
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,696 |
تعداد مقالات | 72,308 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,434,528 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,268,440 |
ابعاد کاربردشناختی نقشنمای گفتمانیِ «مگر» | ||
پژوهشهای زبانی | ||
دوره 12، شماره 2، اسفند 1400، صفحه 123-146 اصل مقاله (351.08 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jolr.2021.323183.666712 | ||
نویسندگان | ||
شاهین شیرزادی1؛ محمد عموزاده* 2؛ سید علی کلانتری3؛ والی رضایی4 | ||
1دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
2استاد زبانشناسی همگانی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
3دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
4دانشیار زبانشناسی همگانی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
چکیده | ||
چکیده نقشنمای گفتمانی مقولهای نقشی-کاربردی است که در شرایط صدق عبارت حامل خود تأثیری نداشته و معنایی رویهای و فرایندی دارد نه توصیفی و گزارهای. این مقوله زبانی در سالهای اخیر توجهی فزاینده را به خود جلب کرده و در چارچوبهای نظری متنوعی بررسی شدهاند. یکی از رویکردهای مهم به این نقشنماها، الگوی ارتباطی گرایس (1989) است. گرایس در بررسی برخی نقشنماهای گفتمانی با تبیین مفهوم تضمّن قراردادی در کنار تضمّن مکالمهای، به مفهومپردازی کنش گفتاری غیرمرکزی یا سطح بالاتر در کنار کنشهای گفتاری سنّتی یا به تعبیر او مرکزی، دست زده است. از منظر او، اغلب عبارات در خدمت اجرای کنشهای گفتاری مرکزی هستند، نقشنماهای گفتمانی اطلاعاتی را دربارة کنش گفتاری غیرمرکزی یا سطح بالاتر منتقل میکنند. گرایس این عبارات را حاوی تضمن قراردادی میداند. در مقالة حاضر، ابتدا به توصیفِ خصائص نقشنمای گفتمانی «مگر» در چارچوب خصائص سرنمونی برینتون (1996) و هاینه (2013) برای نقشنماهای گفتمانی پرداختهایم. سپس توصیفی درزمانی از تحوّل معنایی این واژه ارائه کردهایم که حاکی از تحوّل از معنایی گزارهای به واژهای با کارکرد متنی و بیانی در فارسی امروز است. این تحوّل را در وفاق با تحلیل تراگوت در راستای ذهنی شدگی بیشتر ارزیابی کردهایم. در وهلة بعد، تلاش کردهایم این نقشنمای گفتمانی را به مثابة کنشگفتاری سطح بالاتر تحلیل کنیم. ما در اینجا نشان دادهایم که «مگر» علاوه بر ایفای نقش اتصالگر (میان دو عنصر متنی یا رمزگذاریِ ارتباط میان محتوای گزارهایِ پارهگفت و بافت مقدّم بر خود)، به اجرای یک کنشِ گفتاریِ غیرمرکزی با توان منظوری «افادة تقابل» یاری میرساند. نهایتاً با توجّه به آنکه طبق پیشنهادة سرل (1969)، کنشهای گفتاری موضوع شرایط چهارگانة تناسب (اقتضائی) یعنی شرط محتوای گزارهای، شرایط پیشینی (تمهیدی)، شرط صداقت، و شرط ضروری (ذاتی) هستند، کوشیدهایم نشان دهیم این شرایط برای کنشهای گفتاری سطح بالاتر و به طور خاص کنش گفتاری «مگر» چگونه امکان تبیین مییابد. | ||
کلیدواژهها | ||
نقشنمای گفتمانی؛ تضمّن قراردادی؛ کنش گفتاری؛ توان منظوری؛ شرایط تناسب؛ دستوریشدگی | ||
مراجع | ||
حسندوست، محمد (1393). فرهنگ ریشهشناختی فارسی، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
دهخدا، علیاکبر (1377). لغتنامه، ج 14، چاپ دوم از دورۀ جدید، تهران، مؤسسة لغتنامه دهخدا.
نجفی، ابوالحسن (1378). فرهنگ فارسی عامیانه، تهران، نیلوفر.
Aijmer, K. 2013. Understanding pragmatic markers. Edinburgh University Austin, J. L. 1962. How to do things with words. Oxford university press Bach, K., & Harnish, R. M. 1979. Linguistic communication and speech acts. Blakemore, D. 1987. Semantic constraints on relevance. Oxford: Blackwell. Blakemore, D. 1992. Understanding utterances. Oxford: Blackwell. Blakemore, D. 2002. Relevance and linguistic meaning: The semantics and Blakemore, D. 2006. Discourse markers. The handbook of pragmatics, 221-240. Bordería, S. P. 2006. A functional approach to the study of discourse Brinton, L. J. 1996. Pragmatic markers in English: Grammaticalization and Foolen, Ad, 1991. Polyfunctionality and the semantics of adversative Fraser, B. 1996. Pragmatic markers. Pragmatics, 6(2), 167-190. Geis, M. L. (1995). Speech Acts and Conversational Interaction. Cambridge: Grice, H. P. 1975. " Logic and conversation" In Cole, P., and Morgan, Grice, H. P.1989. Studies in the Way of Words. Harvard University Press. Hansen, Maj-Britt Mosegaard. 1998. The function of discourse particle: A study Heine, B. 2013. On discourse markers: Grammaticalization, pragmaticalization, Heine, B. 2018. Are there two different ways of approaching Hopper, P. J., & Traugott, E. C. 2003. Grammaticalization. Cambridge University Ifantidou, E. 2001. Evidentials and relevance (Vol. 86). John Benjamins Izutsu, M. N. 2008. Contrast, concessive, and corrective: Toward a Jucker, A. H., & Ziv, Y. (Eds.). 1998. Discourse markers: Descriptions and König, E. (1986). Conditionals, concessive conditionals and concessives: Areas Lakoff, R. 1971. If's, and's and but's about conjunction. In: Fillmore, C.J., Levinson, S. C. 1983. Pragmatics. Cambridge: Cambridge University Press. Partridge, E. (2006). Origins: A short etymological dictionary of modern English. Redeker, G. 2006. Discourse markers as attentional cues at discourse Schourup, L. 1999. Discourse markers. Lingua, 107(3-4), 227-265. Searle, J. R., & Searle, J. R. 1969. Speech acts: An essay in the philosophy of Searle, J. R. 1975. Indirect speech acts. In Speech acts (pp. 59-82). Brill. Traugott, E. C. 1982. From propositional to textual and expressive meanings: | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 787 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 440 |