پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,987,547 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,658,050 |
جایگاه محله جوباره در تحولات تاریخی و تأثیر آن بر بافت شهر اصفهان | ||
| مطالعات باستان شناسی | ||
| مقاله 9، دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 31، آذر 1401، صفحه 195-218 اصل مقاله (1.48 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jarcs.2020.284264.142737 | ||
| نویسندگان | ||
| شهباز نوری فشارکی1؛ محسن جاوری* 2؛ محمد مرتضایی3 | ||
| 1گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران. | ||
| 2گروه باستان‌شناسی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران، | ||
| 3گروه باستان شناسی، پژوهشکده باستان‌شناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| اصفهان یکی از شهرهایی است که علیرغم فراز و نشیب‌هایش همچنان قسمت‌هایی از بافت تاریخی آن نسبتاً سالم مانده است. دو عامل اقلیمی کمی بارش و پایین بودن رطوبت نسبی از طرفی و عدم وقوع زلزله‌های مخرب از طرف دیگر عواملی هستند که در سالم ماندن نسبی بافت قدیمی شهر بسیار مؤثر بوده‌اند. انتخاب محله جوباره از این نظر اهمیت دارد که به عنوان قدیمی‌ترین محله شهر اصفهان و یکی از مراکز مهم جمعیتی از پیشینۀ درخشان برخوردار است. جوباره اصلی‌ترین هسته اولیه شهر اصفهان و قدیمی‌ترین محله مسکونی آن است که قدمت آن بر اساس متون به دورۀ هخامنشی می‌رسد و مرکزیت استقرار یهودیان در آنجا بوده است. این محله از صدر اسلام تا قرن پنجم هجری به یهودیه معروف بوده است. در دوران سلجوقی این محله مرکزیتی خاص یافت و درست در مجاورت بناهای مهمی از جمله مسجد جامع و مجموعه دولت‌خانه سلجوقی و بازار و میدان شهر قرار گرفت. در این مقاله به دنبال پاسخ به پرسش‌های شامل: تأثیر محله جوباره در شکل‌گیری و رشد و گسترش شهر اصفهان در قرون اولیه اسلامی و نقش یهودیان به عنوان ساکنان بومی و اولیه آن در شکل‌گیری این محلۀ تاریخی هستیم. روش تحقیق به کار گرفته‌شده در این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است که بر اساس ابنیه و آثار موجود در بافت تاریخی این محدوده و شواهد موجود تاریخی و گزارش‌های مندرج در متون در بازه زمانی قبل از اسلام تا دورۀ صفوی است. با توجه به استدلال‌های ارائه‌شده در مقاله می‌توان نتیجه گرفت یکی از مهم‌ترین مراکز اصفهان در پذیرش اعراب مهاجر، محلۀ جوباره بوده است. با سکونت اعراب در این محله و رونق روز افزون آن جوباره به شکل یک محله با اهمیت در آمد و با گذشت زمان از محلۀ جی، آبادتر و بزرگ‌تر شد و بدین ترتیب تختگاه اصفهان از جی به یهودیه (جوباره) انتقال یافت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اصفهان؛ جوباره؛ بافت تاریخی؛ مسجد جامع؛ دوران اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Position of the Jubara Qquarter in Historical Changes and its Influence on the Zone of Isfaha | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Shahbaz Nouri Fesharaki1؛ Mohsen Javeri2؛ Mohammad Mortezayi3 | ||
| 1Department of Archaeology, Islamic Azad University, Science and Research Unit, Tehran, Iran. | ||
| 2Department of Archeology,University Kashan Kashan, Iran. | ||
| 3Department of Archeology, Archaeological Research Institute, Cultural Heritage and Tourism Research Institute (RICHT) , Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Esfahan is one of the cities that, despite its ups and downs, retains part of its historic texture and is relatively healthy. Two factors have contributed to the maintenance of the relative health of the old city: relatively low rainfall and low relative humidity on the one hand, and the lack of destructive earthquakes on the other. The quarter of Jobareh (or Jubara) has a brilliant history as the oldest quarter in the city of Esfahan. The mosque is the main core of the city of Esfahan, and its oldest residential quarter dates back to the Achaemenid period; it is reknowned for the centrality of the establishment of the Jewish community there. This quarter was famous for its Jewish population from the beginning of Islam until the fifth century AH. During the Seljuk period, this quarter was located adjacent to important monuments, including the mosque and the Seljuk and market complex, and the city square. This paper tries to answer the following questions: what was the impact of the Jobareh quarter on the formation and growth of the city of Esfahan in the early Islamic centuries and what was the role of the Jews as its native and primary inhabitants in the formation of this historic quarter? The research method used in this study is descriptive–analytical, based on archaeological data including archaeological sites, cultural sites and all monuments ranging from pre-Islamic times to the Safavid period. According to the arguments presented in this paper, one can conclude that one of the most important centers of Esfahan for immigrant Arabs was the Jubara quarter, with the Arabs living in this quarter and with its growing prosperity, it became an important quarter; as time went on, it became larger than the Jay quarter, and the throne of Esfahan was thus transferred from Jay to Judea. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Isfahan, Jubra, Historical changes, masjid-e-jame, Islamic era | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌بطوطه، (1370)، سفرنامه ابن‌بطوطه، ترجمۀ محمدعلی موحد، تهران، آگاه.
ابن حوقل، (1345)، صورة الارض، ترجمۀ جعفر شعار، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
یعقوبی، احمد ابن اسحاق، (1356)، البلدان، ترجمۀ محمدابراهیم آیتی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ارباب، محمدمهدی بن محمدرضا، (1368)، نصف جهان فی تعریف الاصفهان، منوچهر ستوده، تهران، امیرکبیر.
اصفهانی، حافظ ابونعیم، (1377)، ذکر اخبار اصفهان، ترجمۀ نورالله کسائی، تهران، سروش.
انصاری، میرزا حسن‌خان، (1358)، تاریخ اصفهان، به اهتمام جمشید سروشیار.
اوژن فلاندن، (1334)، سفرنامه فلاندن، ترجمۀ حسین نور صادقی، چاپ دوم، اصفهان، بینا.
بلاذری، احمد بن یحیی، (1988)، فتوح البلدان، بیروت، دار و مکتبه الهلال.
تاورنیه، ژان باتیست، (1336)، سفرنامه تاورنیه، ترجمۀ ابوتراب نوری (نظم الدوله)، چاپ دوم، تهران.
تحویل‌دار اصفهانی، میرزا حسین‌خان، (1342)، جغرافیای اصفهان، تهران، بینا.
جابری انصاری، حاج میرزا حسن‌خان، (1331)، تاریخ اصفهان و ری و همه جهان، اصفهان، بینا.
جاوری، محسن، (1383)، معرفی محوطه باستانی گورتان، نامه پژوهشگاه، شمارۀ 6.
ــــــــــــــ، (1387)، یافته‌های تازه در میدان عتیق اصفهان، گلستان هنر، زمستان، شمارۀ 14.
جاوری، محسن و حسن کریمیان، (1385)، گاهنگاری بافت تاریخی شهر اصفهان به استناد کاوشهای باستان‌شناسی میدان عتیق، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، زمستان، شمارۀ 180.
جناب، میر سید علی، (1371)، الاصفهان، به کوشش عباس نصر، اصفهان، گلها.
دلاواله، پیترو، (1370)، سفرنامه دلاواله، ترجمۀ شعاع الدین شفا، چاپ دوم.
شاردن، ژان، (1372)، سفرنامه، ترجمۀ حسن عریضی، چاپ اول، کتابفروشی ابن‌سینا.
شفقی، سیروس، (1381- 1353)، جغرافیای تاریخی اصفهان، اصفهان، دانشگاه اصفهان.
صدرهاشمی، سید محمد، (1326)، «قبر حافظ ابونعیم صاحب کتاب ذکر اخبار اصفهان»، یادگار، سال چهارم، شمارۀ هشتم.
قاسمی، مریم، (1385)، هستۀ اولیه روند شکل‌گیری شهر اصفهان در طول تاریخ، دانش نما، شمارۀ 125- 124.
لرد کرزن، (1335)، ایران، علی جواهر کلام، اول و دوم، تهران.
لسترنج، (1337)، جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی، ترجمۀ محمود عرفان، تهران.
لوی، حبیب، (1339)، تاریخ یهود ایران، تهران، بینا.
مافروخی اصفهانی، (1328)، رساله محاسن اصفهان، حسین بن محمد بن ابی الرضا آوی، تهران.
مجیدزاده، یوسف، (1368)، آغاز شهرنشینی در ایران، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
مقدسی، محمد بن احمد، (1361)، احسن‌التقاسیم فی معرفه الاقالیم، ترجمۀ علینقی منزوی، تهران، مؤلفان و مترجمان ایران.
ملک شهمیرزادی، صادق، (1378)، بررسی مفهوم شهر از دیدگاه باستان‌شناسی، مجموعه مقالات دومین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران، ارگ بم، تهران، سازمان میراث فرهنگی.
مهریار، محمد، (1330)، اصفهان در عهد باستان، اصفهان، سالنامه دبیرستان ادب.
مهندسان مشاور پلشیر، (1376)، گزارش طرح راهبردی محلۀ جوباره اصفهان، اصفهان.
ناصرخسرو، ابومعین حمید الدین قبادیانی مروزی، (بی‌تا)، سفرنامه ناصرخسرو، وحید دامغانی، تهران، مؤسسه مطبوعاتی فراهانی.
همایی، جلال‌الدین، (1390)، تاریخ اصفهان: ابنیه و عمارت، تهران پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
هنرفر، لطف ا...، (1344)، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، اصفهان، ثقفی.
هنری فیلد، (1343)، مردم‌شناسی ایران، ترجمۀ دکتر فریار، تهران.
Abi yagoub,A.1977,Al-Baldam,Translated by Dr.M.Ebrahimi,Tehran,Book translation and publishing company.[In Persian]. Arbab,M.1989,Half of the world in the definition of Al-Isfahan,Manouchehr Sotoudeh, Tehran, Amir kabir.[In Persian]. Abne Hawqal.1966,Souratal Al-Arz, Translated by Jafare shaar,Tehran, Bonyad Farhang Iran. [ In Persian]. Ansari,M.1979, History of Isfahan,Translated by jamshid soroshyar.[ In Persian]. Abne Batute.1991,Abne Batute Travel Book, Translated by Mohammad Ali Movahead. Tehran, Aghah.[ In Persian]. Bulazari,A.1988,Fotuh al-Bouldan, Beirut, Dar and Maktabeh al-Halal.[ In Persian]. Delavaleh,p.1991,Travel book Delavaleh,Translated by shuauddin shafa.[ In Persian]. Eugene Flanden.1995, Flanden Travel book, Translated by Hossein Noor sadeghi.Isfahan.[ In Persian]. Ghasemi,M.2006,The primary core of the formation process of Isfahan city throughout history, Daneshnama, N.124-125.[ In Persian]. Henry Field.1964,Anthropology of Iran, Translated by Faryar,Tehran.[ In Persian]. Homai,J.2011,History of Isfahan, Tehran, Institute of Human Sciences and cultural studies.[ In Persian]. Honarfar,L.1965,Treasure of Isfahan Historical works, Isfahan, Saghafi.[ In Persian]. Isfahani,H.1998,Mention of the news of Isfahan, Translated by Norallah Kasai.Tehran,soroush.[ In Persian]. Janab,M.1992, Al-Isfahan,by Abbas Nasr,Isfahan,Nashre Gholha.[ In Persian]. Jabri Ansari,H.1952, History of Isfahan and ray and All world, Isfahan.[ In Persian]. Javeri,M.2008, New findings in Atiq square of Isfahan, Ghalastane Honar,N.14.[ In Persian] Javeri,M.2004,Introduction of Gortan ancient site,research letter,N.6.[ In Persian]. Javeri,M.and Karimiyan.H.2006, The chronology of the historical context of Isfahan city based on excavations Archeology of maidan Atiq, Journal of faculty of literature and humanities,University of Tehran,N.180.[ In Persian]. 19-Lestrange.1958,Historical Geography of lands of the Eastern caliphate, Translated by Mohmoud Arfan,Tehran.[ In Persian]. Lord Kurzen.1956,Iran, Translated by Ali Javaher Kalam,Tehran.[ In Persian]. Lovy,H.1956,Iranian Jewish History,Tehran.[ In Persian]. Mafarokhi Isfahani.1949,Risaleh Mahasan of Isfahan, Translated by Hossein Avi,Tehran, yadagar magazine.N.4.[ In Persian]. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 591 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 385 |
||