![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,578 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,700,093 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,934,322 |
سبک شناسی گفتمانِ داستان کوتاه «دهلیز» از منظر فرانقش های «اندیشگانی» و «متنی» بر اساس دستور نقش گرای نظام مند هلیدی | ||
پژوهشهای زبانی | ||
مقاله 8، دوره 12، شماره 1، شهریور 1400، صفحه 169-192 اصل مقاله (509.71 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jolr.2021.317625.666693 | ||
نویسندگان | ||
رضا قنبری عبدالملکی* 1؛ آیلین فیروزیان پوراصفهانی2 | ||
1استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه دامغان، دامغان، ایران. | ||
2استادیار زبان شناسی همگانی دانشگاه دامغان، دامغان، ایران. | ||
چکیده | ||
پژوهش حاضر با هدف تحلیل سبک گفتمانِ داستان «دهلیز» اثر هوشنگ گلشیری، کاربرد زبان را در این متن بر مبنای دستور نقشگرای نظاممند مورد مطالعه قرار داده است. پرسش اصلی در این جستار، آن است که عناصر زبانیِ داستان در بازنمود واقعیتهای سیاسی و اجتماعیِ عصر تا چه حد موفق بودهاند؟ نگارندگان برای دستیابی به پاسخ این پرسش، متن داستان را با توجه به فرانقشهای مطرح در نظریۀ هلیدی مورد بررسی قرار داده تا نشان دهند که تصاویر ذهنی گلشیری از واقعیت چگونه در زبان نوشتۀ او رمزگذاری شدهاند. در داستان مورد بحث، 239 فرایند فعلی مشاهده شد که نگارندگان همۀ آنها را بر اساس الگوی تحلیل دستور نقشگرا مورد بررسی قرار دادند، اما به دلیل محدودیت حجم مقاله، صرفاً به ذکر چند نمونۀ شاخص از هر فرایند اکتفا شد. روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است. بدین نحو که در ابتدا همۀ افعال موجود در متن استخراج و بسامد فرایندهای بهکاررفته در آنها مشخص گردید؛ سپس مطابق روش هلیدی به گروهبندی و تحلیل آنها پرداخته شد. در میان فرانقشهای سهگانه، تمرکز مقالۀ حاضر بر فرانقشهای اندیشگانی و متنی است. یافتههای پژوهش بیانگر کاربست بیشتر فرایندهای مادی، رفتاری و رابطهای و بسامد کمتر فرایندهای وجودی، ذهنی و کلامی است. فرکانس بالای فرایند مادی در داستان، مناسبت آن را با بافت تاریخیِ جامعۀ عصر گلشیری منعکس میسازد که همزمان بوده است با رشد تفکر سرمایهداری و توسعۀ صنعت در ایران. همچنین این فرایند نشان میدهد که نویسنده در گفتمان خود در پیِ ملموس نشان دادن نگرشش نسبت به اوضاع سیاسی جامعه است. در مقایسه با فرایند مادی، فرایندهای ذهنی از بسامدی کمتر برخوردارند که حاکی از آن است که نویسنده احساسات و ویژگیهای ذهنی خود و مشارکین گفتمان را کمتر وارد داستان نموده است. کاربرد فراوان وجه اخباری و افعال ماضی عواملی هستند که باعث پیدایش میزان قطعیت بالایی در گفتمان شدهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
هلیدی؛ گلشیری؛ دهلیز؛ فرانقش اندیشگانی؛ نظام گذرایی | ||
مراجع | ||
آقاگلزاده، فردوس؛ عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا و حسین رضویان (1390)، سبکشناسی داستان بر اساس فعل: رویکرد نقشگرا، سبکشناسی نظم و نثر فارسی، سال چهارم، شمارۀ 11، بهار، صص 243- 254.
تولان، مایکل (1386)، روایتشناسی؛ درآمدی زبانشناختی- انتقادی، مترجمان: فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران، سمت.
خان جان، علیرضا؛ زهرا میرزا (1385)، درآمدی به شعرشناسی نقشگرا (رویکردی زبانشناختی)، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ هفتم، پاییز و زمستان، صص 83- 101.
سجودی، فرزان (1390)، نشانهشناسی کاربردی، تهران، انتشارات علم.
سراج، سیدعلی (1392)، مطالعۀ دستور نقشگرای هلیدی در ده رمان از ده داستاننویس زن ایرانی، مطالعات داستانی، سال دوم، شمارۀ دوم، زمستان، صص 60- 77.
سلطانی، سید علیاصغر (1387)، قدرت، گفتمان و زبان (سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران)، تهران، نشر نی.
صمدیانی، غلامرضا؛ و محمد تقوی (1395)، بررسی تجربههای عرفانی در عبهرالعاشقین بر اساس فعل: رویکرد نقشگرا، پژوهشهای ادب عرفانی (گوهر گویا)، سال دهم، شمارۀ 30، بهار و تابستان، صص 59- 76.
علوی، فاطمه و همکاران (1394)، سبکشناسی انتقادی زاویۀ دید در داستان کوتاه «مردی که برنگشت»، ادب و زبان، سال 18، شمارۀ 38، پاییز و زمستان، صص 265- 289.
فاولر، راجر (1381)، ادبیات به منزلۀ کلام، مترجمان: مریم خوزان و حسین پاینده، تهران، نشر نی.
کرد چگینی، فاطمه؛ پورنامدارایان، تقی (1392)، تأثیر گزینش ادبی در سبک با تأکید بر دیدگاه پاول سیمپسون، کهننامۀ ادب فارسی، سال چهارم، شمارۀ اول، بهار، صص 69- 93.
گلشیری، هوشنگ (1380)، نیمۀ تاریک ماه (داستانهای کوتاه)، تهران، نیلوفر.
مصطفوی، پونه؛ و مرضیه صناعتی (1395)، بررسی سبکی یک داستان کوتاه معاصر از منظر نقشگرایی هلیدی، زبان و زبانشناسی، دورۀ 12، شمارۀ 23، بهار و تابستان، صص 131- 156.
مهاجر، مهران؛ و محمد نبوی (1376)، به سوی زبانشناسی شعر؛ رهیافتی نقشگرا، تهران، نشر مرکز.
نبیلو، علیرضا (1392)، بررسی و تحلیل دو غزل از خاقانی و حافظ بر مبنای زبانشناسی نقشگرایی سیستمی، زبان و ادب فارسی، سال 66، شمارۀ 227، بهار و تابستان، صص 113- 135.
Aghagolzadeh, F; Zaffaranloo Kambozia, A & Razavian, H. 2011. Stylistics of the story based on the verb: a functional approach. Stylistics and analysis of Persian poerty and prose text. Fourth Year, No. 11, Spring. Pp 243- 254. [In Persian]. Alavi, F et al. 2015. Critical Stylistics of Point of View in the Short Story “The man who did not return“. Letters and Language. Volume 18, No 38, Fall and winter, Pp. 265-290. [In Persian]. Bloor, T & M. Bloor. 1997. The Functional Analysis of English: A Hallidayan Approach. 2 nd edition, New York: Arnold. Eggins, S. 2007. An introduction to systemic functional linguistics. reprinted NewYork. Fowler, R. 2002. Literature as words (Linguistics and literary criticism), Translated by: Maryam Khouzan & Hossein Payendeh. Tehran: Ney. [In Persian]. Golshiri, H. 2001. The Dark Side of the Moon (Nime-ye Tarik-e Mah). Tehran: Niloofar. [In Persian]. Halliday, M. 1985. An Introduction to Functional Grammar. London: Edward Arnold. Halliday, M. 1978. Language as Social Semiotics. London: Edward Arnold. Halliday, M & Ch. Matthiessen. 2004. An Introduction to Functional Grammar, 3 rd Edition, London: Edward Arnold Publishers Ltd. Khan Jan, A; Mirza, Z. 2006. An Introduction to the functionalist poetics. Research in Persian Language & Literature, No. 7, Autumn and Winter, pp. 83-101. [In Persian]. Kord Chegini, F & Pournamdarian, T. 2013. The Effect of the Literary Choice on Style: With an Emphasis on the Viewpoint of Paul Simpson. Classical Persian Literature. Volume 4, No 7. Pp. 69-93. [In Persian]. Leech, G. 1987. ‘Stylistics and functionalism’, in N. Fabb, D. Attridge, A. Durant and C. MacCabe (eds.), The Linguistics of Writing, Manchester: University Press. Mohajer, M & Nabavi, M. 1997. Towards the linguistics of poetry, Tehran: Markaz. [In Persian]. Mostafavi, P & Sanaati, M. 2016. The Stylistic Study of a Contemporary Persian Story from Halliday’s Functional Approach. Language and Linguistics. Volume 12, No 23. Spring and summer. Pp. 131-156. [In Persian]. Nabilou, A. 2013. Review and analysis of two poems of Hafez and Khaghani based on Systemic Functional Linguistics. Persian Language and Literature. Volume 66, No 227. Spring and summer, Pp. 113-135. [In Persian]. Samadiyani, Gh & Taghavi, M. 2016. An Investigation of Mystical Experiences in Abhar al-Asheghin based on Verbs: A Functionalist Approach. Researches on mystical literature (Gowhar- i-guya) Volume 10, No 30, Spring and summer, Pp. 59-76. [In Persian]. Seraj, A. 2013. The analysis of the Systemic Functional Grammar of Halliday in ten works of ten Iranian female novelists. Fiction studies. Second Year, No. 2, Winter, pp. 60-77. [In Persian]. Simpson, P. 1993. Language, Ideology, and Point of View. London: Routledge. Simpson, P. 2004. Stylistics: A Resource Book for Students. London, Routledge. Sojudi, F. 2011. Applied semiotics. Tehran: Elm. [In Persian]. Soltani, A. 2008. Power, discourse and language. Tehran: Ney. [In Persian]. Thompson, G. 2004. Introducing Functional Grammar, London: Arnold. Toolan, M. 2007. Narrative: A Critical Linguistic Introduction. Translatsd by: Fatemeh Alavi & Fatemeh Nemati. Tehran: Samt. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,152 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 581 |