سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,495
تعداد مقالات70,192
تعداد مشاهده مقاله123,357,560
تعداد دریافت فایل اصل مقاله96,578,468
حیدری, محمدتقی, حقی, یعقوب, خوند, کبری, محرمی, سعید. (1401). تحلیل راهبردی بازآفرینی ساختاری-کارکردی بازارهای سنتی در شهرهای ایران (مورد مطالعه: سراهای بازار تاریخی شهر زنجان). , 54(3), 851-866. doi: 10.22059/jhgr.2021.316812.1008228
محمدتقی حیدری; یعقوب حقی; کبری خوند; سعید محرمی. "تحلیل راهبردی بازآفرینی ساختاری-کارکردی بازارهای سنتی در شهرهای ایران (مورد مطالعه: سراهای بازار تاریخی شهر زنجان)". , 54, 3, 1401, 851-866. doi: 10.22059/jhgr.2021.316812.1008228
حیدری, محمدتقی, حقی, یعقوب, خوند, کبری, محرمی, سعید. (1401). 'تحلیل راهبردی بازآفرینی ساختاری-کارکردی بازارهای سنتی در شهرهای ایران (مورد مطالعه: سراهای بازار تاریخی شهر زنجان)', , 54(3), pp. 851-866. doi: 10.22059/jhgr.2021.316812.1008228
حیدری, محمدتقی, حقی, یعقوب, خوند, کبری, محرمی, سعید. تحلیل راهبردی بازآفرینی ساختاری-کارکردی بازارهای سنتی در شهرهای ایران (مورد مطالعه: سراهای بازار تاریخی شهر زنجان). , 1401; 54(3): 851-866. doi: 10.22059/jhgr.2021.316812.1008228

تحلیل راهبردی بازآفرینی ساختاری-کارکردی بازارهای سنتی در شهرهای ایران (مورد مطالعه: سراهای بازار تاریخی شهر زنجان)

پژوهشهای جغرافیای انسانی
دوره 54، شماره 3، مهر 1401، صفحه 851-866    اصل مقاله (1.16 M)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2021.316812.1008228
نویسندگان
محمدتقی حیدری* 1؛ یعقوب حقی2؛ کبری خوند3؛ سعید محرمی4
1استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
2کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
3کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
4دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زنجان، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
چکیده
یکی از مبادی هویتی و تاریخی- فرهنگی شهرهای ایرانی بازار و عناصر تشکیل‏دهندة آن است. این در حالی است که امروزه بازارهای سنتی نتوانسته پاسخ‏گوی نیازهای شهروندان باشد و شکل‏گیری فضاهای تجاری جدید به‏واسطة الزامات شرایط زندگی مدرن به افول ساختاری-کارکردی بازار و عناصر وابسته به آن از جمله سراها منجر شده است. لذا بخش‏هایی از فضاهای بازار از جمله سراها، که با نیازهای امروز مردم انطباق نداشت، از رونق افتاده و به حاشیه رانده شده است.
مقالة حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به دنبال بررسی و تطبیق راهبردی ساختار و کارکرد سراهای بازار تاریخی زنجان بر اساس نیازهای فعلی جامعة شهری است. گردآوری داده ‏ها با مطالعات میدانی و کتابخانه ‏ای انجام شد. برای تحلیل داده‏ها از آزمون تک‏نمونه‏ای T و رویکرد تحلیل اثرات متقابل تعاملی با کمک نرم‏ افزارهای SPSS و Scenario Wizard استفاده شد.
یافته ‏های تحقیق نشان داد در بین سراهای بازار، سرای ملک نسبت به دیگر سراها وضعیت بهتری برای احیا و بازآفرینی دارد. همچنین، مهم‏ترین راهبرد برای بازآفرینی و احیای ساختاری- کارکردی سراهای بازار زنجان به‏ منظور مرمت و بازآفرینی معماری و طراحی سراها باید مبتنی بر مؤلفه ‏های «نمای بیرونی (طراحی و معماری نمای بیرونی سرا)، تناسب (تناسب کاربری حجره ‏های سرا با کارکرد بازار و سرا)، کیفیت روشنایی سرا، و حس تعلق مکانی باشد. بنابراین، به ‏ منظور بازآفرینی سراها، افزایش و توسعة کاربری‏ های مختلط، ایجاد تنوع و گوناگونی، و تقویت و گسترش لبه‏ های فعال ضروری است.
کلیدواژه‌ها
بازآفرینی؛ بازار سنتی؛ سرا؛ شهر زنجان؛ شهرسازی تاکتیکال
مراجع
  1. امیرخانی، آرین؛ بقایی، پرهام و بمانیان، محمدرضا، 1388، بررسی دگرگونی تناسبات حاکم بر تیمچه‏های ایران در دوران قاجار، نشریة هنرهای زیبا، 37، 39-48.
  2. صحی‏زاده، مهشید و ایزدی، محمدسعید، ۱۳94، حفاظت و توسعة شهری: دو رویکرد مکمل یا مغایر؟، نشریة شهر و ساختمان، 91، ۱۲-۲۱.
  3. بیات، اشکان، 1391، بازآفرینی شهری محلات قدیمی با تأکید بر شرایط اقتصادی- اجتماعی نمونة موردی محلة عودلاجان تهران، رسالة کارشناسی ارشد با راهنمایی دکتر علیرضا عندلیب، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز.
  4. بیگلری، احمد، 1378، بازار ایران، تهران: نشر بنیاد همدمی.
  5. پوراحمد، احمد؛ کلانتری خلیل‏آباد، حسین و موسوی، سیدرفیع، 1394، تشکل‏های مردم‏نهاد و ظرفیت آن‏ها در بازآفرینی پایدار بافت‏های ناکارآمد شهری، همایش ملی بافت‏های فرسوده و تاریخی شهری، دانشگاه کاشان، 9 و 10 اردیبهشت.
  6. حاتمی‏نژاد، حجت؛ حاتمی‏نژاد، حسین؛ زیاری، کرامت‏الله و پوراحمد، احمد، 1399، نقش فضاهای شهری در خلق الگوهای رفتاری ناهنجار با تأکید بر عامل پیشگیری از وقوع جرم. مطالعة ساختار و کارکرد شهری، 7(24)، 99-127.
  7. حبیبی، محسن و مقصودی، ملیحه، 1392، مرمت شهری: تعاریف، نظریه‏ها، تجارب، منشورها، و قطع‏نامه‏‏های جهانی، روش‏ها و اقدامات شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  8. حیدری، تقی و کلانتری، محسن، 1393، آسیب‏شناسی بافت تاریخی شهرها در برابر بزهکاری با تأکید بر بازار سنتی زنجان، زنجان: انتشارات آذر کلک.
  9. دیاریان، نیره، 1391، تدوین راهبرد بازآفرینی شهری با تأکید بر مفهوم محلۀ فرهنگی؛ نمونة موردی: بافت درونی شهر همدان، پایان‏نامة کارشناسی ارشد، استاد راهنما سهند لطفی، دانشگاه شیراز، دانشکدة هنر و معماری.
  10. دیزجی، آیدین، 1390، رهنمودهایی برای بازآفرینی شهری در منطقة مدیترانه، تهران: انتشارات گنج هنر.
  11. رابرتز، پیتر، 1393، بازآفرینی شهری یک کتاب راهنما، ترجمة محمدسعید ایزدی و پیروز حناچی، تهران: مؤسسة انتشارات دانشگاه تهران.
  12. رجبی، آزیتا، 1385، ریخت‏شناسی بازار، تهران: انتشارات آگاه.
  13. زارع، علیرضا؛ رضایی، محمدرضا و لقایی، حسن‏علی، 1398، تبیین نقش شهرسازی تاکتیکال در ارتقای کیفیت محیطی بافت‏های تاریخی شهری، فصل‏نامة برنامه‏ریزی منطقه‏ای، 9(36)، 136-
  14. سرایی، محمدحسین، 1389، بازار یزد: پیدایش، پویش، و کارکردهای آن، پایان‏نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکدة هنر.
