پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,765 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,207,803 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,956,025 |
واکاوی آبراهه ها و نظام زهکشی آب در تختجمشید | ||
| نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی | ||
| دوره 25، شماره 3، آذر 1399، صفحه 37-49 اصل مقاله (18.92 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfaup.2020.299173.672421 | ||
| نویسندگان | ||
| الهام اندرودی* 1؛ محمدحسن طالبیان2؛ مژده رشیدی2؛ سمانه معصومی تبار2 | ||
| 1استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
| 2دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| ”پارسه“ یا تخت جمشید مهمترین اثر هخامنشیان بین 510 تا 330 ق.م. است که همچون مجموعهای حکومتی-اداری و آیینی بر روی صفهای عظیم بنا شده است. نظام زهکشی ساختمانها و روان آبهای تخت جمشید از دامنهی کوه رحمت تا دشت مرودشت به شکل شبکهی پیچیده ای از آبراههها منحصر به فرد است و بدست اشمیت (1342)، تجویدی (1355)، عسکری (1383-85) و اسدی (1395) کاوش شده است. این پژوهش با هدف شناخت نظام کالبدی-کارکردی زهکشی در تخت جمشید، به تک نگاری شبکهی آبراههها پرداخته است. یافتهها نشان میدهد که مجراها دارای کارکردهای مختلف انتقال آب بام از ناودانی درجاساخت، روان آب سطح زمین، شاخههای اتصال فرعی، و آبراهههای سراسری اصلی به شکل روباز، سربسته با یا بدون هواکش هستند. ساختار آنها با سنگ یکپارچه زبره تراش یا پاکتراش یا تخته سنگچین است. اختلاف ارتفاع کف ابتدا و انتهای بلندترین آبراه حدود 7- متر و شیب متوسط مجراها 2% الی 4% است اما شیب برخی به 30% هم میرسد تا جریان آب پیوسته در شبکهی آبراههها با اختلاف ارتفاع مختلف باایجاد شکست در مسیر حفظ شود. مورفولوژی آبراههها به ویژه دو شاخهی اصلی شرقی-غربی و شاخهی شمالی-جنوبی، طرح ریزی یکپارچهی کاخهای ادوار مختلف (مطابق نظر ارنست هرتسفلد) را نشان میدهد اما بر تغییرات موضعی (همانند نظر اریک اشمیت) تأکید دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هخامنشیان؛ تختجمشید؛ آبراهه ها و مجراهای آب؛ نظام زهکشی؛ ساختارهای سنگی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of Drainage System and Water Canals of Persepolis | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Elham Andaroodi1؛ MohammadHasan Talebian2؛ Mojhdeh Rashidi2؛ Somayyeh Maasumitabar2 | ||
| 1Assistant Professor, School of Architecture, College of Fine Arts, University of Tehran | ||
| 2Faculty of Architecture, University College of Fine Arts, University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| Parsa, which we call Takht-e-Jamshid and westerns call it Persepolis, is the most important heritage of the Achaemenids. The complex is a series of buildings and palaces dating from 510 to 330 BC. It has emerged as an administrative, governmental and ceremonial complex on a huge man-made rocky platform. One of the basic measures taken to protect buildings on the platform of the Persepolis from the mountain floods and provide drainage for the buildings is the construction of about two kilometers of water canals under the platform. The canals are partly dug into the rock or built over the bed of the platform and run from north to south and west to east to gather the water of 125,000 square meters of palaces and administrative or service buildings. Sometimes these canals are up to 6 meters deep and are generally not less than one meter wide and covered with thick stone slabs. Various archaeologists, such as Schmidt (1939), Tajvidi (1355 solar), Askari (1383-85, solar) Asadi (1395 solar), and scholars such as Hakim, Reza, and Zare have studied the water canals of Persepolis. However, a study of architecture, construction and spatial features of canals is still necessary. This study, has monograph research method which starts from review of first-hand library resources specifically archeological reports and continues with field surveys. It first attempts to integrate the complex network architecture of the canals in interaction with