پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,519,674 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,778,888 |
محنه اشعریان و بررسی دفاعیه‌های قشیری و بیهقی در رویارویی با آن | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| دوره 54، شماره 1، شهریور 1400، صفحه 117-135 اصل مقاله (274.33 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2021.310798.654184 | ||
| نویسندگان | ||
| محسن رحیمی دشت آبادی1؛ سید علاء الدین شاهرخی* 2؛ محسن رحمتی3؛ داریوش نظری4 | ||
| 1دانشجوی دکترای تاریخ اسلام دانشگاه لرستان | ||
| 2دانشیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان | ||
| 3استاد گروه تاریخ دانشگاه لرستان | ||
| 4استادیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان | ||
| چکیده | ||
| یکی از مهمترین رویدادهای عقیدتی جهان اسلام در اوایل دوره سلجوقیان، ماجرای محنه اشعری است که در سال445ق در نیشابور اتفاق افتاد و در پی آن علمای اشعری از وعظ و تدریس منع شدند و تحت تعقیب قرار گرفتند. نخبگان اشعری برای مقابله با این اتهامات نخست به اقدامات سیاسی - نظامی روی آوردند، اما به موازات آن به دفاع قلمی پرداختند و علمایی چون ابوالقاسم قشیری و ابوبکر بیهقی رساله‌هایی تألیف کردند. در این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی علل حادثه محنه و مقتضیات زمانی و مکانی آن، دفاعیه‌های مذکور و ساختار حاکم بر آنها تحلیل و تبیین شده است. بنابر یافته‌‌های این پژوهش، رجال اشعری در دفاعیه‌های خود می کوشیدند با بهره‌برداری از محنه در جهت تثبیت اندیشه اشعری به عنوان اندیشه اصولی اهل‌سنت و معیار راست‌کیشی گام بردارند و ضمن تشریح آراء اشعری با تعمیم این عقیده به تمام اهل‌سنت، حمایت جامعه و علمای سنی را کسب و از سویی، با معرفی عاملان محنه به عنوان دشمنان اهل‌سنت، از فشارها و تعقیبات سیاسی جلوگیری کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| محنه؛ اشعری؛ دفاعیه؛ قشیری؛ بیهقی | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌ابی یعلی، ابی الحسین محمد، طبقات الحنابله، بیروت: دارالمعرفه، 1419ق.
ابن‌الاثیر، عزالدین علی، الکامل فی التاریخ، بیروت: دارصادر، 1965م.
ابن‌تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و القاهره، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1992م.
ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1992م.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن، العبر، بیروت: دار الفکر، 1998م.
ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الأعیان، قم: الشریف الرضی، 1364ش.
ابن‌عساکر، علی بن حسن، تبیین کذب المفتری، قاهره: مکتبه الأزهریه، 2010م.
ابن‌عماد ، عبدالحی بن احمد،، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، بیروت: دار ابن‌کثیر، 1986م.
ابن فراء، محمد بن حسین، الأحکام السلطانیه، بیروت: دارالفکر، 1994 م.
ابن‌قاضی‌شهبه، احمدبن محمد،، مناقب الإمام الشافعی و طبقات أصحابه، دمشق: دارالبشائر، 2003م.
ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، طبقات الشافعیه، بیروت: دارالمدار الإسلامی، 2004م.
همو، البدایة و النهایة، بیروت: دارالفکر، 1986م.
ابن‌وردی، زین الدین عمر، تاریخ ابن الوردی، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1996م.
ابوالفداء، اسماعیل بن علی، المختصر فی تاریخ البشر، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1997م.
امیرعلی، روح اسلام، ترجمه ایرج رزاقی، مشهد: آستان قدس رضوی، 1366ش.
باخرزی، علی بن حسن، دمیة القصر و عصرة اهل العصر، بیروت: دارالجیل، 1993م.
بنداری، فتح بن علی، تاریخ سلسله سلجوقی، ترجمه محمدحسین جلیلی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران، 1356ش.
حسینی، علی بن ناصر، زبدة التواریخ، ترجمه رمضانعلی روح اللهی، تهران: ایل شاهسون، 1380ش.
خطیب بغدادی، ابوبکر احمد بن علی، تاریخ بغداد، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1997م.
ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، بیروت: دارالکتاب العربی، 1993م.
همو، سیر أعلام النبلاء، بیروت: الرساله، 1994م.
سبط‌‌بن‌جوزی، شمس‌الدین یوسف، مرآة الزمان فی تواریخ الأعیان، بیروت: دارالرسالة، 2013م.
سبکی، محمد بن عبدالوهاب، طبقات الشافعیه الکبری، قاهره: دارالاحیاء الکتب العربی، بی‌تا.
فارسی، عبدالغافر، المختصر من کتاب السیاق لتاریخ نیشابور، تهران: میراث مکتوب، 1384ش.
مادلونگ، ویلفرد، مکتبها و فرقه‌های اسلامی، ترجمه جواد قاسمی، مشهد: آستان قدس، 1387ش.
نخجوانی، هندوشاه بن سنجر، تجارب السلف، تصحیح عباس اقبال، تهران: طهوری، 1357ش.
نظام‌الملک، حسن بن علی، سیاست‌نامه، تصحیح عباس اقبال، تهران: اساطیر، 1380ش.
یافعی، عبداله بن اسعد، مرآة الجنان و عبرة الیقظان، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1997م.
-Bulliet, R.W, The Patricians of Nishapur, a study in medieval Islamic social history, Cambridge mass, 1974. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 502 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 360 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب