سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,573
تعداد مقالات71,037
تعداد مشاهده مقاله125,523,940
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,784,075
قدردان, مهرداد, زرشناس, زهره, ظاهری عبدوند, آمنه. (1400). بزرگداشت ایزد باران، تشتر، در میان بهدینان شریف آباد اردکان. , 11(1), 63-77. doi: 10.22059/jis.2021.325288.997
مهرداد قدردان; زهره زرشناس; آمنه ظاهری عبدوند. "بزرگداشت ایزد باران، تشتر، در میان بهدینان شریف آباد اردکان". , 11, 1, 1400, 63-77. doi: 10.22059/jis.2021.325288.997
قدردان, مهرداد, زرشناس, زهره, ظاهری عبدوند, آمنه. (1400). 'بزرگداشت ایزد باران، تشتر، در میان بهدینان شریف آباد اردکان', , 11(1), pp. 63-77. doi: 10.22059/jis.2021.325288.997
قدردان, مهرداد, زرشناس, زهره, ظاهری عبدوند, آمنه. بزرگداشت ایزد باران، تشتر، در میان بهدینان شریف آباد اردکان. , 1400; 11(1): 63-77. doi: 10.22059/jis.2021.325288.997

بزرگداشت ایزد باران، تشتر، در میان بهدینان شریف آباد اردکان

پژوهش های ایران شناسی
مقاله 5، دوره 11، شماره 1، شهریور 1400، صفحه 63-77    اصل مقاله (332.6 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2021.325288.997
نویسندگان
مهرداد قدردان1؛ زهره زرشناس* 2؛ آمنه ظاهری عبدوند3
1دانشجوی دکتری گروه فرهنگ و زبان های باستانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
2استاد گروه فرهنگ و زبان های باستانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.
3استادیارگروه فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
چکیده
از دیر باز باران در پهنۀ عموما خشک و نیمه­ خشک سرزمین ایران همواره زندگی ­بخش و اثرگذار بوده است. به تبع آن از دوران کهن ایزد باران، یعنی تشْتَر، بسیار مورد احترام و ستایش بوده و جشنی موسوم به تیرگان برای بزرگداشت این ایزد یادگار آن دوران در این روزگار است. در روستایی قدیمی به نام شریف­ آباد، که تاسیس آن به قرن هشتم هجری قمری بر  می گردد و زمانی به واسطۀ موبدنشینی خود در راهبری بهدینان ایران و پارسیان هند نقش داشته، جشنی کهن برای بزرگداشت تشْتَر به نام تِشْتَریم برگزار می­ شود که با آدابی خاص همراه است. این شیوۀ بزرگداشت در جای دیگری گزارش نشده است، هرچند در کنار این جشن، جشنی دیگر به نام تیرماهی وجود دارد که همانند جشن تیرگان دیگر نقاط است. در تحقیق میدانی زیر با بررسی جشن های تشتریم و تیرماهی در این روستا، علاوه بر آشنایی با این دو جشن و مؤلفه­ های برگزاری آن، به دنبال پاسخ این پرسش خواهیم بود که آیا این مردمان با این دو بزرگداشت، تفاوتی میان تیر و تشتر قائل بوده ­اند و این دو را از هم بازمی ­شناخته­ اند؟ با توجه به اینکه این مردم هیچ گاه در یادکرد دو ایزد تیر و تشتر آنها را به تنهایی نام نمی­برند و آنان را همواره همراه یکدیگر به صورت «تیر و تشتر» یاد می­کنند و در طول یکسال، در دو زمان مختلف،  یکی حوالی تیرماه و دیگری در آبان ماه، به آیین بزرگداشت می­ پردازند و اینکه بنا بر مدارک و شواهد موجود موبدان فعال و آگاهی در این روستا می­ زیسته ­اند، گمان می­رود این مردمان در گذشته­ های دور میان ایزدان تیر و تشتر تفاوت قائل بوده و آنان را از یکدیگر باز می­ شناخته­ اند و برای همین در دو نوبت جشن می­ گرفته­ اند. هرچند در این جشن­ ها هر دو یاد می­شدند، ولی بیشتر این تشتر ایزد باران است که به واسطۀ تشتریشت و سرزمین خشک یزد آداب یادکرد دارد، ولی باید به یاد داشت که در گاه­شماری رایج آنجا این تیر است که میان روزهای ماه و در میان ماه­های سال می­ درخشد و از برابر شدن و همنشینی نام روز و ماه تیرگان پدید می ­آید.  
کلیدواژه‌ها
تشتر؛ تشتریم؛ تیرماهی؛ تیرگان؛ بهدینان؛ شریف‌آباد
مراجع
اذکایی، پرویز، 1365، «تشتریه، شعرای یمانی» چیستا، ش 35، صص 347-354.

بهار، مهرداد، 1380، بندهش، تهران، توس.

ـــــــــــ، 1381، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران، آگاه.

بویس، مری، 1386، آیین زرتشت، کهن روزگار و قدرت ماندگارش، ترجمۀ ابوالحسن تهامی، تهران، نگاه.

ـــــــــــ، 1393، تاریخ کیش زرتشت، ج 1 و 2، ترجمۀ همایون صنعتی­زاده، تهران، گستره.

ـــــــــــ، 1397، کانون دین زرتشتی در ایران، ترجمۀ حسین ابراهیمیان. تهران، توس.

پورداود، ابراهیم، 1377، یشتها، 2 ج، تهران، اساطیر.

ـــــــــــــــــــــ،1382، ویسپرد، تهران، اساطیر.

شهزادی، رستم، 1380، سخنرانی­های موبد موبدان رستم شهزادی، به کوشش مهرانگیز شهزادی، تهران، فروهر.

ـــــــــــــ،1386، واژه­نامۀ پازند، تهران، فروهر.

دالوند، حمیدرضا، 1396، «سرآغاز شکل­گیری فرقه­های تقویمی در میان زرتشتیان هند»، مطالعات فرهنگ و هنر آسیا، س 1، ش 2، صص 43-54.

زرشناس، زهره و فرزانه گشتاسب، 1389، تیشتر یشت، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

سپهری ­اردکانی، علی، 1374، تاریخ اردکان، 2 ج، اردکان­ یزد، حنین اردکان.

مزداپور، کتایون، 1383، «تداوم آداب کهن در رسم­های معاصر زرتشتیان در ایران»، فرهنگ، ش 50-49. صص 147-179.

مستوفی بافقی، محمد مفید، 1385، جامع مفیدی، به کوشش ایرج افشار، تهران، اساطیر.

مولایی، چنگیز، 1386، «تیر، تیرگان»، دانشنامۀ زبان و ادب فارسی، ج 2، به سرپرستی اسماعیل سعادت، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، صص 452-462.

Panaino, A., 1990-1995, Tištrya, Part I.: The Avestan Hymn to Sirius, Rome.

___________ 1995, Tištrya, Part II.:  The Iranian Myth of the Sirius, Rome.

 ___________2005, “Tishtrya,” Encyclopaedia Iranica, available online at  https://iranicaonline.org/articles/tistrya-2#article-tags-overlay.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 759
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 478





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب