پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,999,643 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,676,035 |
ارزیابی ابعاد تغییر قلمروهای مدیریتی در منطقۀ کلانشهری تهران (مطالعۀ موردی: جداسازی سیاسی-اداری فردیس از شهر کرج) | ||
| پژوهشهای جغرافیای برنامه‌ریزی شهری | ||
| مقاله 13، دوره 9، شماره 2، شهریور 1400، صفحه 555-587 اصل مقاله (1.96 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2021.323149.1516 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن کامران دستجردی1؛ کرامت الله زیاری* 2؛ رامین قربانی3 | ||
| 1دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| انتزاع و گسیختگی سیاسی و کالبدی-فضایی مقدمۀ بحث دربارۀ حکومت‌های کلانشهری به انضمام تعداد زیادی از قلمروهای حکومتی و مدیریتی درون یک منطقۀ کلانشهری عملکردی بدون هیچ مرجع حکومتی واحد برای تصمیم‌گیری و عمل در گسترۀ کل منطقۀ کلانشهری بوده است. بر این مبنا، یکی از چالش‌های موردبحث در نظام مدیریت منطقهای ایران به‌ویژه در دهۀ اخیر، مسئلۀ تقسیم کالبدی و انتزاع فضایی سرزمین در سطوح ملی، میانی و محلی بوده است. استان البرز سی‌ویکمین استان زایشی ایران است که در سال 1389 به‌طور رسمی شکل گرفت. تبعات فضایی چنین زایشی محدود به تقسیمات ردۀ ملی و میانی نیست و در سال 1391شکل‌گیری شهر فردیس و انتزاع کالبدی این هسته از دو هستۀ دیگر (کرج و مهرشهر) آغاز شد. در این پژوهش، ضمن ارزیابی ماهیت این تصمیم و تبعات فضایی-کالبدی آن، به بیان مهم‌ترین پیشنهاد‌ها و بازخوردهای التزام به رویکرد مدیریت یکپارچه در منطقۀ کلانشهری تهران و کرج پرداخته می‌شود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش‌شناختی توصیفی-تحلیلی است. برای انجام این پژوهش از روش پیمایش، تکنیک دلفی و همچنین تلفیق مدل SWOT-MetaSWOT استفاده شد. نتایج این پژوهش ضمن بازخوردهایی منفی دربارۀ گسست فضایی منطقه نظیر تراکم بالای جمعیت، ناهمگونی بافت جمعیتی مناطق و محله‌ها، بروز اختلاف در سطح محدوده‌ها و نامشخص‌بودن حریم را نشان می‌دهد. همچنین مطابق نتایج، نهاد برنامه‌ریزی و مدیریتی یکپارچه در یک کل به‌هم‌پیوسته با دوازده منطقۀ شهرداری با سه هستۀ به‌هم‌پیوستۀ کرج قدیم، مهرشهر و فردیس و به‌صورت نیمه‌دولتی که فرای مدیریت محلی قرار می‌گیرد، دارای انعطاف‌پذیری و پویایی ذاتی است. این نهاد دارای حوزه‌های عملکردی معین در سطح منطقۀ کلانشهری یکپارچه است و ابزار کافی را برای اطمینان از اجزای تصمیمات خود دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برنامه‌ریزی راهبردی؛ شهر کرج و فردیس؛ مدیریت یکپارچه؛ منطقۀ کلانشهری؛ نقشۀ راهبردی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Evaluating the dimensions of change of management area in Tehran metropolitan area, Case study: Political-administrative separation of Ferdis from Karaj | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hasan Kamran1؛ Keramatollah Ziari2؛ Ramin Ghorbani3 | ||
| 1Department of Political Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2Department of Human Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 3Department pf Human Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The discussion of metropolitan governments, as well as a large number of governmental and managerial domains within a metropolitan area, has functioned without any single governmental authority to decide and act throughout the metropolitan area. Based on this, one of the challenges always discussed in the regional management system of Iran, especially in the last decade, has been the issue of physical division and spatial abstraction of land at the national, middle and local levels. Alborz province is the 31st reproductive province of Iran, which was officially formed in 2010. On the other hand, the spatial consequences of such reproduction are not limited to national and middle class divisions, and in 2012, the formation of Ferdis city and the physical abstraction of this nucleus from the other two core (Karaj cores and Mehrshahr cores ) began. To conduct this research, the survey method, Delphi technique and also the combination of SWOT-MetaSWOT model have been used. The results of this study, while providing negative feedback on the spatial disintegration of the region, such as high population density and heterogeneity of population texture of regions and neighborhoods and differences in the level of boundaries and uncertainty of the area, believes that integrated planning and management in a total of 12 municipal districts with three cores Old Karaj, Mehrshahr and Ferdis are interconnected and semi-governmental beyond local management, have inherent flexibility and dynamism, have specific functional areas at the metropolitan area, and have sufficient tools to ensure their decision components. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Integrated management, metropolitan area, strategic planning, strategic plan, Ferdis and Karaj | ||
| مراجع | ||
|
ابدالی، افشار؛ ذبیحی، حسین و ماجدی، حمید (1398). تبیین چارچوب مفهومی حکمروایی خوب شهری مبتنی بر مدیریت یکپارچه شهری (نمونه موردی: کلانشهر تهران). فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی، 12(1)، 293-309.
اسدی، ایرج (1383). راهبرد منطقه‌گرایی در حکمروایی مناطق کلانشهری، فصلنامه مدیریت شهر، دوره 1، شماره 17، 45-32.
اسدی، ایرج (1398). ارزیابی تجدیدسازمان حکمروایی پیشنهادی برای مدیریت یکپارچه مناطق کلانشهری ایران. نشریه هنرهای زیبا ـ معماری و شهرسازی، 24 (1)، 57-70.
اسدی، رحیم و رزقی شیرسوار، هادی (1396). ارزیابی نظام ملی نوآوری در حوزه مدیریت شهری در کلانشهر تهران و ارائه مدل مناسب. فصلنامه علمی وپژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی، 9 (3)، 223-246.
امیری، پویا و میرزاپور، مهدی (1397). تحلیل معیارهای مدیریت یکپارچه شهری مطالعه موردی: تهران. جغرافیایی سرزمین، 15(58)، 17-30.
آشتیانی عراقی، مجیدرضا؛ سرور، رحیم؛ زیویار، پروانه و فلاح تبا، نصراله (1399). تحقق مدیریت یکپارچه شهری با تأکید بر نقش و قدرت بازیگران سطوحِ مختلف مدیریت شهری در شهر تهران، دوره 11، شماره 40، 46 ـ 31.
بابایی، مهناز و ابراهیمی، سعید (1395). مطالعه و بررسی مؤلفه‌های مدیریت یکپارچه در شهر اصفهان. اقتصاد شهری، 1 (1)، 36 ـ 17.
پیشگاهی فرد، زهرا؛ قالیباف، محمدباقر؛ مرادی نیا، سجاد و مومنی، حمیده (1392). آسیب شناسی توزیع فضایی قدرت سیاسی در کلانشهر تهران با تاکید بر حکمروایی شهری. جغرافیا، دوره 11 ، شماره 38، 112 ـ 93.
تورانیان، فضیلت (1381). تبیین و تدوین نظام مدیریتی کلانشهری (جنبه‌های نهادی)، مطالعه موردی: منطقه کلانشهری شیراز، پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت.
حکمت‌نیا، حسن، موسوی، میرنجف (1385). کاربرد مدل در جغرافیا با تاکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای، انتشارات علم نوین.
حمدی، کریم و امیر انتخابی، شهرام (1389).کلان شهر تهران بزرگ و چالش های مدیریت شهری. جغرافیایی سرزمین، 7(2)، 1-13.
خان‌محمدی، عصمت؛ سرور، رحیم و استعلاجی، علیرضا (1399). آینده نگاری تحولات اسکان غیررسمی در پهنه جنوبی حریم کلانشهر تهران. فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی، 12 (3)، 149-170.
خداشاهی، علی؛ رهنمایی، محمد تقی و مدیری، مهدی (1398). تحلیل راهبردی چالش‌های مدیریتی کلان شهر تهران با رویکرد مدیریت یکپارچه شهری. فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی، 11 (2)، 217-238.
خیرالدین، رضا و حکیم زاده اصل، وحید (1395). کاربست الگوی یکپارچگی نظام اسکان و اشتغال در ارزیابی تعادل فضاییِ هسته‌های جدید شهری (مطالعه‌ی موردی شهر جدید پردیس در کلانشهر تهران). برنامه‌ریزی و آمایش فضا. ۲۰ (۳)، ۱۰۵-۱۲۹.
داداش پور، هاشم و سالاریان، فردیس (1397). تحلیل الگوهای فضایی رشد شهری در مناطق کلانشهری ایران (مطالعۀ موردی: مناطق کلانشهری تهران، مشهد، اصفهان و شیراز). مجله علمی آمایش سرزمین، 10(1)، 117-138.
داداش‌پو، هاشم و میری لواسان، سید امیررضا (1394). تحلیل الگوهای فضایی پراکنده‌رویی در منطقه کلان شهری تهران، برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، شماره 16، 146-123.
رجایی، سیدعباس (1394)، تحلیل فضایی فرایندهای شهرنشینی در منطقه کلانشهری تهران، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای سـال 7، شـماره 25، 102-83.
رضایی، رحیم و پوراحمد، احمد (1388). نقش تمرکز فعالیت‌های اقتصادی در افزایش جمعیت کلانشهر تهران. نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی (جغرافیای انسانی)، دوره 1، شماره 3، 66 ـ 51.
زیاری، کرامت اله (1395). مکتب‌ها، نظریه‌ها و مدل‌های برنامه و برنامه‌ریزی منطقهای، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شریف‌زادگان، محمدحسین و شمس کوشکی، هانیه (1393). برنامه ریزی فضایی راهبردی برای حکمروایی یکپارچه منطقه ای در منطقه کلان شهری تهران. مدیریت شهری، دوره 13، شماره 34، 293 ـ 276.
صرافی مظفر, تورانیان فضیلت (1383). مروری بر دیدگاههای نظری مدیریت کلان شهری با تاکید بر جنبه های نهادی، مدیریت شهری، دوره ۱، شماره 1، 1 ـ 28.
صرافی، مظفر و نجاتی علاف، ناصر (1393). رویکرد نو منطقه گرایی در راستای ارتقای نظام مدیریت توسعة فضایی ایران. پژوهشهای جغرافیای انسانی، 46 (4)، 874 ـ 857.
صفایی‌پور، مسعود؛ رضوی، سیده معصومه؛ محقق، زهرا و رمضان‌پور اسعدیه، خاطره (1399). سنجش و ارزیابی وضعیت مؤلفه‌های مدیریت یکپارچه‌سازی شهری در کلانشهر اهواز. فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری- منطقه ای، 10، (37)، 1-22.
عبدی دانشپور، زهره؛ ابراهیم‌نیا، وحیده و محمودپور، ئه‌سرین (1393). تدبیر چارچوب مدیریت دانش برای سیاست‌گذاری یکپارچه در کلانشهر تهران. نشریه هنرهای زیبا ـ معماری و شهرسازی، 19(1)، 70 ـ 57.
عزیزی، محمدمهدی؛ ابویی، اردکان محمد و نوری، نسرین (1391). بررسی نقش کنشگران وابزارهای مدیریت شهری در یکپارچگی مدیریت کلانشهر تهران، دوره 6، شماره 10، 16 ـ 5.
عیوضلو، داود، رضویان، محمد تقی. (1397). ارزیابی وضعیت مدیریت شهری کلانشهرها مبتنی‌بر شاخص‌های حکمروایی مطلوب شهری مورد مطالعه: کلانشهر تهران. فصلنامه جغرافیا و توسعه, 16(52), 175-192
کرمی، تاج الدین (1399). تبیین جایگاه حکمروایی یکپارچه کلانشهری از منظر امنیت انسانی. نشریه علمی پژوهش های دانش انتظامی دانشگاه علوم انتظامی امین، دوره 22، شماره 1، شماره پیاپی 86، 35 ـ 1.
کمانرودی، موسی؛ پریزادی، طاهر و بیگدلی، محمد (1395). فرآیند گسترش فضایی سکونتگاه های پیرامون کلانشهر تهران (مورد مطالعه: محدوده شهری اسلام شهر-رباط کریم)، فصلنامه مطالعات شهری، 6(21)، 51-64.
لاله پور، منیژه و سرور، هوشنگ (1393). بررسی نقش نظام مدیریت و برنامه ریزی در سازماندهی فضایی جمعیت و فعالیت در منطقه کلانشهری تهران. فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری ـ منطقهای، 4، 11، 105-126.
مرکز آمار ایران (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن، نتایج تفصیلی سرشماری استان‌های تهران و البرز.
مشکینی، ابوالفضل؛ ربانی، طاها؛ افتخاری، رکن الدین و رفیعیان,، مجتبی (1398). آینده‌نگاری حکمروایی، بسط مفهوم و آیندة حکمروایی کلانشهر تهران. پژوهشهای جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 7 (3)، 431-453.
منصوریان، حسین (1393). تبیین الگوهای رشد شهری در منطقه کلان شهری تهران، رساله دوره دکتری، رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
هاشمی، سیدمناف؛ رفیعیان، مجتبی و حسین‌پور، سیدعلی (1390). سیاست‌‌های مدیریت شهری در کشورهای مختلف: رویکردهای راهبردی ـ فراتحلیلی ـ یکپارچگی شهری، تهران: انتشارات طحان. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 652 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 271 |
||