پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,762 |
| تعداد مقالات | 72,831 |
| تعداد مشاهده مقاله | 131,710,911 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 103,462,819 |
سنجش نسبت ضرب‌های ریتم 8/6 در رِنگ‌های موسیقی دستگاهی ایران (1284 – 1357ش.) | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
| دوره 26، شماره 2، تیر 1400، صفحه 47-54 اصل مقاله (1.23 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2021.295807.615401 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدرضا شرایلی* 1؛ ساسان فاطمی2 | ||
| 1کارشناسی‌ارشد موسیقی‌شناسی (اتنوموزیکولوژی)، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2استاد، دانشکده هنرهای نمایش و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| رِنگ‌ها به عنوان گونه‌ای شناخته شده از موسیقی موزون دستگاهی ایران اغلب با ریتم معمول 8/6 در منابع مکتوب موسیقی ثبت و ضبط شده‌اند. در تئوری موسیقی غربی کسر میزان 8/6 جزء ریتم‌های ترکیبی دوضربی است که هر ضرب آن قابل قسمت بر سه است. تساوی کشش دو ضرب اصلی در هر میزان از مشخصات ذاتی این ریتم غربی است که در نت‌نویسی موسیقی نظری معاصر ایران هم اغلب مورد پذیرش قرار گرفته است اما نمونه اجراهای ضبط‌شده از این گونه‌ی موسیقایی از صدواندی سال پیش به این طرف نشان از ماهیتی منعطف و غیرمتساوی در اجرای رِنگ‌های موسیقی دستگاهی ایران دارد. از حدود پنجاه سال پیش موسیقی‌دانانی به بیان این تفاوت در نگارش و اجرای ریتم 8/6 ایرانی پرداخته و برخی نیز پیشنهادهایی برای نوع نگارش غیرمتساوی ضربان‌های اصلی آن ارائه داده‌اند. این پژوهش ضمن مرور آرای متفاوت گذشتگان تا تازه‌ترین ایده‌های نظری، با تحلیل رایانه‌ای نمونه‌های صوتی از نخستین دوره‌ی ضبط موسیقی ایرانی در 1284ش. تا نمونه‌هایی از دهه‌ی 1350ش. میزان تفاوت دقیق زمانی میان کشش‌های ضرب اول و دوم را استخراج کرده و نشان می‌دهد این ریتمِ منعطف قابلیت اجرای دو ضربِ مساوی به نسبت 50% تا دو ضرب نامساوی به نسبت 62.5% به 37.5% را داراست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رِنگ؛ ریتم 8/6؛ موسیقی دستگاهی ایران؛ نت‌نویسی موسیقی ایرانی | ||
| مراجع | ||
|
آرشیو شخصی نگارنده (شامل صفحات گرامافن 78دور و 45دور).
بهارلو، محمد (1336)،کتاب سوم موسیقی ایرانی، چاپخانه‌ی فردوسی، تهران. تهرانی، حسین (1347)، مصاحبه‌‌ی رادیویی با رادیو ایران.
تهماسبی، ارشد (1393)، آلبوم صدرَنگ رِنگ، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران.
جعفرزاده، خسرو (1392)، موسیقی ایرانی‌شناسی، هنر موسیقی، تهران.
خالقی، روح‌الله (1391)، موسیقی ایران، بازنویسی و یادداشت‌ها: فرهود صفرزاده، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران.
رهبری، علی (1388)، یک اشتباه بزرگ، هنر موسیقی، مرداد، شماره‌ی 101، صص 4 – 13.
سپنتا، ساسان (1377)، تاریخ تحول ضبط موسیقی در ایران، مؤسسه‌ی فرهنگی هنری ماهور، تهران.
سپهری، هادی (1394)، نگاهی به نحوه‌ی نگارش چند نوع ریتم و وزن خاص در موسیقی ایران، فصلنامه ی موسیقی ماهور، تابستان، شماره‌ی 68، صص 65- 79. شهنازی، علی‌اکبر (1385)، آلبوم ردیف دوره‌ی عالی استاد علی‌اکبرخان شهنازی، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران.
فاطمی، ساسان (1393)، جشن و موسیقی در فرهنگ‌های شهری ایرانی، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران.
فاطمی، ساسان (1394)، ریتم چندزمانه در موسیقی ایرانی ـ عربی ـ ترکی، فصلنامه‌ی موسیقی ماهور، بهار، شماره‌ی 67، صص 51 - 83.
فروتن، یوسف (1390)، آلبوم ضربی‌های قدیمی 2، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران.
فرهت، هرمز (1394)، دستگاه در موسیقی ایرانی، ترجمه‌ی مهدی پورمحمد، چاپ ششم، پارت، تهران.
فیاض، محمدرضا (1393)، گفتمان‌های ریتمیک در موسیقی ایران: دوره‌های قاجار و پهلوی، فصلنامه‌ی موسیقی ماهور، بهار، شماره‌ی 63، صص 185- 204. کنی‌یر، مایکل (1386)، صفحه‌های فارسی شرکت گرامافن: 1899 تا 1934، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران.
کیانی، مجید (1392)، هفت دستگاه موسیقی ایرانی، سوره‌ی مهر، تهران.
مشحون، حسن (1388)، تاریخ موسیقی ایران، چاپ دوم، فرهنگ نشر نو، تهران. معروفی، موسی (1389)، آلبوم ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی، اجرا: سلیمان روح‌افزا، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران.
منصور، امیر (1384- 1392) مجموعه مقالات در ژورنال صفحه‌سنگی . مهرانی، حسین (1379)، خوشنواز: نواخته‌های استاد غلامحسین بیگجه‌خانی، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران.
مهرانی، حسین (1383)، کتاب سرایش: مبانی نظری موسیقی غربی و ایرانی، ج1، مؤلف، تهران. میرزاعبدالله (1385)، آلبوم ردیف میرزاعبدالله برای تار و سه‌تار، اجرای استاد نورعلی برومند، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 602 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 719 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب