رحیمی مقدم, سید حسین, گرجی ازندریانی, علی اکبر, نجابت خواه, مرتضی, فقیه لاریجانی, فرهنگ. (1401). سنجش قضاوت جمعی؛ نظریۀ انتخاب عمومی و اخلاق قضایی در ساختار و عملکرد دیوان عدالت اداری. , 52(1), 25-47. doi: 10.22059/jplsq.2019.284361.2063
سید حسین رحیمی مقدم; علی اکبر گرجی ازندریانی; مرتضی نجابت خواه; فرهنگ فقیه لاریجانی. "سنجش قضاوت جمعی؛ نظریۀ انتخاب عمومی و اخلاق قضایی در ساختار و عملکرد دیوان عدالت اداری". , 52, 1, 1401, 25-47. doi: 10.22059/jplsq.2019.284361.2063
رحیمی مقدم, سید حسین, گرجی ازندریانی, علی اکبر, نجابت خواه, مرتضی, فقیه لاریجانی, فرهنگ. (1401). 'سنجش قضاوت جمعی؛ نظریۀ انتخاب عمومی و اخلاق قضایی در ساختار و عملکرد دیوان عدالت اداری', , 52(1), pp. 25-47. doi: 10.22059/jplsq.2019.284361.2063
رحیمی مقدم, سید حسین, گرجی ازندریانی, علی اکبر, نجابت خواه, مرتضی, فقیه لاریجانی, فرهنگ. سنجش قضاوت جمعی؛ نظریۀ انتخاب عمومی و اخلاق قضایی در ساختار و عملکرد دیوان عدالت اداری. , 1401; 52(1): 25-47. doi: 10.22059/jplsq.2019.284361.2063
سنجش قضاوت جمعی؛ نظریۀ انتخاب عمومی و اخلاق قضایی در ساختار و عملکرد دیوان عدالت اداری
1دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران.
2دانشیار گروه حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3دانشیار، گروه حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران
4استادیار، گروه حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران
چکیده
نظریۀ انتخاب عمومی، مطالعۀ سیاست بر پایۀ اصول اقتصادی است. امروزه کاربرد این نظریه در مباحثی همچون رفتار قضایی که با مقبولیت وسیعی در حوزۀ نظم مواجه شده، گسترش یافته است. نتایج تحقیقات نشان داده است که طرح نظریۀ انتخاب عمومی در قضاوت، نوعی وابستگی بین نفع شخصی قضایی و تأثیرات آن در نتایج دعوا را عملاً اثبات کرده است. اطالۀ دادرسی، دشواری توافق بین قضات، نابرابری و ناهمگونی قضات، تردید در صدور رأی و اثرگذاری قاضی مافوق بر رأی قضات دیگر، از معایب قضاوت جمعی است که در پرتو ساختار و عملکرد هیأت عمومی و هیأت‌های تخصصی دیوان عدالت اداری واکاوی شده است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی امکان وجود وابستگی منفعت شخصی قضایی در قضاوت جمعی اداری است که با نگرشی توصیفی تحلیلی به تبیین این رابطه می‌پردازد و اثبات می‌کند که ساختار و عملکرد این هیأت‌ها از تأثیر فشارهای متوالی یا وسوسه‌های مادی گروه‌های ذی‌نفع، بروز اخلاق غیرموجه قضایی و مصلحت‌گرایی ناشی از رویه‌های عملی دیوان عدالت اداری مستثنا نیست.
آقایی طوق، مسلم (1392)، تحلیل اقتصادی حقوق، تهران: خرسندی.
جنسن، مایکل؛ مکلینگ، ویلیام (1384)، طبیعت انسان، مباحثی در باب نظریۀ انتخاب عمومی: (دیدگاه نهادی به سیاستگذاری عمومی)، ترجمه و تدوین: یوسف جمسی، محمد قاسمی، علی یوسفیان، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
سرزعیم، علی (1389)، تحلیل اقتصادی سیاست (درآمدی بر انتخاب عمومی)، تهران: آثار اندیشه.
آقایی طوق، مسلم (1396)، «نگاه تطبیقی به صلاحیت‌های دیوان عدالت اداری نسبت به ابطال مقررات»، دوفصلنامۀ دیدگاه‌های حقوق قضایی، ش 79 و 80.
بشیری، ندا (1389)،«جیمز مک‌گیل بوکانان برندۀ نوبل اقتصاد در سال 1986»، مجلۀ بورس، ش 90.
چشمی، سید حسین (1390)، «حدود حاکمیت آراء وحدت رویۀ دیوان عالی کشور در امور مدنی»، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکدۀ حقوق.
دین‌پرست، فائز؛ ساعی، علی(1391)،«بازسازی روش‌شناختی نظریۀ انتخاب عمومی»، فصلنامۀ مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، دورۀ چهارم، ش 2.
عرفان، محمد (1386)، «هیأت عمومی در قانون جدید دیوان عدالت اداری»، پژوهشنامۀ معاونت حقوقی و بررسی‌های فقهی مرکز تحقیقات استراتژیک، ش 1.
عرفان، محمد (1393)،«بررسی ساختار و کارکرد هیأت‌های تخصصی دیوان عدالت اداری»، دوفصلنامۀ رویۀ قضایی شعب دیوان عدالت اداری، معاونت آموزش، پژوهش و پیشگیری، ش 1.
علیزاده، فرزاد (1390)، «تعدد قاضی در تحقق عدالت کیفری»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
لسانی، محسن؛ حیدری، محمدعلی؛ توکلی، احمدرضا (1395)،«جایگاه و ضرورت قضاوت شورایی در تحقق عدالت قضایی»، مجلۀ مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال 8، ش 15.
ملک‌محمدی، حمیدرضا (1385)،«تخت بی‌تخت؛ بازاندیشی مفهومی نظریۀ انتخاب عمومی»، فصلنامۀ سیاست، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، سال 37، ش 1.
نجابت‌خواه، مرتضی (1394)، «نظام حقوقی حاکم بر رسیدگی مجدد آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری (بررسی مواد 91 و 94 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری)»، فصلنامۀ دانش حقوق عمومی، سال چهارم، ش 12.
ویژه، محمدرضا (1391)، «نظارت قضایی دیوان عدالت اداری بر مقررات اجرایی»، فصلنامۀ پژوهش حقوق (ویژه‌نامۀ هفتۀ پژوهش 90)، سال چهاردهم، ش 37.
ویژه، محمدرضا؛ آگاه، وحید (1391)، «کاوشی انتقادی در لایحۀ تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری»، فصلنامۀ پژوهش حقوق عمومی، ش 38.
انگلیسی
A) Articles
Deleon. Max.H,(2012),”Public Choice Throry, Interest Groups, and Tort Reform”, U. lll. L.Rev. 1787. P.1792
Joanna Shepherd (2011),” Measuring Maximizing Judges: Empirical Legal Studies, Public Choice Theory, and Judicial Behavior”, U. lll. L. Rev. 1753
Lawrence E. Blume and David Easley (2008),“rationality The New PalgraveDictionary of Economics”, 2nd Edition
McNutt,Patrick A.(2002), The Economics of Public Choice, Edward Elgar.
Mueller,Dennis C.(2003), Public Choice III,Cambridge University Press.
Richard A. Pasner,(1993),”What Do Judges Maximize? (The same Thing Everybody Else Does)”, Sup. CT. Econ. Rev.1
Susannah, Camic Tahk (2015). Public Choice Theory and Earmarked Taxes, 68 tax L. Rev. 755.
