سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,692
تعداد مقالات72,237
تعداد مشاهده مقاله129,208,197
تعداد دریافت فایل اصل مقاله102,036,337
اطاعت, جواد, کریمی, حسن. (1401). حزب التحریر و حوزة نفوذ آن در آسیای مرکزی. , 54(2), 525-543. doi: 10.22059/jhgr.2021.307056.1008148
جواد اطاعت; حسن کریمی. "حزب التحریر و حوزة نفوذ آن در آسیای مرکزی". , 54, 2, 1401, 525-543. doi: 10.22059/jhgr.2021.307056.1008148
اطاعت, جواد, کریمی, حسن. (1401). 'حزب التحریر و حوزة نفوذ آن در آسیای مرکزی', , 54(2), pp. 525-543. doi: 10.22059/jhgr.2021.307056.1008148
اطاعت, جواد, کریمی, حسن. حزب التحریر و حوزة نفوذ آن در آسیای مرکزی. , 1401; 54(2): 525-543. doi: 10.22059/jhgr.2021.307056.1008148

حزب التحریر و حوزة نفوذ آن در آسیای مرکزی

پژوهشهای جغرافیای انسانی
دوره 54، شماره 2، اردیبهشت 1401، صفحه 525-543    اصل مقاله (424.12 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2021.307056.1008148
نویسندگان
جواد اطاعت1؛ حسن کریمی* 2
1دانشیار علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده
حزب التحریر نام یک جنبش اسلامی است که در سال 1952 تقی‏الدین النبهانی، عالم فلسطینی، آن را تأسیس کرد. وی که از اعضای فعال اخوان ‏المسلمین مصر بود، پس از جدایی از اخوان‏ به تأسیس حزب التحریر اقدام نمود. این جنبش اسلامی، که با پیروی از آموزه‏های مؤسس خود درصدد برقراری حکومت اسلامی (خلافت) است، به‏سرعت در جهان اسلام بازتاب فضایی یافت. یکی از کانون‏های نفوذ این حزب آسیای مرکزی است. پیشینة فعالیت التحریر در آسیای مرکزی به پایان دهة 1980 و آغاز دهة 1990میلادی برمی‏گردد. در این پژوهش، که روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و برای جمع‏آوری اطلاعات از منابع مکتوب و اینترنت استفاده شده، سؤال این است: قلمروخواهی حزب التحریر در آسیای مرکزی ناشی از چه چیزی بود؟ در پاسخ می‏توان آن را ناشی از ایدئولوژی حزب برای برقراری حکومت اسلامی (خلافت) در آسیای مرکزی قلمداد کرد.
یافته‏های پژوهش نشان می‏دهد سقوط اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991، ایجاد فضای لازم برای فعالیت گروه‏های اسلام‏گرا در آسیای مرکزی، اقبال گستردة مسلمانان به اسلام‏گرایی، و شرایط سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی منطقه در زمرة عوامل مهمی بودند که زمینة لازم را برای قلمروخواهی التحریر در آسیای مرکزی فراهم نمودند. بنابراین، می‏توان گفت حضور این حزب در منطقه مبارزه به‏منظور بیداری اسلامی، جاری‏نمودن شریعت اسلامی، و نهایتاً برقراری حکومت اسلامی (خلافت) است.
کلیدواژه‌ها
آسیای مرکزی؛ النبهانی؛ جنبش اسلامی؛ حزب التحریر؛ حکومت اسلامی
مراجع
  1. احمدی، حمید، 1390، سیر تحول جنبش‏های اسلامی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
  2. اسپوزیتو، جان. ال.، 1382، انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، تهران: باز.
  3. اطاعت، جواد و دبیری، علی‏اکبر، 1395، بررسی ابعاد مکانی- فضایی تروریسم، فصل‏نامة ژئوپلیتیک، سال 12، شمارة 2، صص 24ـ47.
  4. اکینر، شیرین، 1382، سیاسی‏گرایی اسلام در آسیای مرکزی در دورة پس از شوروی، ترجمة سعید نقی‏زاده، شمارة 45، صص 112-115.
  5. بلاکسل، مارک، 1393، جغرافیای سیاسی، ترجمة حافظ‏نیا و همکاران، تهران: نشر انتخاب.
  6. بلک، آنتونی، 1385، تاریخ اندیشة سیاسی اسلام (از عصر پیامبر تا امروز)، ترجمة محمدحسین وقار، تهران: اطلاعات.
  7. بنیگسن، ‏الکساندر و مری، براکس آپ، 1371، مسلمانان شوروی، گذشته، حال، و آینده، ترجمة کاوه بیات، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  8. حاتمی، تورج، 1382، برخورد منافع روسیه و امریکا در آسیای مرکزی و قفقاز، تهران: خورزن.
  9. حشمت‏زاده، محمدباقر و نوذری، محمداسماعیل، 1391، گفتمان رسمی علمای مسلمان در اتحاد شوروی، مطالعات اوراسیای مرکزی، سال 5، شمارة 10، صص 61 -78.
  10. حضرتی، حسن و قادری، عبدالواحد، 1389، اندیشة سیاسی حزب التحریر، پژوهش‏های تاریخی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، سال 2، شمارة 3، صص 57-75.
  11. خادم، مهدی، 1382، حزب التحریر در آسیای مرکزی، فصل‏نامة مطالعاتی- پژوهشی نهضت، سال 4، شمارة 13.
  12. خیری، ابوذر، 1387، احیای اسلام در آسیای میانه، ترجمة سیاوش یاری و پرویز باقری، قم: مؤسسة تابان.
  13. دکمجیان، هرایرد، 1390، ، ترجمة حمید احمدی، تهران: کیهان.
  14. دیانت , و همکاران، 1398، بررسی و مقایسة نقش شاخص‏های توسعة اجتماعی در گرایش به سوی اسلام تندرو در آسیای مرکزی، مطالعات اوراسیای مرکزی، دورة 12، شمارة 1، صص 101- 121.
  15. زرقانی، هادی و احمدی، ابراهیم، 1396، شیعه‏هراسی به‏مثابة قلمروسازی گفتمانی محور «غربی- عربی» در بحران‏های ژئوپلیتیکی خاورمیانه (مطالعة موردی: بحران سوریه)، فصل‏نامة ژئوپلیتیک، سال 13، شمارة 1، صص 1-35.
  16. سنایی، مهدی، 1391، گرایش‏های اسلامی آسیای مرکزی، ماه‏نامة ایراس، سال 4، شمارة 10، صص 8-20.
  17. شیخ عطار، علیرضا، 1373، ریشه‏های رفتار سیاسی در آسیای مرکزی و قفقاز، تهران: وزارت امور خارجه.
  18. شیرازی، حبیب‏الله و مجیدی، محمدرضا، 1382، سیاست و حکومت در آسیای مرکزی، تهران: قومس.
  19. فرجی‏راد، عبدالرضا و خیری، سهیل، 1392، بررسی علل عدم شکل‏گیری یک همگرایی پویا و پایا در آسیای مرکزی، فصل‏نامة ژئوپلیتیک، سال 9، شمارة 3، صص 84-116.
  20. فوزی، یحیی و پایاب، بهروز، 1391، جریانات اسلام گرا در آسیای مرکزی، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال اول، شماره 4، صص 59 ـ 33.
  21. قادری حاجت، مصطفی و نصرتی، حمید، 1391، اهداف ژئوپلیتیکی قدرت‏های منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای در آسیای مرکزی، فصل‏نامة ژئوپلیتیک، سال 8، شمارة 2، صص 63-95.
  22. کاراجیانس، امانوئل، 1391، اسلام‏گرایی در آسیای مرکزی، مترجم مؤسسة مطالعات و تحقیقات بین‏المللی ابرار معاصر، شعبة خراسان، قم: نشر بوستان کتاب.
  23. کریمی، حسن، 1397، ژئوپلیتیک، بنیادگرایی و رادیکالیسم اسلامی، تهران: رازنهان.
  24. کولایی، الهه و ابراهیمی، امیر، 1392، تبیین ژئوپلیتیکی روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری قزاقستان، فصل‏نامة ژئوپلیتیک، سال 9، شمارة 2، صص 49ـ 81.
  25. کولایی، الهه و بلورچی‏زاده، مهدی، 1397، تحول در نقش و جایگاه تصوف در آسیای مرکزی، مطالعات اوراسیای مرکزی، دورة 11، شمارة 2، صص 435ـ 452.
  26. کولایی، الهه، 1384، بازی بزرگ جدید در آسیای مرکزی، تهران: وزارت امور خارجه.
  27. مرشدلو، جواد، ۱۳۹۴، جدیدیه، اسلام، و روسی‏گردانی، پژوهش‏های علوم تاریخی، دورة ۷، شمارة ۲، صص 105-124.
  28. مسعودنیا، حسین و معصومی، سیدداوود، 1387، بنیادگرایی در آسیای مرکزی؛ تداوم تقابل هویت‏ها، فصل‏نامة آسیای مرکزی و قفقاز، دورة 14، شمارة 64، صص 27-47.
  29. موسوی، سیدرسول، 1384، ازبکستان در مسیر انقلاب یا اصلاحات، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شمارة 49، صص 19-32.
  30. مویر، ریچارد،1390، درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی، ترجمة دره میرحیدر و یحیی رحیم‏صفوی، تهران: نشر سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
  31. النبهانی، تقی‏الدین، 1423، الدولة الاسلامیه، بیروت: دارالامه الطبعه السابعه.
  32. نوایی، فرهاد و شاه‏علی، ملیحه، 1391، حزب التحریر و آیندة اسلام‏گرایی در آسیای مرکزی از نگاه غرب، دوفصل‏نامة ایران اوراسیا (ایراس)، سال 6، شمارة 8، صص 109- 139.
  33. Abdullaev, Zafar, 2003, Islam and National Security Challenges in Uzbekistan, Officer Of Uzbekistan’s National Security Service, Presentation At The Eurasia Strategy Seminar, International Institute For Strategic Studies, London, Great Britain.
  34. Abramson, David, 2010, Foreign Religious Education and the Central Asia Islamic Revival: Impact and Prospects for Stability, Institute for Security and Development Policy, Johns Hopkins University.
  35. Abu Hanieh, Hasan, 2011, Sufism and Sufi Orders: God’s Spiritual Paths Adaptation and Renewal in the Context of Modernization, Friedrich-Ebert-Stiftung.
  36. Agnew, John (2003), Geopolitics: Re- visioning world politics, Routledge.
  37. Ahmadi, Hamid, 2011, The Evolution of Islamic Movements, [In Persian],Tehran: Imam Sadiq University.
  38. Akbarzdeh, Shahram, 2003, The Islamic Dilemma in Uzbekestan, London: Routledge Curzon.
  39. Akiner, Shirin, 2003, Political Politics of Islam in Central Asia in the Post-Soviet Period, [In Persian], Translated by Saeed Naghizadeh, Vol. 45, pp. 115-112.
  40. Al-Nabhani, Taqi al-Din, 1423, Islamic State, [In Arabic] Beirut: Dar al-Ummah al-Taba'ah al-Sab'a.
  41. Babakulov, Ulugbek, 2001, Kyrgyz Islamists Shun Taliban, IWPR Reporting Central Asia, No. 74.
  42. Baran, Zeno; Starr, Fredrick and Cornell, Svante, 2006, Islamic Radicalism in Central Asia and The Caucasus: Implications for the EU, John Hopkins University, Central Asia and The Caucasus Institute, Silk Road Studies Program Paper.
  43. Bennigsen, Alexander and Brax-Up, Marie, 1992, Soviet Muslims, Past, Present and Future, Translated by Kaveh Bayat, Islamic Culture Publishing House.
  44. Blacksell, Mark, 2006, Political Geography, London: England.
  45. Blacksell, Mark, 2014, Political Geography, Translated by Hafeznia et al, Tehran: Select Publishing.
  46. Blake, Anthony, 2006, History of Islamic Political Thought (from the Age of the Prophet to the Present), Translated by Mohammad Hossein Waqar, Tehran: Information.
  47. Dekmejian, Hrair, 2004, Contemporary Islamic Movements in the Arab World, Translated by H. Ahmadi, Tehran: Keyhan.
  48. Dianat et al., 2018, An Analysis of the Relationship between Economic Indicators and Tendency toward Radical Islam in Central Asia, Central Eurasia Studies, Vol. 11, No. 1, pp. 101-121.
  49. Edwards, Maxim, 2017, Meet Tajikestan’s Embattled Islamists, open Democracy Institution, sep. 28, pp. 1-2, Available at: open democracy.net.
