پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,578 |
| تعداد مقالات | 71,072 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,683,408 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,912,923 |
نقد و بررسی نسخۀ خطی زبدة الإعراب تألیف عبدالله بن محمد | ||
| ادب عربی | ||
| دوره 14، شماره 1، خرداد 1401، صفحه 1-20 اصل مقاله (1.17 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2021.311326.612289 | ||
| نویسندگان | ||
| فائزه صفائیه* 1؛ عبدالحسین فقهی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| نسخه‌های خطی، میراث مکتوب و برجای‌مانده گذشتگان است و ارزش و اهمیت حفظ این آثار بر کسی پوشیده نیست. نسخۀ خطی زبدة الإعراب تألیف عبدالله بن محمد، کتابی است حاوی مباحث صرفی و نحوی که به‌طور ویژه به اعراب و شرح مختصر کتاب إظهار الأسرار فی النحو نوشتۀ محمد بن پیرعلی بن اسکندر بِرکَوِی می‌پردازد. این اثر، گذشته از ارزش فنی، آموزشی و علمی‌اش، از آن جهت که نخستین اعراب نگاشته‌شده بر کتاب إظهار الأسرار است شایسته توجه و تصحیح و نقد است. شایان ذکر است إظهار الأسرار از مهم‌ترین کتب علمی و آموزشی نحوی در مدارس دینی ترکیه به شمار می‌آید. از زبدةالإعراب چهار نسخه در کتابخانه‌های سراسر دنیا به دست آمده است که یکی از آنها در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شود. نسخه‌های دیگر این اثر، در کتابخانه‌های بزرگی چون کتابخانۀ ملی فرانسه و کتابخانۀ دانشگاه ملک فیصل عربستان موجود است. این مقاله با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی، ضمن بیان شرح حالی از مؤلف إظهار الأسرار و مؤلف زبدة الإعراب، نسخۀ زبدة الإعراب را کامل و جامع معرفی می‌کند. سپس از محاسن، معایب و ویژگی‌های فنی آموزشی این نسخه که در جریان مقابله، تحقیق و تصحیح به دست آمده است، گزارشی ارائه خواهد داد. از آنجا که تاریخ کتابت دو نسخه از نسخه‌های موجود نامعلوم است و تاریخ کتابت دو نسخۀ دیگر نیز با زمان تألیف کتاب فاصلۀ زیادی دارد، تشخیص نسخۀ نخست و اصل دشوار است؛ از همین‌رو، از مهم‌ترین نتایج این مقاله، دریافت بهترین روش تصحیح این نسخۀ خطی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زبدة الإعراب؛ إظهار الأسرار؛ عبدالله بن محمد؛ محمد برکوی؛ متون آموزشی نحوی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
البالی الحلبی الشهیر بالغزی (1419)، نهر الذهب فی تاریخ حلب، التصحیح وتحقیق محمود الفاخوری و شوقی شعث، ج 1، الطبعة الثانیة، حلب، دار القلم.
البرکوی، محمد بن پیرعلی (1430)، إظهار الأسرار فی النحو، بعنایة أنور بن أبی بکر الشیخی الداغستانی، جدة، دارالمنهاج.
حاجی‌خلیفه (کاتب چلپی)، مصطفی بن عبدالله (بی‌تا)، کشف الظنون عن أسامی الکتب والفنون، التصحیح والتحقیق: محمدشرف‌الدین یالتقایا و رفعت بیلگة الکیسی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
خلیفه شوشتری، محمدابراهیم و رقیه خرمی (1396)، «معرفی، تحلیل و بررسی نسخۀ خطی شرح المفصل عزالدین عبدالعزیز کاشی»، ادب عربی، سال نهم، ش 2، پاییز و زمستان، 37-54.
رنجبرمحمدی، پانته‌آ (1392)، «مجموعۀ اهدایی محمدعلی کریم‌زاده تبریزی به کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی»، نامۀ بهارستان، دورۀ جدید، ش20، پاییز، 34-35.
الزرکلی، خیرالدین (1980)، الأعلام، بیروت، دارالعلم للملایین.
سامی، شمس‌الدین (1306ق)، قاموس الأعلام، ج 2، استانبول، مهران.
ــــــــــــــ (1314ق)، قاموس الأعلام، ج 5، استانبول، مهران.
سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی:
https://library.razavi.ir/aqlibraries/fa/56202
طالب‌پور، دانا و محمدحسن فؤادیان (1399)، «بررسی جایگاه نحوی عزالدین کاشی (با تکیه بر کتاب نسخه خطی شرح المفصل)»، ادب عربی، سال دوازدهم، ش 1، بهار، 1-21.
عبدالله بن محمد (1176)، أزهر الشروح، ش 210689، کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
ـــــــــــ (بی‌تا الف) ، زبدة الإعراب، شماره 210687، کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
ـــــــــــ (بی‌تا ب) ، شرح معرب إظهار الأسرار، بدون شماره، مرکز الملک فیصل للبحوث والدراسات الإسلامیة، مکتبة العباس.
ـــــــــــ (1149)، زبدة الإعراب، شماره 96، مکتبة عنیزة الوطنیة.
ـــــــــــ (1176)، زبدة الإعراب. شماره 4206، کتابخانه ملی فرانسه.
ـــــــــــ (1150)، مجموع یشتمل علی ثلاثة کتب أولها أزهر الشروح، ش 4224، مکتبة جامعة الریاض، قسم المخطوطات.
قره‌بلوط، علی‌الرضا و أحمد طوران قره‌بلوط (بی‌تا)، معجم التاریخ التراث الإسلامی فی مکتبات العالم، ج 2و 4، قیصری-ترکیا، دارالعقبة.
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی:
https://www.ical.ir/ical/fa/Moarrafi کحالة، عمررضا (1414ق)، معجم المؤلفین، ج 3 و 6، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
کلینی، محمد بن یعقوب (1363)، الأصول من الکافی، به تصحیح و تحقیق محمد آخوندی و علی‌اکبر غفاری، ج 1، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
مرکز پژوهش‌ها و مطالعات اسلامی ملک فیصل:
معرفی مسجد بن عثیمین، از قدیمی‌ترین مساجد شهر عنیزه:
https://www.okaz.com.sa/article/1000789 نسخ خطی کتابخانه ملی فرانسه:
https://gallica.bnf.fr/services/engine/search/sru?version=1.2&operation=searchRetrieve&query=dc.type%20adj%20%22manuscrit%22%20sortby%20indexationdate/sort.descending | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 562 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 375 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب