سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,622
تعداد مقالات71,533
تعداد مشاهده مقاله126,862,429
تعداد دریافت فایل اصل مقاله99,905,150
سلیمانی, محمد, کمانرودی, موسی, کرمی, تاج الدین, مهرآیین, فرخ. (1401). تبیین نقش محله‏ ها در ساختار فضایی کلان‏شهر اهواز. , 54(1), 317-336. doi: 10.22059/jhgr.2021.316918.1008230
محمد سلیمانی; موسی کمانرودی; تاج الدین کرمی; فرخ مهرآیین. "تبیین نقش محله‏ ها در ساختار فضایی کلان‏شهر اهواز". , 54, 1, 1401, 317-336. doi: 10.22059/jhgr.2021.316918.1008230
سلیمانی, محمد, کمانرودی, موسی, کرمی, تاج الدین, مهرآیین, فرخ. (1401). 'تبیین نقش محله‏ ها در ساختار فضایی کلان‏شهر اهواز', , 54(1), pp. 317-336. doi: 10.22059/jhgr.2021.316918.1008230
سلیمانی, محمد, کمانرودی, موسی, کرمی, تاج الدین, مهرآیین, فرخ. تبیین نقش محله‏ ها در ساختار فضایی کلان‏شهر اهواز. , 1401; 54(1): 317-336. doi: 10.22059/jhgr.2021.316918.1008230

