
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,692 |
تعداد مقالات | 72,237 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,205,771 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,034,453 |
بررسی کهنالگوی «حاکم» در رمان موت صغیر بر اساس نظریۀ پیرسون –کیمار | ||
ادب عربی | ||
دوره 13، شماره 4، اسفند 1400، صفحه 1-15 اصل مقاله (873.43 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2021.316086.612338 | ||
نویسندگان | ||
علی اسودی1؛ زهرا ایزدی* 2 | ||
1استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خوارزمی | ||
2دانشـجوی کـارشناسـی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشـگاه خوارزمــی | ||
چکیده | ||
شخصیت و تعالی آن یکی از موضوعات مشترک عرفان و روانشناسی و ادبیات است؛ بنابراین، شناخت و تکامل آن همواره مورد توجه عرفا و روانشناسان بوده و در ادبیات نیز نمود پیدا کرده است.چنانچه شخصیتهای حقیقی و برجسته در قالب قهرمان داستانها ظاهر شوند،کارکرد کهن الگوی «خود» اهمیت ویژهای پیدا میکند. رمان موت صغیر روایتگر شکلگیری شخصیت یکی از چهرههای برجستۀ عرفان و تصوف اسلامی، محیالدین عربی است. ابن عربی که بهنوعی پدر وحدت وجود اسلامی به حساب میآید، با پایهگذاری عرفان نظری، عرفان اسلامی را به مرحلۀ جدیدی وارد ساخت. ابن عربی نظریات متعددی در عرفان مطرح کرده است که مهمترین آنها نظریۀ وحدت وجود و انسان کامل است. کمال و رشد شخصیت،موضوعی است که نظریات روانشناسی جدید را به مفاهیم عرفانی اصیل، همچون نظریۀ انسان کامل نزدیک ساخته است. محمدحسن علوان در رمان موت صغیر و در قالب پست مدرنیسم با الهام از شرح حالی که شیخ اکبر در کتاب فتوحات مکیه از خود ارائه داده، دو داستان موازی را مطرح کرده است؛ داستان اول، بیانگر سرگذشت ابن عربی و داستان دوم، سرگذشت دستبهدست شدن زندگینامۀ او در طی زمان است. این مقاله با رویکرد روانشناسی و بر اساس نظریۀ پیرسون –کیمار شخصیت ابن عربی را بررسی میکند.به این منظور، ابتدا دو داستان موجود در این رمان از یکدیگرتفکیک شدهاند و تنها داستان سرگذشت ابن عربی بررسی شده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که با درنظرگرفتن آراء ابن عربی، از میان کهنالگوهای دوازدهگانۀ نظریۀ پیرسون-کی مار، ارتباط معناداری بین کهنالگوی حاکم و نظریۀ انسان کامل ابن عربی وجود دارد؛ بهطوری که قهرمان داستان پس از طی مراحل عزیمت، تشرف و بازگشت،خصوصیات کهنالگوی حاکم را از خود بروز میدهد که تا حدودی به ویژگیهای انسان کامل ابن عربی نزدیک است و هردو بهنوعی معیارهای خودشکوفایی شخصیت را به همراه دارند. | ||
کلیدواژهها | ||
پیرسون کیمار؛ کهنالگوی حاکم؛ علوان؛ موت صغیر؛ ابن عربی؛ انسان کامل | ||
مراجع | ||
ابن عربی، محیالدین (1405ق)، فتوحات مکیه، تحقیق عثمان یحیی، ج4 ، بیروت، دار صادر، چاپ دوم.
اریک، فروم (1390)، انسان برای خویشتن؛ پژوهشی در روانشناسی اخلاق، ترجمۀ اکبر تبریزی، تهران، بهجت، چاپ پنجم.
انزابینژاد، رضا و بهجتالسادات حجازی (1384)، «اصل سنخیت در عرفان و همانندسازی در روانشناسی»، دورۀ 48، ش 197، صص 35-54.
باوان پوری، مسعود و آخرون (1399)، «الإتصال غیر اللفظی فی روایة موت صغیر لمحمدحسن علوان»، بحوث فی اللغة العربیة و آدابها، العدد 23، صص 109-124.
بوی، فیونا (1394)، مقدمهای بر انسانشناسی دین، ترجمۀ مهرداد عربستانی، چاپ دوم، تهران، افکار.
پالمر، مایکل (1385)، فروید، یونگ و دین، ترجمۀ محمد دهگانپور و غلامرضا محمدی، تهران، رشد.
پاینده، حسین (1398)، نظریه و نقد ادبی، ج 1، تهران،: سمت.
پیرسون، کارول (1395)، قهرمان درون، ترجمۀ گیتی خوشدل، تهران، پیکان.
پیرسون، کارول، کیمار، هیو (1398)، زندگی برازندۀ من، ترجمۀ کاوه نیری، تهران، بنیاد فرهنگی زندگی، چاپ نوزدهم.
جهانگیری، محسن (1395)، محیالدین ابن عربی چهرۀ برجستۀ عرفان اسلامی، تهران، دانشگاه تهران، چاپ هفتم.
جیلی، عبدالکریم (1392)، انسان کامل در معرفت اواخر و اوائل، ترجمۀ علی حسینی آملی، قم، آیت اشراق.
چیتیک، ویلیام سی (1394)، ابن عربی وارث انبیاء، ترجمۀ قاسم کوهدار، تهران، نامک.
ستاری، جلال (1374)، عشق صوفیانه، تهران، مرکز.
سگال، رابرت آلن (1389)، اسطوره، ترجمۀ فریده فرنودفر، تهران، بصیرت.
شریف، زهرا (1394)، «جایگاه زن در قوس نزول و صعود از دیدگاه ابن عربی»، مطالعات اسلامی زنان و خانواده، ش 2، صص 115-129.
عصاریان، محمدجواد، علی قاسمزاده و محمدحسین سرداغی (1393)، «تحلیل کیفیت بیداری قهرمان درون در شخصیت سیاوش و کی خسرو با تکیه بر نظریه پیرسون-کیمار»، ادب حماسی، ش 17، صص 107-134.
علوان، محمدحسن (2016)، موت صغیر، بیروت، دارالساقی.
فوردهام، فریدا (1374)، مقدمهای بر روانشناسی یونگ، ترجمۀ حسین یعقوبپور، تهران، اوجا.
قدرت الهی، احسان (1377)، «نظریۀ انسان کامل در مکتب ابن عربی»، کیهان فرهنگی، ش143، صص 34-39. قربی، یونس (1399)، «شخصیت و شخصیتپردازی در رمان موت صغیر»، کنفرانس بین المللی زبان، ادبیات، تاریخ و تمدن، ش 4، ص 12.
قشیری، عبدالکریم (1391)، رسالۀ قشیریه، ترجمۀ ابوعلیحسن بن احمد عثمانی، تصحیح مهدی محبتی، تهران، هرمس.
الکاشانی، عبدالرزاق (1413 ق)، اصطلاحات الصوفیة، تحقیق عبدالعال شاهین، القاهرة، دارالمنار.
کربن، هانری (1399)، تخیل خلاق در عرفان ابن عربی، ترجمه و تحقیق انشاءالله رحمتی، تهران، سوفیا.
کمبل، جوزف (1386)، قهرمان هزارچهره، ترجمۀ شادی خسروپناه، مشهد، گل آفتاب، چاپ چهارم.
ــــــــــــــــ (1389)، قدرت اسطوره، ترجمۀ عباس مخبر، تهران، نشر مرکز، چاپ ششم.
مازن، محمد (1394)، «انسانشناسی از دیدگاه ابن عربی»، شناخت، پژوهشگاه علوم انسانی، ش 1/73، صص 221-240.
یاوری، حورا (1374)، روانکاوی و ادبیات، تهران، تاریخ ایران.
یونگ، کارل گوستاو (1383)، آیون، ترجمۀ پروین و فریدون فرامرزی، مشهد، بهنشر.
یونگ، کارل گوستاو، (1377)، انسان و سمبولهایش، ترجمۀ محمود سلطانیه، تهران، جامی.
Jung, Carl Gustav (1997), The Portable Jung, translated R.F.C.Hull, New York, Penguin Hooks. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 895 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 485 |