terrain topography, heights of platforms, and 12 monuments over the ground. It Identifies the function of each canal in relation to roof surfaces, walls and open courtyards. The research has classified the canals based on their different characteristics. Functional canals were first divided into four categories: 1. vertical drainage transfer 2. Over ground water transfer 3. Secondary and short waterways 4. Main waterways. They were then divided into three categories based on their form: 1. Open canals that starts through the Gate of Nation 2. Covered canals with or without ventilating holes. The final categorization was carried out according to the method of stonework of the canals, which is the unified stone with smooth carving or coarse carving. It seems that the smooth carvings belong to the first period of construction in Persepolis in the time of Darius, 515 to 490 BC under Apanada Palace. Some of the canals were created not by digging directly the rocky mountain but by arranging rocks on top of each other. Morphological study of the canals shows that there are two important east-west canals which pass through Apadana palace and residential palaces, reaching to a north-south canal adjacent to the mountain at the east of Persepolis platform. The height difference of the longest canal is -7 meters. The average slope is 2% but some have more than 30 %slope to be able to provide the desired depth and homogeneous system of water flow. As a conclusion, after examining the gradual process of formation of Persepolis, archaeological hypotheses suggested by Hertzfeld and Schmidt on the impact of canals on unified planning of Persepolis from the beginning of construction are reviewed. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Achaemenid, Persepolis, Drainage System, Water canals, Stone construction | ||
| مراجع | ||
|
اشمیت، اریک. 1342. تخت جمشید: بناها، نقشهها، نبشتهها. تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر بصیری، حسین. 1325. راهنمای تخت جمشید. رُف، مایکل. 1373. نقش برجستهها و حجاران تخت جمشید. ترجمهی هوشنگ غیاثی راد. تهران: انتشارات سازمان میراث فرهنگی اسدی، احمدعلی. 1395. ”پژوهشی بر وضعیت محدودهی جنوبی تخت گاه تخت جمشید بر اساس شواهد نویافتهی باستان شناختی“. جستارهای باستان شناسی ایران پیش از اسلام، جلد1. بهار و تابستان 1395.1.صص 87-96. پارسه-پاسارگاد. 1399. فصلنامه خبری پایگاه میراث جهانی پارسه و پاسارگاد . سال پنجم، شماره 15،تابستان 1399. زارع، اعظم . 1384. ”مطالعهی سیستم آب در محوطه میراث جهانی تختجمشید“. فارس: بنیادپژوهشی پارسه-پاسارگاد. سامی، علی. 1330. کاوش های دوازده ساله بنگاه علمی تختجمشید در نقاط مختلف تاریخی. شیراز: ادارهی کل باستانشناسی. سامی، علی. 1348. پایتخت های شاهنشاهی هخامنشی (تخت جمشید). تهران: دانشگاه پهلوی. شهبازی، علیرضا. 1384. راهنمای مستند تختجمشید. تهران: انتشارات سفیران. عسکری چاوردی، علیرضا. 1383. ”کاوش در تخت جمشید: گزارش باستان شناختی بخشی از عملیات لایروبی آبراهههای صفه تخت جمشید“. پارسه، شماره اول، زمستان 1383،صص 31-44. عسکری چاوردی، علیرضا. 1385. "کاوش در آبراهههای زیر زمینی تخت جمشید"، مجلهی باستانشناسی و تاریخ، سال 21، شمارهی 1، پاییز و زمستان 1385،صص 68-72. رضا، عنایتا...، کورس، غلامرضا، امامشوشتری، محمدعلی و انتظامی، علیاکبر. 1350. آب و فن آبیاری در ایران باستان. تهران: وزارت آب و برق. هرتسفلد، ارنست امیل. 1381. ایران در شرق باستان. ترجمهی همایون صنعتی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. Herzfeld, Ernst. 1941. Iran in the Ancient East, London. Roaf, Micheal. 1983. Sculptures and Sculptors at Persepolis. British Library. Schmidt, Erich. 1939. The Treasury of Persepolis and Other Discoveries in the Homeland of the Achaemenians. University of Chicago Press. Schmidt, Erich. 1953. Persepolis, Volume I: Structures, Reliefs, Inscriptions. University of Chicago Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,071 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,703 |
||