  50. ESposito, John L., 2003, The Iranian Revolution and its Global Reflection, Tehran: Baz.
  51. Etaat, Javad and Dabiri, Ali Akbar, 2016, Investigating the Spatial Dimensions of Terrorism, Geopolitical Quarterly, Vol. 12, No. 2. pp. 24-47.
  52. Farajirarad, Abdolreza and Kheiri, Soheil, 2013, Study of the reasons for the lack of formation of a dynamic and stable convergence in Central Asia, Geopolitical Quarterly, Vol. 9, No. 3, pp. 84-116.
  53. Fawzi, Yahya and Payab, Behrooz, 2012, Islamist Currents in Central Asia, Quarterly Journal of Political Studies of the Islamic World, Vol. 1, No. 4, pp. 33-59
  54. Fedorenko, Vladimir, 2012, Central Asia: from Ethnic to Civic Nationalism, Rethink Institute Washington, D.C.
  55. Ferguson, James, 2007, Meeting on the Road: Islamic Culture and the PoliticSufism, FHSS,BondUniversity,Australia,Availableat:https://docplayer.net/storage/55/37224106/1541971805/SRQ2qhvn_1W--5VJ8k60Ag/37224106.pdf,(Accessed on: 31/10/2015).
  56. Gaspirali, İsmail, 2008, Seçilmiş Eserleri, Yavuz Akpinar, III vols., İstanbul: Ötüken.
  57. Ghaderi Hajat, Mostafa and Nosrati, Hamid, 2012, Geopolitical Objectives of Regional and Trans-Regional Powers in Central Asia, Geopolitical Quarterly, Vol. 8, No. 2, pp. 63-95.
  58. Ghufronov, David, 2009, 28 Hizb Ut- Tahrir Activists Convicted In Tajikistan Last Year, Asia- Plus.
  59. Guttmann, John, 1973, The Significance of Territory (Richmond, VA).
  60. Hatami, Touraj, 2003, The Clash of Russian and American Interests in Central Asia and the Caucasus, [In Persian]. Tehran: Khorzan.
  61. Hazrati, Hasan and Ghaderi, Abdolvahed, 2010, Political Thought of Hizb ut-Tahrir, Historical Research, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Vol. 2, No. 3, pp. 57-75.
  62. Heshmatzadeh, Mohammad Bagher and Nozari, Mohammad Ismail, 2012, The Official Discourse of Muslim Scholars in the Soviet Union, Central Eurasia Studies, Vol. 5, No. 10, pp. 61-78.
  63. Jonson, Lena, 2006, Tajikistan in the New Central Asia: Geopolitics Great Power Rivalry & Radical Islam, London: I.B Tauris.
  64. Karagiannis, Emmanuel, 2012, Islamism in Central Asia, Translator of Abrar Contemporary International Studies and Research Institute, Khorasan Branch, Qom: Bustan Ketab Publishing House.
  65. Karimi, Hasan, 2018, Geopolitics, Fundamentalism, and Islamic Radicalism, Tehran: Razenahan Publisher.
  66. Kemper, Michael, 2009, Studying Islam in the Soviet Union, Vossiuspers UvA.
  67. Khadem, Mehdi, 2003, Hizb ut-Tahrir in Central Asia, Quarterly Journal of Movement Studies, Vol. 4 , No. 13, pp. 25-40.
  68. Khalid, Adeeb, 2014, Islam after Communism: Religion and Politics in Central Asia, University of California Press.
  69. Kheiri, Abozar, 2008, Revitalization of Islam in Central Asia, Translated by Siavash Yari & Parviz Bagheri, Qom: Tabian Institute.
  70. King Savic, Sandra, 2017, Islam in Central Asia and Southeastern Europe, University of St. Gallen.
  71. Koolaee, Elaheh, 2005, The Basics of Islamic Fundamentalism in Central Asia, Journal of Law and Political Science, No. 67, pp. 201-224.
  72. Koolaie, Elahe and Bloorchizadeh, Mehdi, 2018, Transforming the Role and Position of Sufism in Central Asia, Central Eurasia Studies, Vol. 11, No. 2, pp. 435-452.
  73. Koolaie, Elahe and Ebrahimi, Amir, 2013, Geopolitical Explanation of the Relations between the Islamic Republic of Iran and the Republic of Kazakhstan, Geopolitical Quarterly, Vol. 9, No. 2, pp. 49-81.
  74. Koolaie, Elaheh, 2005, The Great New Game in Central Asia, Tehran: Ministry of Foreign Affairs.
  75. Massoudnia, Hossein and Masoumi, Seyed Davood, 2008, Fundamentalism in Central Asia; Continuation of Identity Confrontation, Quarterly Journal of Central Asia and the Caucasus, Vol. 14, No. 64, pp. 27-47.
  76. Morshedlou, Javad, 2015, Jadidiyeh, Islam and Russian Directing, Historical Sciences Research, Vol. 7, N0. 2, pp. 105-124.
  77. Mousavi, Seyed Rasoul, 2005, Uzbekistan on the path of revolution or reform, Central Asian and Caucasus Studies, No. 49, pp. 19-32.
  78. Muir, Richard, 2011, A New Introduction to Political Geography, Translated by Mir Haidar, Darreh and Rahim Safavi, Yahya, Tehran: Publication of the Geographical Organization of the Armed Forces.
  79. Mukhametrakhimova, Saule, 2006, Perception and Treatment of the “Extremist” Islamic Group Hizb ut-Tahrirby Central Asian Governments, Central Asia-Caucasus Institute& Silk Road Studies Program, Vol. 4, No. 2, pp. 128-145.
  80. Navaie, Farhad and Shah Ali, Maliha, 2012, Hizb ut-Tahrir and the Future of Islamism in Central Asia from the West's Perspective, Iran Eurasia (Iras) bi-monthly, Vol. 6, No. 8, pp. 109-139.
  81. Paskoy, Bob, 2002, nationality or Religion? View of Central Asian Islam, Available at: Http://WWWKU. Edu/ ebitaxt/ texts/ Paskoy-6/ Cae 02 Html.
  82. Rotar, Ian, (31 Octobr 2004), Tajikistan Mosque Visits and Hijab Banned for Children, Forum 18 News.
  83. Said, azimova, 2006, Central Asia: Hizb Ut- Tahrir’s Calls for Islamic State Find Support, RFE/RL Newsline.
  84. Saifiddinova, Malohat, 2006, Tajik Authorities Get Tough On Female Islamists, Iwpr"s Reporting Central Asia.
  85. Sanaei, Mehdi, 2012, The Islamic Trends in Central Asia, Iras Monthly Journal, Vol. 4, No. 10, pp. 8-20.
  86. Sheikh Attar, Alireza, 1994, Roots of Political Behavior in Central Asia and the Caucasus, [In Persian]. Tehran: Ministry of Foreign Affairs.
  87. Shirazi, Habibollah and Majidi, Mohammad Reza, 2003, Politics and Government in Central Asia, Tehran: Qomes.
  88. Smith, Neil, 1990, Uneven Development: Nature, Capital and the Production of Space, Oxford & Cambridge: Basil Blackwell.
  89. Stobdan, Phunchok, 2014, ISIS in Central Asia, Institute for Defense studies & Analyses.
  90. Tantawi, Allegedly, 2005, Supports Uzbek Massacre of Civilians in Andijan, Available At Www. Khilafah. Com.
  91. Taylor, Peter, 1994, Political Geography, England: Longman Scientific & Technical.
  92. Yemelianova, Galina, 2014, Islam, National Identity and Politics in Contemporary Kazakhstan, The University of Birmingham, Vol. 15, No. 3, pp. 286-30.
  93. Zarqhani, Hadi and Ahmadi, Ibrahim, 2016, Shiite-Phobia as a 'Western-Arab' Discourse-Based Territory Building in Geopolitical Crises in the Middle East (Case Study of Syrian Crisis), Geopolitical Quarterly, Vol. 13, No. 1, pp. 1-35.
  94. Zelkina, Anna, 2011, Islamic Movement in the North Caucasus, [In Persian], Translated by Elaheh Koolaee and Mohammad Kazem Shojaei, Tehran: Elm.
  95. Zhusupaliyev, Elmurad, 2005, Hizb UT- Tahrir In Kyrgyzstan: We Are Being Harassed For Active Participation in the Presidential Election, Ferghana, Ru News Agency.
 

 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,829
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 793





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب