تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,098,420 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,206,074 |
معماری دستکند روستای بابا در طارم سفلی | ||
مطالعات باستان شناسی | ||
مقاله 5، دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 23، آذر 1399، صفحه 93-116 اصل مقاله (1.36 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jarcs.2020.283464.142730 | ||
نویسنده | ||
عباسعلی رضائی نیا* | ||
استادیارگروه باستان شناسی، دانشگاه کاشان | ||
چکیده | ||
فضاهای معیشتی با کاربریهای مختلف در معماری روستایی ایران از اشکال متنوعی برخورداراست. یکی از این گونه فضاها، فضاهایی است که برای نگهداری دام ساخته میشود. این فضاها به صورت مستقل و یا در پیوند با بافت روستاها شکلگرفتهاند. فضاهای دامی با معماری آزاد و یا معماری دستکند ایجاد شدهاند. در سال 1397 مجموعهای از فضاهای دستکند در روستای بابا واقع در منطقه کوهستانی طارمسفلی از توابع شهرستان قزوین برای نخستین بار مورد شناسایی نگارنده قرارگرفت. در داخل دره و بر دامنه صخرهای روستای بابا، هفت فضای دستکند با فاصله اندکی نسبت به یکدیگر و تقریبا در یک راستا ایجاد شدهاست. ساختار معماری آنها مشابه و از یک راهرو، ورودی کوتاه و اتاقی بزرگ با پوشش تاق آهنگ تشکیل شدهاست. راهرو ورودی بنا ترکیبی از لاشه سنگ های خشکه چین و دستکند و بقیه فضاها به صورت دستکند ساخته شدهاست. همچنین دو فضا از طریق دالانی کوتاه در کنار ورودی، به یکدیگر مرتبط و سایر فضاها مستقل هستند. اتاقها فاقد نورگیر هستند و تنها از طریق ورودی به فضای خارج راه مییابند. در طول دیوارها و نیز در زوایای اتاقها، تاقچهها و حفرههایی کنده شدهاست. بر سطوح داخلی آنها آثار اندود گچ و نیز در لبه آنها بازوی گلی دیده میشود. همچنین بقایایی از سکوهای سنگچین همراه با ملات گل در طول دیوار اتاقها امتداد یافتهاند. مقاله حاضر به شیوه توصیفی _ تحلیلی تلاش میکند ضمن معرفی این آثار نویافته و شناخت ویژگیهای آن، جایگاه آن را در معماری روستایی تبیین نماید. بررسی و تحلیل فضاهای معیشتی روستا نشان میدهد که مجموعه معماری دستکند روستای بابا در زمره فضاهای دامی و به عنوان آغل احشام در فصول سرد سال مورد استفاده بودهاست. در ساخت این فضاها از الگوی مشابهی بهره برده شده و نمونه شاخصی برای شناخت آغلهای مناطق سردسیر و کوهستانی است. نتایج این پژوهش برای شناخت الگوهای بومی معماری در مطالعات تاریخ معماری روستایی، قوم باستانشناسی و سایر حوزه های علوم انسانی و اجتماعی سودمند خواهد بود. | ||
کلیدواژهها | ||
"روستای بابا؛ " "معماری دستکند؛ " " معماری روستایی؛ " "فضاهای معیشتی؛ ""آغل؛ " | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
آزاد، میترا، سلطانی محمدی، مهدی، بلوری بناب، محمد، (1379)، گونهشناسی و تحلیل معماری دستکند در نائین، مسکن و محیط روستا، ش161، صص 106-93. اشرفی، مهناز، (1390)، پژوهشی در گونهشناسی معماری دستکند، نامه معماری و شهرسازی، ش 7، صص 47-25. بی نام، (1390)، اطلس راهنمای استانهای ایران، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. خلیل یحیوی، پوراندخت، (1357)، بررسی مسائل انسانی، اقتصادی و اجتماعی روستای میمند، بررسیهای تاریخی، ش 75، صص 143-174. رازانی، مهدی، امامی، سید محمد امین، باغبان، علیرضا، (1395)، طبقهبندی و تحلیل کاربردی معماری صخرهای در دامنه کوه آتشفشانی سهند در شمال غرب ایران، پژوهشهای ایرانشناسی، ش 2، صص 60-41. راهب، غزال، (1393)، گونهشناسی پهنههای شکلگیری مسکن در سکونتگاههای روستایی ایران در تعامل با عوامل محیطی، هنرهای زیبا_معماری و شهرسازی، د 19، ش 4، صص 100-87. رضوانی، محمدرضا، رهبری، مهناز، (1394)، بوم روستا؛ الگویی برای پایداری سیستمهای روستایی در ایران، جغرافیاوتوسعه، ش 41، صص 44-23. سرتیپیپور، محسن، (1392)، معماری خانههای بومی مردم پسند در روستاهای استان مرکزی، برنامه ریزی کالبدی_ فضایی، ش 3، صص 36-25. سلطانی محمدی، مهدی، آزاد، میترا، (1397)، تحلیل مقایسهای یک فرم خاص در معماری دستکند مذهبی (منطقه مرکزی ایران (شهرستان نائین) و یک اثر در شمال غرب)، پژوهشهای باستانشناسی ایران، د 8، ش 16، صص 222-203. شیرزاده، غلام، شراهی غفورکاکا، اسماعیل، (1392)، گزارش مقدماتی بررسی و شناسایی باستانشناختی شهرستان کمیجان، استان مرکزی، پیامباستانشناس، ش 19، صص 72-51. گرجی مهلبانی، یوسف، سنائی، المیرا، (1389)، معماری همساز با اقلیم روستای کندوان، مسکن و محیط روستا، د 29، ش 129، صص 19-2. لباف خانیکی، میثم، (1395)، سیر تحول منظر فرهنگی میمند کرمان با تکیه بر مطالعات تاریخی و یافته های باستانشناختی، مطالعات باستان شناسی، د 8، ش 2، صص 129-111. محمدیفر، یعقوب، همتی ازندریانی، اسماعیل، (1395)، مطالعه و بررسی معماری دستکند ایران، مسکن و محیط روستا، ش 156، صص 110-97. مراقی، سمیه، پرهیزکاری، مهرزاد، (1394)، معماری دستکند در منطقه خرقان قزوین، اثر، ش 70، صص 108-93. منگلی، محمد، ابوئی، رضا، مهدی زاده سراج، فاطمه، (1396)، بازشناسی ویژگیهای منحصر به فرد ساخت سکونتگاههای روستایی دستکند ایران (نمونه موردی: مجموعه میراث جهانی روستای میمند، شهر بابک، استان کرمان)، مطالعات برنامهریزی سکونتگاههای انسانی، د 12، ش 4، صص 802-785. نیکزاد، ذات الله، (1389)، شناخت و تحلیل معماری بوکنی در میبد، اثر، ش 59، صص 110-90. همایون، غلامعلی، (1352)، شناخت هرچه وسیعتر روستای میمند کرمان، بررسیهای تاریخی، ش 5، صص 72-247. همایون، غلامعلی، (1356)، روستای کندوان، بررسیهای تاریخی، ش 1، صص 216-157. Anonymous ,2011. Guide Atlas of Iranian Provinces. Tehran: National Geographical Organization Publication. [in Persian].
Ashrafi, M. 2012. A Research in Troglodytic Architecture. Journal of Architecture and Urban Planning. No: 7: 25-47. [in Persian].
Azad, M .Soltani Mohammadi, M. Bolouri Bonab, M. 2018. Analysis and Typological Study of Troglodytic Architecture in the City of Naein. Journal of Housing and Rural Environment. No: 161: 93-106. [in Persian].
Gorgi Mahlabani, Y. Sanaei, E. 2010. Compatible Architecture Survey with Kandovan Village Climate. Quarterly Journal of Housing and Rural Environment. Vol: 29. No:129: 2-19. [in Persian].
Homayoun, Gh. A. 1973. Get to know Meymand village of Kerman as much as possible. Barresihay-e Tarikhi. NO: 5: 72-247. [in Persian].
Homayoun, Gh. A. 1977. Kandovan village. Barresihay-e Tarikhi. NO: 1: 157-216. [in Persian].
Khalil Yahyawi, P. A. 1978. Study of Human, Economic and Social Issues in Meymand Village, Barresihay-e Tarikhi, Vol. 75: 143-174. [in Persian].
Labbaf Khaniki, M. 2017. The Evolution of the Cultural Landscape of Maymand Based on Historical Studies and Archaeological Findings.Journal of Archaeological Studies. Vol: 8. No: 2: 111-129. [in Persian].
Mangoli, M. Abuei, R. Mehdizadeh Siraj, F. 2018. A New Look at Unique Characteristics of Iran's Rock-Cut Architecture Settlements (Case Study: The World Heritage Site of Meymand Village, Shahre Babak). Journal of studies of human settlements Planning. Vol: 2. No: 4: 785-802. [in Persian].
Mohammadifar, Y. Hemmati Azandariani, I. 2017. A Study and Analysis of Troglodytic Architecture in Iran. Journal of Housing and Rural Environment. 156: 97-110. [in Persian].
Maraghi, S. Parhizkari, M. 2015. Troglodytic Architecture in Kharqan Region of Qazvin. Asar. NO: 70: 93-108. [in Persian].
Nikzad, Z. 2010. Cognition and analysis of Bukni architecture in Meybod. Asar. NO: 59: 90-110. [in Persian].
Raheb, Gh. 2015. A study on rural housing zones in rural settlements of Iran interact with environmental factors. Honar-ha-ye- Ziba _ Memari –va- Shahrsazi. V:19. No: 4: 87-100. [in Persian].
Razani, M. Emami, S. M. A., & Baghban, A. 2016. Classification and Practical Analysis of the Rocky Architecture in Skirts of Sahand Volcano, NW-IRAN, Iranian Studies. No:2: 41-60. [in Persian].
Rezvani, M. R. Rahbari, M. 2016. Eco-Village; a Model for Sustainability of Rural Systems in Iran. Geography and Development Iranian Journal. No: 41: 23-44. [in Persian].
Sartipipour, M. 2013. The People Accepted of Vernacular Housing Architecture in Markazi Province villages. Quarterly Journal of Physical Development planning. NO: 3: 25-36. [in Persian].
Shirzadeh, Gh. Sharahi, I. Kaka, Gh. 2013. Preliminary report on archaeological survey of Komijan, Markazi province. Payam-e Bastanshenas. NO: 19: 51-72. [in Persian].
Soltani Mohammadi, M. Azad, M. 2018. Comparative Analysis of a Special Style in Religious Troglodytic Architecture of Central Zone in Iran (Nain County) and Three Relics in North West of Iran. Pazhohesh-ha-ye Bastanshenasi Iran. Vol: 8. No: 16: 203-222. [in Persian]. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 630 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 373 |