پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,515,363 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,776,507 |
مراکز فعالیت و الگوهای گردش جو زمستانه تراز 500 هکتوپاسکال روی خاورمیانه و ارتباط آنها با بارش ایران | ||
| فیزیک زمین و فضا | ||
| مقاله 9، دوره 35، شماره 1، اردیبهشت 1388، صفحه 121-141 اصل مقاله (2.05 M) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jesphys.2009.79975 | ||
| نویسندگان | ||
| طیب رضیئی* 1؛ عباس مفیدی2؛ آذر زرّین3 | ||
| 1استادیار، مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، تهران، ایران | ||
| 2استادیار، گروه جغرافیای مؤسسه آموزش عالی طبرستان، چالوس، ایران | ||
| 3استادیار گروه جغرافیای مؤسسه آموزش عالی طبرستان، چالوس، ایران | ||
| چکیده | ||
| به منظور شناسایی الگوهای گردش جو زمستانه روی خاورمیانه و تعیین میزان ارتباط آنها با بارش‌های ایران از داده‌های ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکالِ ماه‌های دسامبر، ژانویه، فوریه و مارس برای تعداد 4355 روز در یک دوره آماری 36 ساله (1965-2000) استفاده شد. به منظور گروه‌بندی داده‌ها و استخراج الگوهای اصلی، تحلیل مؤلفه‌های اصلی با آرایه S روی ماتریس داده‌ها صورت گرفت و به کمک آزمون غربالی (Scree Test) 9 مؤلفه نخست انتخاب و به روش وریمکس (Varimax) چرخانده شد. با ترسیم نقشه بارگویه (Loading) مؤلفه‌های چرخش‌یافته مراکز فعالیت (Centers of Action) تراز 500 هکتوپاسکال که اقلیم زمستانه خاورمیانه را کنترل می‌کنند، شناسایی شد. به منظور تحلیل ویژگی‌های همدیدی مرتبط با این مراکز فعالیت، برای هر مؤلفه تعداد 10 روز با بالاترین نمره استاندارد (فاز مثبت) تعیین و نقشه‌های ترکیبی (Composite) ارتفاع ژئوپتانسیل و تاوایی نسبی آنها برای تراز500 هکتوپاسکال و نیز نقشه های ترکیبی فشار سطح دریا و تاوایی نسبی آنها در تراز1000 هکتوپاسکال تهیه و درحکم الگوهای گردش جو زمستانه خاورمیانه ارائه شد. سرانجام ارتباط بین الگوهای همدیدی زمستانه خاورمیانه و بارش ایران زمین مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج بررسی‌ها بیانگر آن است که الگوی فضایی توزیع بارش زمستانه ایران به غیر از سواحل جنوبی دریای خزر در سایر مناطق کشور به خوبی از الگوهای گردش تراز500 هکتوپاسکال پیروی می‌کند. بررسی‌ها روشن ساخت که دوره‌های خشک و کم بارش فراگیر ایران با تقویت و گسترش شمال‌سوی پرفشار عربستان در ترازهای میانی وردسپهر روی نیمه غربی خاورمیانه در ارتباط است. همچنین یافته ها نشان‌دهنده آن است که عمیق شدن ناوة موج غربی و افزایش تاوایی مثبت در حد فاصل غرب ایران تا نیمه شمالی دریای سرخ به همراه شکل‌گیری و تقویت پرفشار در حد فاصل شرق عربستان تا بخش‌های میانی دریای عرب امکان وقوع بارش‌های فراگیر و قابل ملاحظه را در بخش‌های وسیعی از غرب و جنوب غرب ایران فراهم می‌آورد. بررسی ارتباط بین الگوهای همدیدی و بارش‌های مقیاس منطقه‌ای حاکی از آن است که وقوع بارش در منطقه خزری بیش از آنکه با الگوی گردش وردسپهر میانی مرتبط باشد به موقعیت و شدت مراکز پرفشار ترازهای زیرین جو وابسته است. به‌طوری که در 4 الگو از 9 الگوی شناسایی شده، به‌واسطه استقرار مرکز پرفشار و افزایش تاوایی منفی در ترازهای زیرین جو بر جانب غربی دریای خزر و به دنبال آن شکل‌گیری و تداوم گردش واچرخندی و جریان‌های شمالی روی این دریا، سواحل جنوبی دریای خزر از بارش قابل ملاحظه‌ای برخوردار شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| الگوی گردش جو؛ تراز 500 هکتوپاسکال؛ مراکز فعالیت؛ بارش ایران؛ تحلیل مؤلفه‌های اصلی | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 918 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 765 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب