سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,573
تعداد مقالات71,037
تعداد مشاهده مقاله125,524,610
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,785,204
فرخ فر, فرزانه, طاهر, زهره. (1399). واکاوی فولکلور مادی رنگ بر بستر فرهنگ عصر‌ صفوی (مطالعه موردی: مکتب کتاب‌آرایی ‌مشهد، نگاره‌های هفت‌اورنگ ابراهیم‌میرزا). , 12(2), 173-198. doi: 10.22059/jsal.2021.81065
فرزانه فرخ فر; زهره طاهر. "واکاوی فولکلور مادی رنگ بر بستر فرهنگ عصر‌ صفوی (مطالعه موردی: مکتب کتاب‌آرایی ‌مشهد، نگاره‌های هفت‌اورنگ ابراهیم‌میرزا)". , 12, 2, 1399, 173-198. doi: 10.22059/jsal.2021.81065
فرخ فر, فرزانه, طاهر, زهره. (1399). 'واکاوی فولکلور مادی رنگ بر بستر فرهنگ عصر‌ صفوی (مطالعه موردی: مکتب کتاب‌آرایی ‌مشهد، نگاره‌های هفت‌اورنگ ابراهیم‌میرزا)', , 12(2), pp. 173-198. doi: 10.22059/jsal.2021.81065
فرخ فر, فرزانه, طاهر, زهره. واکاوی فولکلور مادی رنگ بر بستر فرهنگ عصر‌ صفوی (مطالعه موردی: مکتب کتاب‌آرایی ‌مشهد، نگاره‌های هفت‌اورنگ ابراهیم‌میرزا). , 1399; 12(2): 173-198. doi: 10.22059/jsal.2021.81065

واکاوی فولکلور مادی رنگ بر بستر فرهنگ عصر‌ صفوی (مطالعه موردی: مکتب کتاب‌آرایی ‌مشهد، نگاره‌های هفت‌اورنگ ابراهیم‌میرزا)

جامعه شناسی هنر و ادبیات
دوره 12، شماره 2، اسفند 1399، صفحه 173-198    اصل مقاله (1.47 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsal.2021.81065
نویسندگان
فرزانه فرخ فر* 1؛ زهره طاهر2
1استادیار گروه پژوهش هنر دانشگاه نیشابور
2دانشجوی کارشناسی ارشد. دانشگاه نیشابور- گروه پژوهش هنر
چکیده
در هر جامعه‌ای، با ‌توجه به ‌نوع ‌باورها و فرهنگ آن، رنگ‌ در زوایای گوناگون ‌زندگی و فعالیت‌های روزمرة مردم با رویکردی متفاوت به‌کار‌ رفته و بازتاب روحیة هر دوره ‌‌است. همچون ادیبان و نگارگران چیره‌دست ایرانی که از رنگ به‌‌‌مثابة ابزاری کارآمد در تصویرسازی، خیال‌پردازی و انتقال ‌مفاهیم بهره‌جسته‌اند و آثار ادبی‌ هنری بی‌نظیری را در تاریخ ایران خلق کرده‌اند که عناصر آن قابلیت ‌خوانش و درک فرهنگ ‌عامه آن دوران را فراهم‌ می‌سازد، از آن‌جمله نسخه هفت‌اورنگ ‌جامی ‌است که در مکتب کتاب‌آرایی ‌مشهد دوره‌ صفویه به‌تصویر‌ درآمده و به هفت‌اورنگ ‌ابراهیم‌میرزا معروف‌‌‌ است. علی‌رغم اهمیت بازشناسی فرهنگ ‌عامه ایرانیان از آثار برجای ‌مانده ادبی و هنری که دارای اهمیت ملی و جهانی‌اند ، به‌نظر ‌می‌رسد تا کنون پژوهشی که کاربرد رنگ را بر بستر فرهنگ ‌ایرانی در نگاره‌های هفت‌اورنگ جامی بررسی کرده باشد، انجام نپذیرفته ‌است. مسئله این است که: عنصر رنگ در نگاره‌های هفت‌اورنگ ابراهیم‌میرزا بازتاب چه عناصری از فرهنگ ‌عامه و زندگی ‌روزمره‌ ایرانیان در نیمة قرن ‌دهم هجری در دورة ‌صفویه ‌است؟ و کاربرد رنگ در نگاره‌ها، چه ‌رابطه‌ای با فرهنگ ‌عامه و زندگی‌ روزمره درباریان، شهریان، روستاییان، کاروانیان و عشایر در آن روزگار دارد؟ روش این‌پژوهش مبتنی بر تحلیل انسان‌شناختی و شیوه ‌گردآوری ‌اطلاعات، کتابخانه‌ای-اسنادی ‌‌است. یافته‌های ‌پژوهش نشان‌‌ می‌دهد که کاربرد رنگ در نگاره‌های هفت‌اورنگ ابراهیم‌میرزا، علاوه بر نمایش کیفیت عناصر مادی از قبیل پوشاک، ابزار(ادوات و دست‌بافته‌ها) و بنا، منطبق با فرهنگ ‌عامه و زندگی ‌روزمره مردمان دورة صفویهدورة ‌صفویه، برخی سنت‌های ‌‌رفتاری و گفتاری فرهنگ‌ عامه و زندگی‌ روزمره ایرانیان مربوط‌ به ‌طبقات درباری، شهری، روستایی و عشایری را با استفاده از تمایز رنگ‌ متناسب با فضای‌‌ نگاره نشان ‌داده اما این تمایز رنگ در نمایش‌‌زندگی‌کاروانیان دیده ‌‌نمی‌شود.
کلیدواژه‌ها
هنر صفوی؛ مکتب مشهد؛ هفت‌اورنگ ابراهیم‌میرزا؛ فرهنگ عامه؛ فولکلور مادی رنگ
مراجع
  1. قرآن کریم
  2. آژند، یعقوب .(1384).سیمایسلطان‌محمّدنقاش. تهران: فرهنگستان ‌هنر.
  3. برخورداری، راهله .(1391). بررسی مفهوم نور و رنگ(طلایی) در خاوران‌نامه. دانشکده‌هنرهای ‌تجسمی، اصفهان: دانشگاه‌هنر.
  4. پاکباز، رویین .(1388). نقّاشیایرانیازدیربازتاامروز. تهران: زر و سیمین.
  5. پورعلیخان، هانیه.(1380). دنیای اسرارآمیز رنگ‌ها. تهران: هزاران.
  6. تبرایی، اکرم.(1395). بازتاب ایرانیات در هفت‌اورنگ جامی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشکده ‌ادبیات، سمنان: دانشگاه سمنان.
  7. حسن‌زاده، شهریار.(1393). «نگاهی به ادبیات عامیانه در عصر‌صفوی». بهارستان سخن، ش 26، 248-221.
  8. حسینی، مهدی.(1385). «هفت‌اورنگ (جامی به روایت تصویر)». کتاب ماه هنر. 19-6.
  9. حسین‌زاده ‌قشلاقی، سارا و مونسی‌سرخه، مریم.(1395). «بررسی وجوه اشتراک و افتراق پارچه‌های عصر‌صفوی و عثمانی». نگره، ش41، 112-94.
  10. خالدی، فاطمه. سیدی، سیدعلی‌اکبر. الهی، محبوبه.(1398).«تحلیل رنگ‌ارغوانی در دوره هخامنشی»، ششمین کنگره ملی عمران، معماری و توسعه‌شهری، تهران.
  11. خوش‌شمیم، سولماز و مافی، فرزاد.(1396). «تأثیر عناصر نور و رنگ در ارتقای فضای معنوی بناهای‌دوره اسلامی: بررسی مساجد شهر اصفهان در دوره‌صفوی»، کنفرانس پژوهش‌های ‌معماری و شهرسازی اسلامی و تاریخی ‌ایران، دوره1، 11-1.
  12. سیدبنکدار، سیدمسعود.(1395). «بررسی‌جایگاه و عملکرد تاج‌قزلباش در تحولات‌سیاسی دورة صفویه». شیعه‌شناسی. ش 56، 218-195.
  13. شریف‌زاده، سید عبدالمجید.(1375).تاریخنگارگریدرایران. تهران:  حوزه هنری.
  14. شریفی، سمیه.(1396). «نقد تطبیقی شعر هفت‌اورنگ عبدالرّحمن جامی و نگاره‌های هفت‌اورنگ سلطان ابراهیم‌میرزا». پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشکده‌ادبیات، دانشگاه‌بیرجند.
  15. شرو‌سیمپسون، ماریانا.(1382).شعر و نقاشی ایرانی، حمایت از هنر ایران. شاهکارهای نقاشی از قرن دهم. مترجم: عبدالعلی براتی و فرزاد کیانی، ویرایش: آیدین آغداشلو. تهران: نسیم دانش.
  16. عرب، احد.(1396).«بررسی فرهنگ ‌عامه در شعر جامی». پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشکده‌ادبیات، دانشگاه‌بیرجند.
  17. عظیمی‌نژاد، مریم. خواجه‌احمدعطاری، علیرضا. نجارپور جباری، صمد. تقوی‌نژاد، بهاره. (1396).تحلیل‌ساختاری طرح‌های تذهیب در نگاره‌های هفت‌اورنگ ابراهیم‌میرزا. باغ نظر، د 15 ، ش 69 ،50 – 3.
  18. فاضلی، نعمت‌الله.(1380).«فرهنگ ‌عامه و ادبیات‌عامیانه فارسی». کتاب ماه‌هنر، ش 39 و 40، 24-1.
  19. لاجوردی, هاله.(1384). «نظریه‌های‌زندگی‌ روزمره». نامه علوم ‌اجتماعی، د 26، ش26، 140-123.
  20. مرادخانی، علی و عتیقه‌چی، نسرین.(1397). «تفسیر نشانه‌شناختی رنگ از منظر حکمی در نگارگری ‌ایرانی-‌اسلامی». رهپویه ‌هنر، د1، ش 1، 23-5.
  21. محبی، بهزاد. حسنخانی‌قوام، فریدون. امانی، مریم.(1397). «بررسی رابطه جایگاه‌اجتماعی و انتخاب‌رنگ البسه در نگاره‌های دوره‌صفویه». هنرهای ‌صناعی اسلامی، ش1، 139-127.
  22. نبی‌زاده، مجید و موسوی‌شیلگانی، سیده‌مهسا.(1398). «بررسی‌تطبیقی تأثیر فرهنگ بر معماری و طراحی‌لباس با تمرکز بر مقطع تاریخی دورة صفویه». شباک، ش 48، 72-63.
  23. نوری‌تل‌چاه، سونیا و اکبری، فاطمه.(1394). «بررسی طرح و نقش در فرش‌های حیواندار دوره‌صفوی با رویکرد ساختارشناسانه». همایش‌ملی فرش دستباف خراسان ‌جنوبی، 680-659.
  24. هاشمی، غلامرضا. شیخی، علیرضا. دولت‌آبادی، فهیمه.(1398). «مطالعه‌تطبیقی تزئینات‌معماری در نگاره‌های شاهنامه ‌بایسنقری و هفت‌اورنگ ابراهیم‌میرزا». مطالعات‌تطبیقی هنر، د9، ش 18، 70-51.
    1. Jégou, L. Color proportion of an image,A tool by L. Jégou, Université de Toulouse-Le Mirail, Dépt. De Géographie, 2013-07, version 13/25/07.
26. Corbin, Henry (1978). The man of light inIranian Sufism, translated from the French, by Nancy Pearson, London Kathleen. http://www.freersackler.si.edu

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 577
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 986





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب