تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,005 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,494,298 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,755,087 |
تحلیل رمان أَقُودکَ إلی غَیری از عائشة اَرناؤوط بر اساس نظریۀ حسّ مکان | ||
ادب عربی | ||
دوره 14، شماره 1، خرداد 1401، صفحه 109-128 اصل مقاله (1.24 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2021.321344.612373 | ||
نویسندگان | ||
عبدالاحد غیبی* 1؛ مهین حاجی زاده1؛ امیر فرهنگ دوست2 | ||
1استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
چکیده | ||
در دورۀ معاصر، انسان همسو با اندیشه و احساسات پرپیچ و تاب خود، داستاننویسی را نیز دستخوش تغییر کرد و برخلاف گذشته، معنا را در لایههای زیرین روایت پنهان ساخت. در این میان، از جمله ظرفیتهایی که با کاوش در زوایای آن، میتوان عناصر گوناگونی از داستان را رمزگشایی کرد، مکان و بازتابهای معنابخش آن است. پدیدارشناسی با نظریهپردازیهای گسترده، بیش از دیگر علوم، این عنصر معنابخش را در کانون توجهات خود قرار داده است. از پرنمودترین نظریههایی که پدیدارشناسان دربارۀ مکان ارائه دادهاند، نظریۀ «حسّ مکان» است. حس مکان به معنای ادراک ذهنی از محیط است که شخص را در ارتباطی درونی با مکان قرار میدهد. این حس، فضا را به مکانی با خصوصیات حسی ویژه تبدیل میسازد و عاملی مهم در هویتیابی افراد تلقی میشود؛ عاملی که امروزه نویسندگان را برآن داشته است تا موقعیتبخشیهای هدفمندی در آثارشان نسبت به آن لحاظ کنند. در رمان روانشناختیِ أقُودکَ إلی غَیری از عائشة ارناؤوط، شاعر و نویسندۀ سوری-آلبانیایی، مکان، محمل معانی و مفاهیم نوینی است که با نظریۀ حسّ مکان قابل تطبیق است. جستار حاضر میکوشد تا با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و بر پایۀ نظریۀ مذکور، رمان یادشده را بررسی و تحلیل کند تا از این رهگذر، به لایههای معنایی نهفته در عنصر مکان این داستان پی ببرد. برخی از یافتههای پژوهش، ناظر بر حضور مدلولهای جدید در مکانهایی چون خانه، مدرسه، نمایشگاه و ... است که نویسنده با دریافت حسّ درونی مکان، زمینه را برای خوانشی نو از آنها فراهم ساخته است. | ||
کلیدواژهها | ||
داستان؛ هویّت؛ حسّ مکان؛ عائشة ارناؤوط؛ رمان أقُودکَ إلی غَیری | ||
مراجع | ||
أحمد، عدنان حسین (2004)، «عائشة أرناؤوط: لدی حلم واحد، هو أن أصلْ إلى قصیدة تشبه الصمت»:
ألتونجی، محمد (2001)، معجم أعلام النساء، بیروت، دار العلم للملایین.
ارناؤوط، عائشة (2006)، أقودکَ إلی غیری، دمشق، دار کنعان.
باشلار، گاستن (1397)، بوطیقای فضا، ترجمۀ مریم کمالی و مسعود شیربچه، چاپ چهارم، تهران، روشنگران و مطالعات زنان.
پورمند، حسنعلی و همکاران (1389)، «مفهوم مکان و تصویر ذهنی و مراتب آن در شهرسازی از دیدگاه کریستین نوربرگ شولتز در رویکرد پدیدارشناسی»، مدیریت شهری، ش 26، 80-92.
حسانین، محمدمصطفی علی (2004)، استعادةُ المکان، عمّان، دارالثقافة للنشر و التوزیع.
رلف، ادوارد (1397)، مکان و بیمکانی، ترجمۀ محمدرضا نقصان محمدی و همکاران، چاپ چهارم، تهران، آرمانشهر،
صالح، صلاح (2018)، قضایا المکان الروائی، دمشق، دار فواصل للنشر و التوزیع.
الضبع، مصطفی (2018)، استراتیجیة المکان، القاهرة، الهیئة المصریة العامة للکتاب.
عابدی، محمدحسین و همکاران (1397)، «چگونگی تبدیل روایت دراماتیک به فضای دراماتیک با استفاده از عناصر میزانسن براساس نظریۀ نوربرگ شولتز»، تئاتر، ش 73، 97-113.
فلاحت، محمدصادق (1385)، «مفهوم حس مکان و عوامل شکلدهندۀ آن»، هنرهای زیبا، ش 26، 57-66.
فلاحتی، صغرا و همکاران (1393)، «محتواپذیری مکان و دلالتهای متعدد آن در اشعار عزالدین مناصرة»، ادب عربی، سال 6، ش 2، 292-311.
شارف، محمد (2016)، دلالة المکان فی روایة ثقوب زرقاء لـخیّر شوّار، مرحلة الماجستیر، إشراف عبدالقادر رابحی، جامعة مصطفی اسطمبولی، کلیة الآداب و اللغات.
شکیباییفر، شهلا و همکاران (1400)، «نشانهشناسی لایهای مکان در نمایشنامۀ خارج السرب محمد الماغوط با نگاهی به نظریۀ فرزان سجودی»، ادب عربی، سال 13، ش 3، 68-86.
شولتز، کریستیان نوربرگ (1353)، هستی، فضا و معماری، ترجمۀ محمدحسن حافظی، تهران، نشر تهران.
ـــــــــــــــ (1389)، روح مکان به سوی پدیدارشناسی معماری، ترجمۀ محمدرضا شیرازی، تهران، رخداد نو.
الشهید، زید (2010)، الرؤی و الأمکنة، دمشق، دار الینابیع.
کرسول، تیم (1398)، مقدمهای بر مکان، ترجمۀ حسین حاتمینژاد و بهار حبیبیان، تهران، دانشگاه تهران.
النصیر، یاسین (1986)، الروایة و المکان، بغداد، دارالحریة للطباعة.
کوهات، هاینز (1397)، روانشناسی خود، ترجمۀ مریم سرگلی و همکاران، مشهد، فراانگیزش.
میرغلامی، مرتضی و آیشم، معصومه (1395)، «مدل مفهومی ارزیابی حس مکان براساس مؤلفههای کالبدی، ادراکی، عملکردی و اجتماعی»، مطالعات شهری، دورۀ 5، ش 19، 80-69.
نوری، محمدجواد (1398)، «تبیین تجربۀ استحالۀ مکان سوم اُلدنبرگ در قرن 21»، معماری و شهرسازی، سال 29، ش 86، 82-57. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,326 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 481 |