها و تعقیبات سیاسی جلوگیری کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| محنه؛ اشعری؛ دفاعیه؛ قشیری؛ بیهقی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Mihna (Ordeal) Of AshʿArites: A Defense By Al-Qushayrī and Al-Bayhaqī | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohsen Rahimi Dashtabadi1؛ Seyed Alaeddin Shahrokhi2؛ Mohsen Rahmati3؛ Daryush Nazari4 | ||
| 1PhD Student, University of Lorestan | ||
| 2Associated Prof., University of Lorestan | ||
| 3Professor, University of Lorestan | ||
| 4Assistant Prof., University of Lorestan | ||
| چکیده [English] | ||
| The Mihna (ordeal) of Ashʿarites was a historical event in the city of Nishapur during the Seljuk era by the year 1053 AD. As a result, all the Ash'ari religious authorities were banned from preaching and teaching, and they were kept under strict surveillance. At the first step, Al-Ash'ari elites were adopting political actions to deal with the accusations; then they wrote defense statements by scholars like Abū Bakr Al-Bayhaqī and Abū al-Qāsim al-Qushayrī. This article studies the reasons and circumstances of this event and analyses the structure of the defense statements. The result shows that in this situation, Ashʿarites managed to establish the Ashʿari theology as the principal theological school of Sunnism, introducing the Mihna responsible as Sunnism enemies to redeem from political pressures and prosecution. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Mihna, Ashʿari theology, Qushayrī, Bayhaqī | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌ابی یعلی، ابی الحسین محمد، طبقات الحنابله، بیروت: دارالمعرفه، 1419ق.
ابن‌الاثیر، عزالدین علی، الکامل فی التاریخ، بیروت: دارصادر، 1965م.
ابن‌تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و القاهره، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1992م.
ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1992م.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن، العبر، بیروت: دار الفکر، 1998م.
ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الأعیان، قم: الشریف الرضی، 1364ش.
ابن‌عساکر، علی بن حسن، تبیین کذب المفتری، قاهره: مکتبه الأزهریه، 2010م.
ابن‌عماد ، عبدالحی بن احمد،، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، بیروت: دار ابن‌کثیر، 1986م.
ابن فراء، محمد بن حسین، الأحکام السلطانیه، بیروت: دارالفکر، 1994 م.
ابن‌قاضی‌شهبه، احمدبن محمد،، مناقب الإمام الشافعی و طبقات أصحابه، دمشق: دارالبشائر، 2003م.
ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، طبقات الشافعیه، بیروت: دارالمدار الإسلامی، 2004م.
همو، البدایة و النهایة، بیروت: دارالفکر، 1986م.
ابن‌وردی، زین الدین عمر، تاریخ ابن الوردی، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1996م.
ابوالفداء، اسماعیل بن علی، المختصر فی تاریخ البشر، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1997م.
امیرعلی، روح اسلام، ترجمه ایرج رزاقی، مشهد: آستان قدس رضوی، 1366ش.
باخرزی، علی بن حسن، دمیة القصر و عصرة اهل العصر، بیروت: دارالجیل، 1993م.
بنداری، فتح بن علی، تاریخ سلسله سلجوقی، ترجمه محمدحسین جلیلی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران، 1356ش.
حسینی، علی بن ناصر، زبدة التواریخ، ترجمه رمضانعلی روح اللهی، تهران: ایل شاهسون، 1380ش.
خطیب بغدادی، ابوبکر احمد بن علی، تاریخ بغداد، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1997م.
ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، بیروت: دارالکتاب العربی، 1993م.
همو، سیر أعلام النبلاء، بیروت: الرساله، 1994م.
سبط‌‌بن‌جوزی، شمس‌الدین یوسف، مرآة الزمان فی تواریخ الأعیان، بیروت: دارالرسالة، 2013م.
سبکی، محمد بن عبدالوهاب، طبقات الشافعیه الکبری، قاهره: دارالاحیاء الکتب العربی، بی‌تا.
فارسی، عبدالغافر، المختصر من کتاب السیاق لتاریخ نیشابور، تهران: میراث مکتوب، 1384ش.
مادلونگ، ویلفرد، مکتبها و فرقه‌های اسلامی، ترجمه جواد قاسمی، مشهد: آستان قدس، 1387ش.
نخجوانی، هندوشاه بن سنجر، تجارب السلف، تصحیح عباس اقبال، تهران: طهوری، 1357ش.
نظام‌الملک، حسن بن علی، سیاست‌نامه، تصحیح عباس اقبال، تهران: اساطیر، 1380ش.
یافعی، عبداله بن اسعد، مرآة الجنان و عبرة الیقظان، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1997م.
-Bulliet, R.W, The Patricians of Nishapur, a study in medieval Islamic social history, Cambridge mass, 1974. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 386 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 242 |
||