پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,764 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,177,615 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,925,697 |
سفید و سبز، رنگهای نمادین در فرهنگ و هنر بانوان زرتشتی یزد | ||
| پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران | ||
| مقاله 4، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 19، شهریور 1399، صفحه 81-104 اصل مقاله (1.05 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijar.2021.318684.459657 | ||
| نویسندگان | ||
| آزاده پشوتنی زاده* 1؛ امیلیا نرسیسیانس2 | ||
| 1گروه هنرهای سنتی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری | ||
| 2دانشیار گروه انسان‌شناسی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| پایه‌های زیستی زرتشتیان یزد از گذشته بر کشاورزی استوار بوده و این سبک زندگی بر اعتقادات، فرهنگ و سنن ایشان چنان تأثیرات عمیقی نهاد که منجر به برتری رنگ سفید و سبز در میان بانوان زرتشتی گردید. هدف این پژوهش، پیگیری این دو رنگ در رویدادهای فرهنگیِ نمادین با عاملیت زنان زرتشتی یزد است. برای برآوردن این مهم، تقویم زرتشتیان و مناسبت‌های آیینی آن در صدر قرار دارد؛ سپس اساطیر (پیوند امشاسپندان شهریورِ مذکر و سپندامذِ مؤنث) در ادبیات دینی زرتشتیان (ایزدبانوی ناهید و ایزد مهر) مورد واکاوای قرار خواهند گرفت. اعتقادات، به دو بخش «پیر سبز» و «چمرو» تقسیم می‌شود. سفره‌ها که پدیده‌های فرهنگیند، مشتمل بر خوان نوروز و گواه‌گیران بوده و سوزن و نخ سفید و سبز عنصر جدایی‌ناپذیر آنند. «سفره سبزی» هم در آیین شفاخواهی کاربرد دارد. گستردن این سفره‌ها برای درویشان و ثروتمندان بسته به توانایی و تمکن ایشان امکان‌پذیر بود. به‌علاوه، سفید و سبز، نمادی از چشم‌روشنی و شیرین‌کامیند که با اهداء قند سفیدِ سبزپوش برای نوزادان هویدا می‌شوند. ریسندگی که به عنوان وظیفه‌ی اسطوره‌ای بانوان در نظر گرفته می‌شود، چون امر زادن و فرزندپروری برای بانوان اهمیت داشته. پوشیدن مَکنای سبز توسط بانوان زرتشتیِ زیارتگاه «پیر سبز»، نشانه‌ایست از احترام به دو شاه‌دخت ساسانی. رنگ سبز در لباس سنتی عروس که وارد دوران مادرانگی می‌شود، نشانی از تغییر رنگ سفید دوشیزگی به باروریست. سرانجام استعمال واژه‌ی سبز به عنوان حسن ختام در ضرب‌المثل‌های دَرَی بِهدینی با مفاهیمی چون شادی و خوشبختی قابل ردیابیست. این پژوهش بر پایه تحقیق توصیفیست و روش گردآوری اطلاعات به صورت میدانی و کتابخانه‌ای می‌باشد. ضرب‌المثل‌ها با مصاحبه از بانوان زرتشتی جمع‌آوری شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بانوان زرتشتی یزد؛ رنگ سفید و رنگ سبز؛ کشاورزی؛ امشاسپندان؛ ایزدبانوان و ایزدان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| White and Green, as Symbolic Colors in the Culture and Art of Zoroastrian Women in Yazd | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Azadeh Pashootanizadeh1؛ Emilia Nercissians2 | ||
| 1Faculty member of Ministry of Cultural Heritage and Tourism Research Center | ||
| 2Dept. Anthropology, Faculty of Social Sciences, Univ. of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The occupation of the Zoroastrians of Yazd was agriculture. The importance of agriculture among Zoroastrians has given rise to many beliefs, cultures, and traditions and all of these led to the importance of white and green. The purpose of this study is to find the symbolic effects of white and green on Zoroastrian women in Yazd. To accomplish this, the Zoroastrian calendar and its ritual occasions are at the forefront; in the first stage, there are the calendar and ritual celebrations of Zoroastrians. The next stage is the myths associated with female and male Amšāspandān (Spenta ārmaiti and Šahrivar). In Zoroastrian religious literature, there are also metaphysical couples (Goddess Venus and Goddess Mehr). The symbols of white and green in the form of "Pire Sabz", "Čamrū", "ritual tables of Nowruz and Zoroastrian marriage", "sofre Sabzi", "Qande Sabz", "Maknāye Sabz" and using the word "green" in the proverbs "Dari Behdini" are a sign of the importance of green and white. The research method is descriptive-analytical and library resources have been used. The method of collecting information in the proverbs section was by interviewing Zoroastrian women in Yazd. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| agriculture, Amshaspandan/ Amšāspandān, goddesses and gods, White and Green colors, Zoroastrian women of Yazd | ||
| مراجع | ||
|
اوستا/ یشتها (1347). گزارش ابراهیم پورداوود، تهران: طهوری.
قرآن مجید، ترجمة محمدمهدی فولادوند، تهران: دارالقرآن‌الکریم.
نهج‌البلاغه (1388). ترجمة فیض‌الاسلام، جلد 3، مشهد: آستان قدس رضوی.
آبادانی، فرهاد (1357). «تقویم در ایران پیش از اسلام»، بررسی‌های تاریخی، شمارۀ 78، صص 125-140.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1997 م). لسان‌العرب، بیروت: دارصادر.
اشیدری، جهانگیر (1371). دانشنامۀ مزدیسنا، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
اقتداری، احمد (1353). دیار شهریاران، تهران: انجمن آثار ملی.
الیاده، میرچا (1375). اسطوره، رؤیا، راز، ترجمة رؤیا منجم، چاپ دوم، تهران: فکر روز.
امبر، کارول. آره و امبر، ملوین (1396). انسان‌شناسی، ترجمة وجیه‌اله باقری، تهران: نگین/ جامعه‌شناسان.
اینوسترانتسف، کنستانتین (1348). مطالعاتی دربارة ساسانیان، ترجمۀکاظم کاظم‌زاده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ایوزیان، صنم (1388). «پوشاک زرتشتی، یادگار پیروزی رنگهای شاد بر ستمهای پیشین»، هفته‌نامة اَمرداد، شمارۀ 213، ص 4 و 5.
ایوزیان، صنم (1388). «زرتشتی‌دوزی؛ میراث فراموش‌شدۀ زرتشتیان»، هفته‌نامۀ اَمرداد، شمارۀ 235، صص 12-16.
باستانی پاریزی، محمدابراهیم (1374). پیر سبزپوشان، تهران: علم.
بویس، مری (1381). «آناهیتا»، ترجمۀ زهرا باستی، در مجموعه مقالات سروش پیر مغان: یادنامة جمشید سروشیان، به کوشش کتایون مزداپور، تهران: ثریا.
بیرونی، ابوریحان (1377). آثارالباقیه، ترجمة اکبر داناسرشت، تهران: امیرکبیر.
بیرونی، ابوریحان (1318). التفهیم الاوایل صناعه التنجیم، به تصحیح و مقدمۀ جلال همایی، تهران: بی‌نا.
پشوتنی‌زاده، آزاده (1398). «پژوهشی در احیای هنر گُل و نقش (زرتشتی‌دوزی) در خطه یزد»، طرح سالیانۀ اعضای هیئت‌علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکدة هنرهای سنتی.
تقویم زرتشتیان (1399). انجمن زرتشتیان تهران: چاپخانۀ راستی.
ثمودی، فرح (1387). ایزدبانوان در ایران باستان و هند، تهران: آوَرن.
جعفری قنواتی، محمد (1397). درآمدی بر فولکلور ایران، تهران: جامی.
دهخدا، علی‌اکبر (1385). لغتنامۀ دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
ذوالفقاری، حسن (1395). باورهای عامیانۀ مردم ایران، با همکاری علی‌اکبر شیری، تهران: چشمه.
ذوالفقاری، حسن (1386). «هویت ایرانی و دینی در ضرب‌المثل‌های فارسی»، فصلنامۀ مطالعات ملی، شمارة 2، صص 27-52.
رمضانخانی، صدیقه (1387). هنر نساجی در شهر یزد، تهران: سبحان نور.
زاهدی، کیوان، ایمانی، سمیه (1391). «زن در ضرب‌المثل‌های انگلیسی: رویکرد تحلیلی انتقادی گفتمان»، نقد زبان و ادبیات خارجی، شمارة 7، صص 81–113.
سرکاراتی، بهمن (1378). سایه‌های شکارشده، تهران: نشر قطره.
سروشیان، جمشید سروش (1335). فرهنگ بهدینان، به کوشش منوچهر ستوده، تهران: فرهنگ ایران زمین.
شهمردان، رشید (۱۳۳۶). پرستشگاه زرتشتیان، بمبئی: بی‌نا.
طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۲). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
طبری، محمد بن جریر (1367). تفسیری طبری، ترجمۀ حبیب یغمایی، تهران: انتشارات توس.
فرنبغ‌دادگی (1369). بندهش، گزارنده: مهرداد بهار، تهران: انتشارات توس.
فره‌وشی، بهرام (1374). ایرانویچ، تهران: مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
فرهی، سینا و ماندگاریان، سپنتا (1388). آرمین‌نامه: بخش بررسی روش‌های درمانی، تهران: مؤسسۀ فرهنگی و انتشاراتی فروهر.
فلاح، سیمین (1382). «تقویم ادیان: زرتشتیان»، نشریۀ اخبار ادیان، شمارۀ 1، صص 56-61.
فکوهی، ناصر (1385). پاره‌های انسان‌شناسی: مجموعه مقاله‌های کوتاه، نقدها و گفتگوهای انسان‌شناختی، تهران: نشر نی.
کاظم‌زاده، پروین (1392). «تحلیلی بر دلایل شکل‌گیری اعتقاد به ایزدبانوان در ایران باستان»، پژوهش‌های ادیانی، شمارۀ دوم، صص 49- 73.
کمبل، جوزف (1377). قدرت اُسطوره، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: مرکز.
کولمن، سیمون و واتسون، هلن (1372). درآمدی به انسان‌شناسی، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: سیمرغ.
کولیور رایس، کلارا (1366). زنان ایرانی و راه و رسم زندگی آنان، ترجمة اسدالله آزاد، مشهد: آستان قدس رضوی.
گشتاسب، فرزانه (1393). «گزارشی در مورد میراث فرهنگی زرتشتیان ایران»، فروهر، شمارۀ 464، صص 24–29.
متین، پیمان (1383). از ایران چه می‌دانیم 43: پوشاک ایرانیان، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
مزداپور، کتایون (1374). واژه‌نامة گویش بهدینان یزد، جلد اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مزداپور، کتایون و شیرین، (1396). بازآرایی گُل و نقش، تهران: پژوهشکدۀ هنر.
مسکوب، شاهرخ (1357). سوگ سیاوش [رساله‌ای در مرگ و رستاخیر]، چاپ پنجم، تهران: خوارزمی.
ملاابراهیمی، عزت، بهرامیان، مسعود و زارع درنیایی، عیسی (1389). «حجاب در ایران باستان»، پژوهش‌نامۀ زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، شمارۀ دوم، صص 11- 125.
میرفخرایی، مهشید (1366). آفرینش در ادیان، تهران: چاپخانۀ رامین/مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
نمیرانیان، کتایون (1387). زرتشتیان ایران پس از اسلام تا امروز، تهران: مرکز کرمان‌شناسی.
نیکنام، کوروش (1381). از نوروز تا نوروز: آیین‌ها و مراسم سنتی زرتشتیان، تهران: مؤسسة فرهنگی و انتشاراتی فروهر.
یاحقی، محمدجعفر (1386). فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها، تهران: فرهنگ معاصر.
مصاحبه
روانشاد خانم مهناز فلاحتی.
خانم مروارید فلفلی.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 474 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 190 |
||