پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,918,046 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,596,847 |
القصة القرآنیة والسردیات الحدیثة: دراسة فی مناهج الدارسین وتوجهاتهم النقدیة | ||
| ادب عربی | ||
| مقاله 3، دوره 12، شماره 3، آذر 1399، صفحه 25-48 اصل مقاله (954.87 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2020.310613.612283 | ||
| نویسندگان | ||
| ثریا رحیمی* 1؛ خلیل پروینی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس | ||
| چکیده | ||
| کانَ للمنهجِ السردی الحدیث أثرٌ واضحٌ فى دراسة النصوص الأدبیة البشریة، بل تعداها إلی دراسة القصة القرآنیة التی أصبحت مجالا خصبا لتطبیقه بإجراء آلیاته النقدیة. فی مجال بحثنا عن الدراسات التی قد وظفت السردیات الحدیثة فی دراسة القصة القرآنیة، نجد أنفسنا أمام عدد هائل من الأبحاث، التی تناولت القصة فی القرآن ولم تعرف طریقا واحدا فی تفاعلها معها. أتت هذه الدراسة لتطرحَ کیفیة معالجة الباحثین القصة القرآنیة فی ضوء السردیات الحدیثة، وتتصدى للکشف عن المحاولات المنهجیة لدراسة القصة القرآنیة، لیس بالعرض والتقدیم وحسب، بل بالنقاش الذی یکشف عن جهود الدارسین ویستبطن رؤاهم، وذلک وفقا للمنهج التحلیلی الذی یقوم برصد المقالات المنشورة بالمجلات المحکمة فی ثلاث دول إسلامیة هی؛ إیران، والعراق، والجزائر، فی مدةٍ تتزامن بدایتها العقد الأخیر من القرن العشرین إلى یومنا هذا، ومعاینة ما أنجزه الباحثون فی هذا المجال على اختلاف المقاربات والإجراءات، ودراستها، ثم محاولة الخروج منها بخلاصات مهمّة، حتى یعطی هذا النوع من الدراسة أهمیته داخل المنظومة النقدیة. وتبیّن لنا فی خاتمة البحث أنَّ توجهات الباحثین فی دراسة القصة القرآنیة تنقسم عدة أقسام فی الإجراء وفی کیفیة تعاملها مع المنظومة المفاهیمیة التی عرفتها تطبیقات البنیویة الغربیة على النص السردی، فقسمٌ من المقالات ینقد النصوص نقدا میکانیکیا، إذ یجعل التوظیف صدى للتنظیر، ویخرج قسمٌ آخر عن مقتضیات المعاینة السردیة ویجری تعدیلا فی المنهج المتبع، کما یتفاعل قسمٌ منها مع النص ولا یخضع لخطة مدروسة بهدف البحث عن مدى ملاءمة النظریة المطبّقة على المادة التی تطبّق علیها. وثمة دراسات لم یعتمد أصحابها على أی منهج خاص سوى الاکتفاء بالإشارة إلى بعض ملامح النقد السردی، وجاء تحلیلهم قراءة تأویلیة ذاتیة تصدر عن ذوق الناقد وانطباعه دونما الارتکاز على منهج نقدی واضح فی التطبیق. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| النقد الادبی؛ نقد النقد؛ الدراسات القرآنیة؛ السردیات الحدیثة؛ القصة القرآنیة | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Quranic Stories and Narratology: Researchers’ Critical Methods and Approaches | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Soraya Rahimi1؛ Khalil Parvini2 | ||
| 1PhD Student of Arabic Language and Literature, Tarbiat Modares University | ||
| 2PhD Student of Arabic Language and Literature, Tarbiat Modares University | ||
| چکیده [English] | ||
| The study of the narrative structure of texts has had a significant influence on literary criticism. This influence has even spread to the analysis of Quranic stories so that these stories have become an arena for the application of the methods of narrative criticism. By examining the articles that have studied the stories of the Quran through these theories, we encounter a large number of works that have employed various methods in their analysis. This study, in order to investigate how narratology is used in the critique of Quranic stories, analyzes the articles written in this field. We do not merely introduce these works, but, with an analytical method, examine different critical approaches in the papers published in scientific-research journals. We have covered the articles published from the last quarter of the twentieth century to the present in Iran, Iraq, and Algeria. We argue that the different approaches of researchers in the study of Quranic stories can be examined in several main areas. Some of these studies have analyzed Quranic stories in a mechanical way by inserting the text into a predetermined framework, so that the analytical part is but a reflection of the theory. A number of researches have made some changes in their method of critique so as to bring a coordination between the text and the theories. And only a few researches have prioritized the text in their attempts at bringing this harmony between the selected theory and the story, and thus, without merlely following the theories, have obtained reliable and novel results. Meanwhile, in a number of studies, we do not see anything but brief references to some methods of narrative criticism, so that the analytical part of these articles is only a personal interpretation of the text without relying on a clear theory in the research. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Literary criticism, Critique of criticism, Quranic studies, Modern narratives, Quranic story | ||
| مراجع | ||
|
إبراهیم، السید (1998)، نظریة الروایة دراسة مناهج النقد الأدبی فی معالجة فن القصة، القاهرة، دار قباء للطباعة والنشر والتوزیع. ابراهیم، عبدالله (1990)، المتخیل السردی؛ مقاربات نقدیة فی التناص والرؤى والدلالة، المغرب، المرکز الثقافی العربی. ــــــــــــــ (1992)، السردیة العربیة: بحث فی البنیة السردیة للموروث الحکائی العربی، بیروت، مرکز الثقافة العربی. اشرفی، بتول، وآخرون (1394ه.ش)، «خویشکاری‌های موجود در داستان‌های قرآن بر مبنای دیدگاه پراپ»، مجلة پژوهش‌های ادبی-قرآنی، السنة الثالثة، العدد 4، صص 26-55. امن‌خانی، عیسی، وعلی‌مددی، مونا (1391هـ.ش)، «درد یا درمان؛ آسیب‌شناسی کاربرد نظریه‌های ادبی در تحقیقات معاصر»، مجلة پژوهش‌های ادبی، السنة التاسعة، العدد 36 و 37، صص 51-75. امن‌خانی، عیسی (1396هـ.ش)، «اقتدار نظریه در پژوهش‌های ادبی معاصر (نگاهی آسیب‌شناختی به نسبتِ متن ونظریه در پژوهش‌های نظریه‌محور)»، مجلة نقد ادبی، السنة العاشرة، العدد 38، صص 97-120. بن یوسف، ریاض (2020)، «التبئیر فی السردین القرآنی والتوراتی، مجلة إشکالات فی اللغة والأدب»، مجلد 9، العدد 2، صص 10-26. ترکمانی، حسینعلی وآخرون (1396هـ.ش)، «تحلیل روایت‌شناختی سوره نوح (ع) بر مبنای دیدگاه رولان بارت وژرار ژنت»، مجلة پژوهش‌های ادبی-قرآنی، السنة الخامسة، العدد 3، صص 91-116. ــــــــــــــ (1397هـ.ش)، «تدوین مدل سوره‌شناسی ساختاری با الگوگیری از نظریات مطرح در حوزه روایت‌شناسی (بررسی موردی سوره نوح)»، مجلة کتاب قیّم، السنة الثامنة، العدد 18، صص 31-61. جباری شهیل، ریاض (2015)، «الراوی مکونا سردیا؛ شکل الراوی فی القصة القرآنیة أنموذجا»، مجلة آداب المستنصریة، العدد 71، صص 213-234. داوری‌مقدم، فریده (1393هـ.ش)، «تحلیل ادبی زبانی داستان قرآنی موسی (ع) و خضر از منظر نظام‌های گفتمانی»، مجلة پژوهش‌های ادبی-قرآنی، السنة الثانیة، العدد 3، صص 158-182. ربیع، أروى محمد، وربیع، محمود (2015)، «السرد فی القص القرآنی، قصة أهل الکهف أنموذجا»، مجلة مقالید، العدد 9، صص 239-246. سماحة، فریال کامل (2013)، النقد البنیوی للسرد العربی فی الربع الأخیر من القرن العشرین، المملکة السعودیة، مطبوعات نادی القصیم الأدبی. شکوری، مجتبى (1397هـ.ش)، «تحلیل روایت‌شناسی ساختاری مکالمات میان مستکبرین و پیروان آن‌ها در قرآن کریم»، مجلة مطالعات قرآن وحدیث، السنة الثانیة عشر، العدد 1، صص 53-77. الصفرانی، محمد بن سالم، (1436هـ.ق)، «طرائق إعلان المناهج النقدیة وتوجهات النقاد إلى الطرائق والمناهج دراسات مجلة علامات نموذجا»، مجلة جامعة طیبة للآداب والعلوم الإنسانیة، السنة الرابعة، العدد 7، صص 415-464. الطحان، یوسف سلیمان (2010)، «السرد فی القصة القرآنیة، قصة نوح علیه السلام أنموذجا»، مجلة کلیة العلوم الإسلامیة، المجلد 5، العدد 10، صص 42-70. ــــــــــــــ (2012)، «مصر فضاء قصصیا فی القرآن الکریم (قصتا یوسف وموسى (علیهما السلام) أنموذجین»، مجلة أبحاث کلیة التربیة الأساسیة، المجلد 12، العدد 1، صص 317-338. عبد المطلب، محمد، (1996)، مناورات الشعریة، مصر، دار الشروق. علوی مقدم، مهیار (2020)، «آسیب‌شناسی کاربرد نظریه‌های روایت‌شناسی در پژوهش‌های دانشگاهی ایران (مطالعة موردی: الگوی کنشگر گِرِمس)»، مجلة روایت‌شناسی، العدد 2، صص 263-299. کیانی، حسین وآخرون (2013)، «دراسة نقدیة فی توظیف الاسترجاعات فی قصة النبی یوسف (ع)»، مجلة دراسات فی اللغة العربیة وآدابها، العدد 14، صص 145-184. مندور، محمد (د.ت)، النقد المنهجی عند العرب ومنهج البحث فی الادب واللغة، القاهرة: دار النهضة. منور، أحمد (1981)، قراءات فی الأدب الجزائری، الجزائر: مکتبة الشعب. مقدمی‌فر، مظهر، وحمیدی، حمیرا (1390هـ.ش)، «أهمیة الزمان فی قصص القرآن من منظار النقد القصصی الحدیث»، مجلة دراسات الأدب المعاصر، السنة الثالثة، العدد 11، صص 81-96. مونسی، حبیب (2010)، «المشهد السردی فی القرآن الکریم الرؤیا، بؤرة التشکیل السردی»، مجلة قراءات، جامعة بسکرة، العدد 2، صص 229-248. میرحسینی، سید محمد، وآخرون (2015)، «نظرة تحلیلیة حول تجلیات الخطاب السردی فی القرآن الکریم (دراسة سورة عبس نموذجا)»، مجلة جامعة الأنبار للغات والآداب، العدد 18، صص 105-126. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 466 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 400 |
||