  15. طغرانگار، صنم، 1391، توصیف تاریخی بازار زنجان، پایان‏نامة کارشناسی ارشد، استاد راهنما شهرام یوسفی‏فر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پژوهشکدة تاریخ.
  16. عندلیب، علی‏رضا؛ بیات، اشکان و رسولی، لیلا، 1392، مقایسه و تطبیق بازآفرینی بافت‏های فرسودة شهری بلوک خیام تهران (ایران) و پروژة لیورپول (بریتانیا)، فصل‏نامة آمایش محیط، 23، 79-104.
  17. مشکینی، ابوالفضل و محمدی، علی‏رضا، 1393، چالش سنت و نوگرایی در بازار سنتی زنجان، نشریة هفت شهر، 2(20)، 104-122.
  18. مولایی، اصغر، 1398، توسعة فضاهای زیرسطحی شهری، راهبردی نوین در توسعة شهری، مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 6(18)، 57-86.
  19. مهدی‏نژاد، جمال‏الدین و نجاری نابی، رعنا، 1398، ارزیابی تحولات ساختار کالبدی بازار‏های سنتی مبتنی بر نقش بازار در فضای شهری نمونة موردی: بازار تبریز، دوفصل‏نامۀ اندیشۀ معماری، 3(6)، 144-159.
  20. وفایی، سمانه و فربود، فریناز، 1390، جایگاه عنصر تزئینی تیمچة بزرگ بازار قم در عصر قاجار، کتاب ماه هنر، 161، 12-1.
  21. Amirkhani, A., Baghaei, P., & Bemanian, M. R. ,2009, A Study of the Transformation of the Proportions of the Timchehs in Iran during the Qajar Period. Journal of Fine Arts, 37, 39-48. [in Persian].
  22. Andalib, A. R., Bayat, A.,& Rasouli, L. ,2013, Comparison and Adaptation of Reconstruction of Dilapidated Urban Textures of Khayyam Block Tehran (Iran) and Liverpool Project (UK). Journal of Environmental Management, 23, 79-104.[in Persian].
  23. Bayat, A. ,2012, Urban Reconstruction of Old Neighborhoods with Emphasis on Socio-Economic Conditions: A Case Study of Oudlajan Neighborhood in Tehran, titles of master's thesis with the guidance of Dr. Alireza Andalib, Azad University, Central Tehran Branch. [in Persian].
  24. Benner, M. ,2016, Tactical Urbanism: From Civil Disobedience to Civic Improvement. Master of Science in Community and Regional Planning. The University of Texas at Austin.
  25. Berger, B. ,2015, How tactical urbanism adds value to a community. Sep 22.
  26. Bigleri, A. ,1999, Iranian Bazaar, Tehran: Hamdami Foundation Publishing. [in Persian].
  27. Diarian, N. ,2012, Developing an urban regeneration strategy with emphasis on the concept of cultural neighborhood; Case study: Internal texture of Hamadan, Master Thesis, Supervisor Sahand Lotfi, Shiraz University, Faculty of Art and Architecture. [in Persian].
  28. Dizji, A. ,2011, Guidelines for urban regeneration in the Mediterranean region, first edition, Ganj Honar Publications. [in Persian].
  29. Habibi, M. & Maghsoudi, M. ,2013, Urban Restoration: Definitions, Theories, Experiences, Universal Charters and Resolutions, Urban Methods and Measures, Tehran: University of Tehran Press. [in Persian].
  30. Hatami Nejad, H., Hatami Nejad, H., Ziari, K., & Poorahmad, A. ,2021, The role of urban spaces in creating abnormal behavioral patterns with emphasis on crime prevention. Study of urban structure and function, 7(24), 99-127. [in Persian].
  31. Heydari, T.& Kalantari, M. ,2014, Pathology of the historical context of cities against delinquency with emphasis on the traditional market of Zanjan, Azar Kalk Publications. [in Persian].
  32. Lak, Azadehand Kheibari, Shohreh, 2020, Towards a framework for facilitating the implementation of Tactical Urbanism Practices: Assessment Criteria in the Place-making Approach in Iran, Geoforum, (115), 54-66.
  33. Lang, T. ,2005, Insights in the British Debate about Urban Decline and Urban Regeneration. Working Paper. Erkner. Leibniz-Institute for Regional Development and Structural Planning.
  34. Lydon, M.,& Garcia, A. ,2015, Tactical Urbanism Short term action /long term change. 5, Island press.
  35. Martinović, A.,& Ifko, S. ,2019, Industrial heritage as a catalyst for urban regeneration in post-conflict cities Case study: Mostar, Bosnia and Herzegovina. Cities, 74, 259-268.
  36. Mehdinejad, J.& Najari Nabi, R. ,2018, Evaluation of changes in the physical structure of traditional markets based on the role of the market in urban space Case study: Tabriz Bazaar. Bi-Quarterly Journal of Architectural Thought, 3(6),  144-159. [in Persian].
  37. Meshkini, A.,& Mohammadi, A. ,2014, The challenge of tradition and modernity in the traditional market of Zanjan. Haft Shahr Magazine, 2(20), 104-122. [in Persian].
  38. Molaei, A. ,2020, Development of Urban Subsurface Spaces, A New Strategy in Urban Development, Studies of Urban Structure and Function, 6(18), 57-86. [in Persian].
  39. Noon, A. et al., 2000, Economic Regeneration and Funding, in: Roberts. Peter. Sykes. Hugh (eds.): Urban Regeneration. London: A Handbook.
  40. Poor Ahmad, Ahmad; Khalantari Khalilabad, Hossein and Mousavi, Seyed Rafi, 2015, Non-Governmental Organizations and Their Capacity in Sustainable Reconstruction of Inefficient Urban Tissues, National Conference on Worn and Historic Urban Tissues, Kashan University, 9 and 10 May. [in Persian].
  41. Rajabi, A. ,2006, Market Morphology, Tehran: Agah Publications. [in Persian].
  42. Roberts, P. ,2014, Urban Reconstruction of a Handbook, Translated by Mohammad Saeed Izadi and Pirooz Hanachi, Tehran: University of Tehran Publishing Institute. [in Persian].
  43. Rotblat, H. J. ,2015, Social organization and development in an Iranian provincial bazaar. Economic Development and Cultural Change, 23(2), 1-12.
  44. Sahizadeh, M., & Izadi, M. S. ,2015, Urban protection and development: two complete or opposite approaches?. Journal of City and Building, 91, 12-21. [in Persian].
  45. Sarai, M. H. ,2010, Yazd Bazaar: Genesis, Scanning and Its Functions, Master Thesis, Shahid Beheshti University, Faculty of Arts. [in Persian].
  46. Toghrangar, S. ,2012, Historical Description of Zanjan Bazaar, Master Thesis, Supervisor Shahram Yousefifar, Institute of Humanities and Cultural Studies, Research Institute of History. [in Persian].
  47. Urban Task Force. ,2010, Toward an Urban Renaissance. A Report of Urban Task Force, 1990.UK.
  48. Urban Task Force. ,2010, Toward an Urban Renaissance. A Report of Urban Task Force 1990.UK.
  49. Vafaie, S. & Farboud, F. ,2011, The position of the decorative element of the great Timcheh of Qom Bazaar in the Qajar era, Book of the Month of Art, 161, 1-12. [in Persian].
  50. Yassin, H. ,2019, Livable city: An approach to pedestrianization through tactical urbanism. Alexandria University Alexandria Engineering Journal, 58(1), 251-259.
  51. Zare, , Rezaei, M. R.,& Laghai, H. A. ,2020, Explaining the role of tactical urban planning in improving the environmental quality of urban historical contexts. Regional Planning Quarterly, 9( 36), 136-148. [in Persian].
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,096
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 446


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب