تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,507,322 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,771,073 |
ریخت شناسی صراحیهای شیشهای ایران در سدههای 5 و 6 ه.ق | ||
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
مقاله 7، دوره 25، شماره 4، اسفند 1399، صفحه 65-76 اصل مقاله (1.63 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2019.281717.666228 | ||
نویسندگان | ||
معصومه زمانی سعدآبادی1؛ فرنوش شمیلی* 2؛ حمیده حرمتی3 | ||
1دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
2عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
3عضو هییت علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
چکیده | ||
دوره سلجوقی یکی از مهمترین دوران شکوفایی هنراسلامی سدههای ۵ و۶ ه.ق ایران در خصوص هنر شیشه است که از آن جمله میتوان به صراحیها به عنوان یکی از پرکاربردترین ظروف شیشهای اشاره کرد. مطالعه بر روی فرم و تزیینات این آثار شیشهای میتواند رهیافتی در مطالعه هنر شیشه سلجوقی باشد. این پژوهش برآن است تا با بررسی فرم و ریخت صراحیها از منظر ریخت شناسی که یکی از رویکردهای رایج معاصر در حوزه نقد ادبی و از زیر شاخههای ساختارگرایی است بپردازد. بدین منظور در جستجوی یافتن پاسخ این پرسش اساسی که "صراحیهای شیشهای سدههای ۵ و۶ ه.ق ایران به لحاظ عناصر فرمی ثابت (مخزن و گردن) و متغیر (تزیینات) دارای چه ویژگیهای بصری بودهاند" به جمعآوری نمونهها، طبقهبندی و بررسی آنها اقدام شده است. این پژوهش بر پایه مطالعات کتابخانهای و به شیوه توصیفی-تحلیلی شکل گرفته است. نتایج نشان میدهد که فرم مخزن در سه حالت کلی اشکی، شلجمی و گوشتکوبی ساخته شده و بیشترین حجم تزیینات را دارا میباشند. تزیینات این قسمت در دو بخش انتزاعی و شمایلی- انتزاعی قابل پیگیری است. فرم گردن نیز به صورت استوانهای بلند و باریک ساخته شده که اغلب فاقد تزیینات بوده و شامل نوار افزوده و گاهی دارای لبه میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
ریخت شناسی؛ صراحی شیشهای؛ دوره سلجوقی؛ فرم و تزیینات | ||
مراجع | ||
اسکولز، رابرت. (۱۳۸۳). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات. ترجمه فرزانه طاهری. تهران: مرکز. بازورث، کلیفورد ادموند. (۱۳۸۰). سلسلههای تاریخ ایران: سلجوقیان. ترجمه یعقوب آژند. تهران: مولی. پارسا، سید احمد و لاله صلواتی. (۱۳۸۹). "ریخت شناسی حکایتهای کلیله و دمنه نصرالله منشی". بوستان ادب دانشگاه شیراز. سال دوم. دوره ۶. ش ۴. صص ۷۷-۴۷. پراپ، ولادیمیر. (۱۳۸۶). ریخت شناسی قصههای پریان. ترجمه فریدون بدرهای. چ دوم. تهران: توس. پراپ، ولادیمیر. (۱۳۹۷). ریخت شناسی قصههای پریان. چ پنجم. تهران: توس. تجویدی، زهرا. (۱۳۸۶). آشنایی با هنرهای سنتی ایران. تهران: پیام نور. حق شناس، علی محمد و پگاه خدیش. (۱۳۸۷). "یافتههای نو در ریخت شناسی افسانههای جادویی ایران". مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. دوره ۵۹. ش ۲. صص ۳۹-۲۷. خدیش، پگاه. (۱۳۹۱). ریخت شناسی افسانههای جادویی ایرانی. چ دوم. تهران: علمی و فرهنگی. دهخدا، علی اکبر. (۱۳۷۷). لغت نامه دهخدا. چ دوم. جلد 10. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. ریمامکاریک، ایرنا. (1384). دانشنامه نظزیههای ادبی معاصر. ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگاه. شیشهگر، آرمان. (۱۳۸۲). صنعت ساخت آبگینه در دوره سلجوقی و معرفی چند نمونه آن، موزهها. ۲۴-۲۹. علی اکبرزاده کرد مهینی، هلن. (۱۳۷۳). شیشه مجموعه مرز بازرگان. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. گلدشتاین، سیدنیام. (۱۳۸۷). کارهای شیشه. تهران: کارنگ. مدرسی، فاطمه. (1390). فرهنگ توصیفی نقد و نظریههای ادبی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. معطوفی، اسدالله. (۱۳۹۳). سفال و شیشه شهر تاریخی گرگان (جرجان). تهران: فروهر. Carboni, Stefano & David Whitehouse. (2001). Glass of the Sultans. Newyork. The Metropolitan. Carboni, Stefano. (2001). Glass from Islamic Lands. UK: Thames & Hudson. Gilet، Peter. (1998). Vladimir Propp and the Universal Folktale، Peter Publishing، New York.
Ricke, Helmut. (2002). Glass Art Reflecting the Centuries. New York: Dusseldorf.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,569 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 803 |