پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,764 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,197,711 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,945,825 |
ریخت شناسی صراحی‌های شیشه‌ای ایران در سده‌های 5 و 6 ه.ق | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| مقاله 7، دوره 25، شماره 4، اسفند 1399، صفحه 65-76 اصل مقاله (1.63 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2019.281717.666228 | ||
| نویسندگان | ||
| معصومه زمانی سعدآبادی1؛ فرنوش شمیلی* 2؛ حمیده حرمتی3 | ||
| 1دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
| 2عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
| 3عضو هییت علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
| چکیده | ||
| دوره سلجوقی یکی از مهم‌ترین دوران شکوفایی هنراسلامی سده‌های ۵ و۶ ه.ق ایران در خصوص هنر شیشه است که از آن جمله می‌توان به صراحی‌ها به عنوان یکی از پرکاربردترین ظروف شیشه‌ای اشاره کرد. مطالعه بر روی فرم و تزیینات این آثار شیشه‌ای می‌تواند رهیافتی در مطالعه هنر شیشه سلجوقی باشد. این پژوهش برآن است تا با بررسی فرم و ریخت صراحی‌ها از منظر ریخت شناسی که یکی از رویکردهای رایج معاصر در حوزه نقد ادبی و از زیر شاخه‌های ساختارگرایی است بپردازد. بدین منظور در جستجوی یافتن پاسخ این پرسش اساسی که "صراحی‌های شیشه‌ای سده‌های ۵ و۶ ه.ق ایران به لحاظ عناصر فرمی ثابت (مخزن و گردن) و متغیر (تزیینات) دارای چه ویژگی‌های بصری بوده‌اند" به جمع‌آوری نمونه‌ها، طبقه‌بندی و بررسی آن‌ها اقدام شده است. این پژوهش بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای و به شیوه توصیفی-تحلیلی شکل گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که فرم مخزن در سه حالت کلی اشکی، شلجمی و گوشتکوبی ساخته شده و بیشترین حجم تزیینات را دارا می‌باشند. تزیینات این قسمت در دو بخش انتزاعی و شمایلی- انتزاعی قابل پیگیری است. فرم گردن نیز به صورت استوانه‌ای بلند و باریک ساخته شده که اغلب فاقد تزیینات بوده و شامل نوار افزوده و گاهی دارای لبه می‌باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ریخت شناسی؛ صراحی شیشه‌ای؛ دوره سلجوقی؛ فرم و تزیینات | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Morphology of the Glass Carefe of Iran in the 5rd and 6th centuries AH | ||
| نویسندگان [English] | ||
| farnoush shamili2؛ Hamideh Hormati3؛ | ||
| 2Faculty of Tabriz Islamic Art University | ||
| 3Faculty of Tabriz Islamic art university | ||
| چکیده [English] | ||
| Seljuk Period is one of the most significant era in which the Islamic Art in Iran flourished in the fourth and fifth centuries particularly glass art. Carafe is considered as one of the most frequent glass vessels in this regard. Studying the form, structure, and the decoration of this kind of glass works can be an approach toward the study of glass art in Seljuk period. In so doing, the present study is an attempt to study the form and shape in terms of morphology that is one the prevalent contemporary approach in the area of literary criticism and of the sub-category of structuralism. Morphology is a term first used by Vladimir Propp. His emphasis was on analyzing an effect in terms of its components and believes the structure of an effect is made in terms of its constituent components and the relations of that component. In his view, the structure of each effect is a system full of hidden relations that requires to be discovered in order to comprehend the relations of it. This study is seeking to address this fundamental question that “what are the visual features of glass carafe of fourth and fifth centuries in Iran in terms of fixed (body and neck) and variable (decorations) elements. The date was then collected, categorized and analyzed. The present research is conducted upon the library studies. The methodology is descriptive-analytic. The reason of selecting this approach is an emphasis on the form rather than the content in glass arts. In Propp’s view, analyzing the form is as important as the morphology of the species. He found the recognition of the fixed and variable components important. The fixed elements are the ones that would not change while the variable ones are different and brings variety. Results from studying fifty-five glass carafes of this era shown that the carafes are made of the fixed elements of the tank as well as the variable elements of the decorations. The tank form is made into three general states of lacrimal, parabola, and meatballs. Indeed, this part of carafe has the maximum amount of decorations that can be under study into two parts of abstraction and schematic-abstraction. The former is divided into three geometric, non-geometric and written parts while the latter includes animal, herbal, and humane. In abstracted decorations, the geometric designs particularly beehive patterns are prominent while the written designs (with Kufic Calligraphy) comprises the good luck and blessing for the owner and holder of the dish. Also, non-geometric patterns are used to fill the carafe space most often with glass paste. In herbal schematic decorations, the patterns of flower, leaf and ivy are used in which the abstract quality is evident. In the animal part of the pattern, the bird scheme and especially the peacocks are into the circular geometric patterns. Not any trace from the humane patterns are seen in these carafes. The neck is also made like a thin narrow cylinder without any decoration and the neck is like an added strip sometimes with edge. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Morphology, Glass Carafe, Seljuk Period, Form & Decoration | ||
| مراجع | ||
|
اسکولز، رابرت. (۱۳۸۳). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات. ترجمه فرزانه طاهری. تهران: مرکز. بازورث، کلیفورد ادموند. (۱۳۸۰). سلسلههای تاریخ ایران: سلجوقیان. ترجمه یعقوب آژند. تهران: مولی. پارسا، سید احمد و لاله صلواتی. (۱۳۸۹). "ریخت شناسی حکایتهای کلیله و دمنه نصرالله منشی". بوستان ادب دانشگاه شیراز. سال دوم. دوره ۶. ش ۴. صص ۷۷-۴۷. پراپ، ولادیمیر. (۱۳۸۶). ریخت شناسی قصههای پریان. ترجمه فریدون بدرهای. چ دوم. تهران: توس. پراپ، ولادیمیر. (۱۳۹۷). ریخت شناسی قصههای پریان. چ پنجم. تهران: توس. تجویدی، زهرا. (۱۳۸۶). آشنایی با هنرهای سنتی ایران. تهران: پیام نور. حق شناس، علی محمد و پگاه خدیش. (۱۳۸۷). "یافتههای نو در ریخت شناسی افسانههای جادویی ایران". مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. دوره ۵۹. ش ۲. صص ۳۹-۲۷. خدیش، پگاه. (۱۳۹۱). ریخت شناسی افسانههای جادویی ایرانی. چ دوم. تهران: علمی و فرهنگی. دهخدا، علی اکبر. (۱۳۷۷). لغت نامه دهخدا. چ دوم. جلد 10. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. ریمامکاریک، ایرنا. (1384). دانشنامه نظزیههای ادبی معاصر. ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگاه. شیشهگر، آرمان. (۱۳۸۲). صنعت ساخت آبگینه در دوره سلجوقی و معرفی چند نمونه آن، موزهها. ۲۴-۲۹. علی اکبرزاده کرد مهینی، هلن. (۱۳۷۳). شیشه مجموعه مرز بازرگان. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. گلدشتاین، سیدنیام. (۱۳۸۷). کارهای شیشه. تهران: کارنگ. مدرسی، فاطمه. (1390). فرهنگ توصیفی نقد و نظریههای ادبی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. معطوفی، اسدالله. (۱۳۹۳). سفال و شیشه شهر تاریخی گرگان (جرجان). تهران: فروهر. Carboni, Stefano & David Whitehouse. (2001). Glass of the Sultans. Newyork. The Metropolitan. Carboni, Stefano. (2001). Glass from Islamic Lands. UK: Thames & Hudson. Gilet، Peter. (1998). Vladimir Propp and the Universal Folktale، Peter Publishing، New York.
Ricke, Helmut. (2002). Glass Art Reflecting the Centuries. New York: Dusseldorf.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,436 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 568 |
||