تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,101,941 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,208,499 |
راهبردهای نظامی مغولان در سقوط بغداد (656 ه.) | ||
پژوهشهای علوم تاریخی | ||
دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 23، آذر 1399، صفحه 1-24 اصل مقاله (1.03 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2020.308712.473304 | ||
نویسندگان | ||
فرج الله احمدی* 1؛ ابوالفضل سلمانی گواری2؛ شهاب الدین سمنان3 | ||
1دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران | ||
2دانش آموختۀ دکترای تاریخ اسلام دانشگاه تهران | ||
3دانش آموختۀ کارشناسی ارشد تاریخ اسلام دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
بغداد بیش از پنج قرن مرکز خلافت جهان اسلام بود که در سال 656 ه. به دست مغولان سقوط نمود، لذا این حادثه مهمترین رخدادِ تأثیرگذار در تحولات سیاسی آن عصر به شمار میرود. راهبردهای نظامی امپراتوری مغولان آنها را قادر ساخت تقریباً تمام قارۀ آسیا و بخشهایی از شرق اروپا را زیر سلطۀ خود درآورند؛ آنها فناوریهای مفیدی را برای حمله به استحکامات از فرهنگهای دیگر اقتباس و کارشناسان فنی خارجی را در ساختارهای نظامی خود وارد کردند. این ساختار نظامی بسیار انعطافپذیر بود و به ارتش مغول اجازه میداد تا بهصورت گروههای گسترده حمله کرده تا دشمن را محاصره نمایند یا آنها را به کمین سوق دهند تا بتوانند یک ارتش فراری و شکستخورده را از بین ببرند. در همین راستا، پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که راهبردهای نظامی مغولان چه تأثیری در سقوط بغداد داشته است؟ این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی راهبردهای نظامی مغولان در تسخیر بغداد را مورد ارزیابی و تحلیل قرار خواهد داد. یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که سازمانهای نظامی و استراتژیهایی که آنها اعمال نمودند، نقش بسیار مهمی در سقوط بغداد بعد از پنج قرن مرکزیت دارالخلافه داشته است. استفاده از ادوات نظامی سبک، منجنیق (دیوارکوب)، پیکارهای نامنظم، استفاده از نگاه مشورتی و ارزیابی تفکر عوام و خواص با مسئلۀ سقوط، تعقیب و گریز و حرکت بهصورت چندجانبه مهمترین عامل موفقیت مغولان بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
راهبرد نظامی؛ مغولان؛ بغداد؛ خلافت عباسی؛ سقوط | ||
مراجع | ||
ابنابیالحدید، شرح نهجالبلاغه، بیروت، دارالجیل، 1407. ابنالطقطقی، الفخری فی الادب السلطانیه و الدول الاسلامیه، بیروت، دارالقلم العربی، بیتا. ابنتغری، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و القاهره، قاهره، وزاره الثقافه و الارشاد القومی، الموسسه المصریه العامه، 1342. ابنخلدون، تاریخ ابن خلدون (العبر و دیوان المبتدا...)، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1992. ابنعبری، تاریخ مختصر الدول، بیروت، دارالمشرق، 1307. ابنفوطی، الحوادث الجامعه و التجارب النافعه فی المائه السباعه، بغداد، الفرات، 1351. ابنکثیر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، 1407. الفیل، محمدرشید، «الحاله الاقتصادیه لمدینه بغداد اثناء الحکم الأیلخانی 1258ـ1336»، کلیه الآداب جامعه بغداد دورۀ 6، شمارۀ 1، 293-330، 1341. بناکتی، تاریخ بناکتی: روضه اولی الالباب فی معرفه التواریخ و الانساب، تهران، انجمن آثار علمی، 1378. بیانی، شیرین (اسلامی ندوشن)، دین و دولت در ایران عهد مغول، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1371. پطروشفسکی، کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول، ترجمۀ کریم کشاورز، جلد یکم، تهران، نیل، 1347. پلان، کارپن، سفرنامه، ترجمة ولیالله شادان، تهران، فرهنگسرای یساولی، 1363. پی نن رشیدوو، سقوط بغداد و حکمروایی مغولان در عراق (میان سالهای ۱۲۵۸ و ۱۳۳۵ میلادی)، ترجمۀ اسدالله آزاد، مشهد، آستان قدس رضوی، 1368. جعفریان، رسول، اطلس شیعه، تهران، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، 1391. جوزجانی، قاضی سراج، طبقات ناصری، کابل، انجمن تاریخ افغانستان، 1342. جوینى، عطاملک، تاریخ جهانگشاى جوینى، جلد سوم، چاپ چهارم، تهران، دنیاى کتاب، 1383. خصباک، جعفر حسین، العراق فی عهد المغول الایلخانیان، بغداد، العانی، 1968. دونالد استروسکی، تمّا و ساختار اداری دوگانة امپراتوری مغول، ترجمة یزدان فرخی، تهران، سازمان اسناد و کتابخانة ملی ایران، 1396. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، بیروت، دار الکتاب العربی، 1409. رشیدالدین، فضلالله، جامع التواریخ، تصحیح محمد روشن و مصطفی موسویطبری، تهران، البرز، 1373. رنه گروسه، امپراتوری صحرانوردان، ترجمۀ عبدالحسین میکده، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1353. ساندرز، جان جوزف، تاریخ فتوحات مغول، ترجمۀ ابوالقاسم حالت، تهران، امیرکبیر، 1372. عزاوی، عباس، تاریخالعراق بین احتلالین، قم، الشریفالرضی، 1410. قلقشندی، احمد بن علی، صبح الأعشی فی صناعه الإنشاء، تصحیح محمدحسین شمسالدین، بیروت، دارالکتب العلمیه، بیتا. کتبی، ابنشاکر، فوات الوفیات، تحقیق احسان عباس، بیروت، دارالکتب العلقیه، 2000. مارکوپولو، سفرنامۀ مارکوپولو، ترجمۀ حبیبالله صحیحی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1350. مستوفی، حمدالله، تاریخ گزیده، ترجمۀ عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر، 1364. هدریک، دانیل، تاریخ فنآوری در جهان، ترجمۀ فرجالله احمدی، تهران، دانش نگار، 1398. وصاف، عبدالله بن فضلالله، (وصاف الحضره)، تاریخ وصاف الحضره در احوال سلاطین مغول، تهران، کتابخانۀ ابنسینا، کتابخانۀ جعفری تبریزی، 1338. Allsen, T, Mongol Imperialism: The Policies of Grand Qan Mongke in China, Russia and the Islamic Lands 1251- 1259, Berkeley, 1987. ــــــــــــــــــ, Culture and Conquest in Mongol Eurasia, Cambridge: mass, 2001. ــــــــــــــــــ, “The Circulation of Military Technology in the Mongolian Empire”, in Warfare in Inner Asian History, ed. N. Di Cosmo, Leiden, 2002. Ayalon, D, Gunpowder and Fire Arms in the Mamluk Kingdom, 2nd ed. London, 1978. Dawson, C, Mission to Asia. Narratives and letters of the Franciscan missionaries in Mongolia and China in the thirteenth century, Translated by a Nun of Stanbrook Abbey, New York, 1955. Fennell, J, The Crisis of Medieval Russia 1200- 1304, London and NewYork, 1983. Franke, H, “Siege and Defense of Towns in Medieval China”, in ChineseWays inWarfare, eds. F. A. Kierman, and J. K. Fairbank, Cambridge: Mass, 1974. Hong, Y, Weapons in Ancient China, New York and Beijing, 1992. Hsiao, C, The Military Establishment of the Yuan Dynasty, Cambridge: Mass, 1978. Lane, George, A short history of THE MONGOLS , New York - london: I.B.TAURIS & CO.Ltd, 2018. Martin, D. H, The Rise of Chingis Khan and his Conquest of North China Baltimore, 1950. Morgan, D. O, “The Mongol Armies in Persia”, Der Islam, 1979. Needham, J, Science in Traditional China. A Comparative Perspective, Hong Kong, 1981. Nicolle, D, Arms and Armour of the Crusading Era 1050- 1350 Islam, Eastern Europe and Asia, 2nd ed. London and Mechanicsburg: Pennsylvania, 1999. Sinor, D, “On Mongol Strategy”, Inner Asia and its Contacts with Medieval Europe, London, 1977. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 819 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 680 |