تبیین نقش محله‏ ها در ساختار فضایی کلان‏شهر اهواز

پژوهشهای جغرافیای انسانی
دوره 54، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 317-336    اصل مقاله (668.52 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2021.316918.1008230
نویسندگان
محمد سلیمانی* 1؛ موسی کمانرودی2؛ تاج الدین کرمی3؛ فرخ مهرآیین4
1دانشیار دانشکدة علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی
2استادیار دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی
3استادیار دانشکدة علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی
4دکترای رشتة جغرافیا و برنامه ‏ریزی شهری دانشگاه خوارزمی
چکیده
محله، به‏ عنوان یک نظام سکونتی، چه به ‏صورت خودانگیخته و چه به ‏صورت برنامه ‏ریزی‏ شده، از دیرباز جزء اصلی شهرها بوده است. محله دارای پویایی‏ ها و سازوکارهای درونی و بیرونی است؛ هرگاه نظام فضایی محله از تعادل و توازن برخوردار باشد ساختار فضایی شهرها به سمت تعادل و همگنی فضایی پیش می‏ رود و بالعکس. با این نگرش، مقالة حاضر درصدد شناخت وضعیت تعادل و توازن محله ‏ها در ساختار فضایی کلان‏شهر اهواز است. ازآنجاکه کلان‏شهر اهواز با شهرنشینی شتابان و توسعة افقی بی‏ رویه همراه است، ضرورت دارد توسعة محلات در چارچوب توسعة هنجارگونه و رشد نظام‏ یافته هدایت و کنترل شود. واحدهای تحلیل در این پژوهش شامل 139 محله در کلان‏شهر اهواز است. داده‏ های موردنیاز شامل داده ‏های جمعیتی، خدماتی، نقشه‏ های کاربری اراضی، و شبکة معابر شهری است که به ‏صورت کتابخانه‏ ای- اسنادی و پیمایشی فراهم ‏شده است. تجزیه‏ و تحلیل داده ‏ها با استفاده از تکنیک ‏های خودهمبستگی فضایی شامل آمارة موران عمومی و محلی و در چارچوب نظریه ‏‏های برخاسته از تحلیل کنش فضایی انجام ‏شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که، بر اساس شاخص ‏های موردنظر در «محله ‏های خدمات‏ ده» و «محلات توانمندساز»، محله ‏های موجود در کلان‏شهر اهواز وضعیت متعادل و یکنواختی ندارند. با این‏ حال، محله‏ های واقع در بخش مرکزی کلان‏شهر اهواز، در مقایسه با محله‏ های موجود در بخش ‏های میانی و پیرامونی، تناسب بیشتری با الگوی محله ‏های خدمات ‏ده و توانمندساز دارند. این نوع عدم تعادل در وضعیت محله‏ ها و نقش نامتوازن آن‏ها در فرایند شکل‏ گیری و تکامل کلیت نظام فضایی کلان‏شهر اهواز اثرهای تعیین‏ کننده ‏ای در ساختار فضایی کل شهر داشته است.
کلیدواژه‌ها
ساختار فضایی محله؛ فرایندهای فضایی محله؛ کلان‏شهر اهواز؛ محلة توانمندساز؛ محلة خدمات‏ ده
مراجع
  1. آمارنامة کلان‏شهر اهواز، 1389، سرزمین و آب و هوا (فصل اول)، تهران: معاونت برنامه‏ریزی و توسعة شهرداری اهواز.
  2. تایلور، نایجل، 1394، نظریه‏های برنامه‏ریزی شهری، از آغاز تاکنون، ترجمة محمود شورچه، تهران: پرهام نقش.
  3. حسامیان، فرخ؛ اعتماد، گیتی و حائری، محمدرضا، 1388، شهرنشینی در ایران، تهران: آگاه.
  4. رهنما، محمدرحیم و آقاجانی، حسین، 1388، تحلیل توزیع فضایی کتابخانه‏‏های عمومی در شهر مشهد، نشریة کتابداری و اطلاع‏رسانی، دورة 12، شمارة 2، صص 7-28.
  5. ساسن، ساسکیا، 1389، جامعه‏شناسی جهانی‏شدن، ترجمة مسعود کرباسیان، تهران: چشمه.
  6. سلیمانی مهرنجانی، محمد؛ زنگانه، احمد؛ کرمی، تاج‏الدین و آهنگری، نوید، 1397، تحلیل پیامدهای تراکم کاربری‏های شهری و فراشهری بر کارکرد محله‏ای (مورد پژوهش: منطقة ۱۲ کلان‏شهر تهران)، نشریة مطالعات ساختار و کارکرد شهری، شمارة 17، صص 142-169.
  7. سلیمانی مهرنجانی، محمد؛ تولایی، سیمین؛ رفیعیان، مجتبی؛ زنگانه، احمد و خزاعی‏نژاد، فروغ، 1395، زیست‏پذیری شهری: مفهوم، اصول، ابعاد، و شاخص‏ها، نشریة پژوهش‏های جغرافیای برنامه‏ریزی شهری، دورة 4، شمارة 1، صص 27-50.
  8. سیف‏الدینی، فرانک و شورچه، محمود، 1394، برنامه‏ریزی و طراحی هوشمندانة کاربری زمین و حمل‏ونقل شهری، تهران: پرهام نقش.
  9. شکوئی، حسین، 1383، دیدگاه‏های نو در جغرافیای شهری، ج 1، تهران: انتشارات سمت.
  10. شورچه، محمود، 1394، جغرافیای شهری معاصر (مبانی و کاربرد)، انتشارات پرهام‏نقش، تهران.
  11. کاپلان، دیوید؛ ویلز، جیمز و هالووی، استیون، 1391، جغرافیای شهری، ترجمة حسین حاتمی‏نژاد و عبدالمطلب برات‏نیا، تهران: سازمان سمت.
  12. کلارک، دیوید، 1392، زوال شهری، مترجمان: احمد زنگانه، بهاره جانه، ابوالفضل زنگانه و الهام امیرحاجلو، تهران: انتشارات البرز (خوارزمی).
  13. کرمی، تاج‏الدین؛ سلیمانی مهرنجانی، محمد؛ پریزادی، طاهر و تیموری، سمیه، 1399، تبیین مفهومی زمینه‏های عدم انطباق فضایی کار و سکونت در فضاهای شهری با تأکید بر ایران، فصل‏نامة جغرافیا و توسعه، انتشار آنلاین از تیرماه 1399، دوره و شماره: پذیرفته شده و آماده انتشار.
  14. کمانرودی کجوری، موسی؛ پریزادی، طاهر و کرمی، مهدی، 1398، فرایند شکل‏گیری اجتماعات غیررسمی در محدودة پیراشهری مشگین‏شهر، دوفصل‏نامة توسعة فضاهای پیراشهری، دورة 1، شمارة 2، صص 1-14.
  15. مرکز آمار ایران، 1395، سرشماری عمومی نفوس و مسکن، استان خوزستان، شهر اهواز. amar.org.ir.
  16. مشکینی، ابوالفضل و زنگانه، احمد، 1393، درآمدی بر پراکنده‏رویی (خزش) شهری، انتشارات جهاد دانشگاهی، واحد استان البرز (خوارزمی).
  17. مهندسین مشاور عرصه، 1388، طرح راهبردی توسعه و عمران (جامع) شهر اهواز، مرحلة اول- مقطع اول، مطالعات پایه و پیش‏نیاز، اسناد فرادست- مأموریت‏های طرح جامع پیشین اهواز، ادارة کل راه و شهرسازی استان خوزستان، معاونت شهرسازی و معماری.
  18. Abler, Ronald; Adams, John S. and Peter, Gould, 1971, Spatial Organization. Prentice-Hall, New Jersey.
  19. Berry, Brian, 1973, The Human Consequences of urbanization. Macmillan.
  20. Clark, William A. V. and Hosking, Peter, 1986, Statistical Methods for geographers, John Wiley and sons, New York.
  21. Godfrey, Brian, 1987, Neighborhoods in Transition: The Making of San Francisco’s Ethnic and Nonconformist Neighborhoods. Berkeley: University of California Press.
  22. Hanson, Susan and Pratt, Geraldine, 1988, Reconceptualizing the links between home and work in urban geography. Economic Geography, Vol. 64, pp. 299-321.
  23. Pacione, Michael, 2009, Urban Geography: A Global Perspective (3rd edn). London: Routledge.
  24. Pitkin, Bill, 2001, Theories of Neighborhood Change: Implications for Community Development Policy and Practice. UCLA Advanced Policy Institute November. 26.
  25. Rogers, Shannon H.; Halstead, John M.; Gardner, Kevin H. and Carlson, Cynthia H., 2010, Examining walkability and social capital as indicators of quality of life at the municipal and neighborhood scales. Applied Research in Quality of Life, 6, 201-213.
  26. Soja, Edward; Morales, Rebecca and Wolff, Goetz, 1983, Urban Restructuring: An Analysis of Social and Spatial Change in Los Angeles. Economic Geography, 59 (2), 195-230.
  27. Stoecker, Randy, 1994, Defending Community: The Struggles for Alternative Development in Cedar-Riverside. Philadelphia: Temple University Press.
  28. Talen, Emily, 2007, Social science and the planned neighborhood. Town Planning Review, 88 (3), 349-372.
  29. Temkin, Kenneth and Rohe, William, 1996, Neighborhood Change and Urban Policy. Journal of Planning Education and Research, 15 (3), 159-170.
  30. Whaley, Rachel Bridges and Crowder, Kyle, 1999, The Character and Consequences of Growth Regimes: An Assessment of Twenty Years of Research. In the Urban Growth Machine: Critical Perspectives Two Decades Later, edited by Andrew E.G. Jonas and David Wilson: 73-93. Albany, NY: State University of New York.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 536
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 796





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب