تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,119,477 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,225,871 |
جستاری روایتپژوهانه پیرامون باغ ایرانی از نظرگاه متون و سفرنامهها (نمونه موردی: باغهای تهران در دوره قاجار) | ||
جامعه شناسی هنر و ادبیات | ||
دوره 12، شماره 1، شهریور 1399، صفحه 247-280 اصل مقاله (1.05 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsal.2020.78620 | ||
نویسندگان | ||
علی اعطا* 1؛ ایرج اعتصام2؛ آزاده شاهچراغی3 | ||
1دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات. تهران. ایران | ||
2استاد و عضو هیأت علمی گروه معماری، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
3دانشیار و عضو هیأت علمی گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
عصر قاجار یکی از ادوار مهم فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و از نقاط عطف تاریخی است که سیاحان زیادی را روانه ایران کرد. بسیاری از آنها پس از بازگشت به کشورهای خویش، به نگارش خاطرات سفر همت گماشتند که صرفنظر از کاستیهای محتوایی یا روشی، از اسناد معتبر تاریخی بهحساب میآیند و تصویری از وضعیت آن زمان روایت میکنند. سفرنامهها از مهمترین اسناد تاریخ هر جامعه و از منابع دست اول پژوهش بهشمار میروند. هدف از این پژوهش، واکاوی روایتپژوهانة مفهوم «باغ» از نظرگاه متون و سفرنامههای دورة قاجار است و سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که «آیا میتوان با واکاوی روایتها در سفرنامهها و متون دورة قاجار، مفهوم "باغ" را صورتبندی کرد؟». این تحقیق به لحاظ «ماهیت پژوهش»، از گونه تحقیقات «کیفی» و بهلحاظ قصد از پژوهش، «تاریخی-تفسیری» است که به فهم پدیدهها بر اساس معانی که آدمیان برای آنها به وجود آوردهاند، میپردازد. راهبرد پژوهش، «روایتپژوهی» و از نظر دید شکلی، «تاریخ شفاهی» است. نتایج نشان میدهد که دیدگاه اغلب سفرنامهنویسان پیرامون مفهوم «باغ» را میتوان در سه صورت روایتگری دستهبندی کرد: «روایت باغهای اقامتی»، «روایت باغهای حکومتی» و «روایت باغهای تفرجگاهی». بیشترین اسناد تاریخی - روایی مربوط به دورة ناصرالدینشاه است و از دوران سلطنت مظفرالدینشاه، سفرنامهای یافت نشد. آنچه در میان همه روایتها مشترک است، اهمیت باغ در این دوره تاریخی است، چرا که اکثر متون بر این امر تأکید دارند که حدود دوسوم مساحت شهر تهران در دوره قاجار را باغهای بسیار بزرگ تشکیل داده و بیشترین تأکیدِ سفرنامهها بر باغ گلستان بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
باغ؛ تهران؛ روایت؛ سفرنامه؛ قاجار | ||
مراجع | ||
آربری، آرتور جان، )5006 ،)میراث ایران/ تألیف سیزده تن از خاورشناسان زیرنظر آرتورجان آربری، مترجمان احمد بیرشک...]و دیگران[، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران. 2 .آلبومهای کاخ گلستان. 0 .استوارت، چارلز ادوارد )5086 ،)مأموریت سری با لباس مبدل )سفرنامه کلنل استوارت به شمال خراسان در زمان حمله روسیه به خانات آسیای میانه(، ترجمه و ویرایش علی کریمیان، چاپ اول، تهران: علی کریمیان. ۱ .اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان، )529۱ ه.ق(، روزنامه ایران، شماره 058. 1 .اورسل، ارنست، )5010 ،)سفرنامه اورسل، ترجمه علیاصغر سعیدی، تهران: زوار. 6 .اولیویه، گیوم آنتوان، )50۱5 ،)سفرنامه اولیویه: تاریخ اجتماعی و اقتصادی ایران در دوران آغازین عصر قاجاریه، ترجمه محمدطاهر میرزا و تصحیح دکتر غالمرضا ورهرام، تهرا: انتشارات اطالعات. جستاریروایتپژوهانهپیرامونباغایرانیازنظرگاهمتونوسفرنامهها... 121 ۱ .براون، ادوارد گرانویل، )5085 ،)یک سال در میان ایرانیان، ترجمه مانی صالحی عالمه، تهران: اختران. 8 .بروگش، هینریش، )5089 ،)سفرنامه ایلچی پروس در ایران: سفرنامهای به دربار سلطان صاحبقران )5819- 5895 ،)ترجمه حسین کردبچه، چاپ سوم، تهران: انتشارات اطالعات. 9 .بروگش، هنریش، )50۱۱ ،)در سرزمین آفتاب: دومین سفرنامه هنریش بروگش، ترجمه مجید جلیلوند، تهران: نشر مرکز. 53 .بندر، هانری، )5285 ،)سیاحت نامه هانری بندر ]نسخه خطی[، ترجمه محمود طبیب، تهرا: تدوین و گردآوری مؤسسه فرهنگی پژوهشی الجواد. 55 .حسنبیگی، محمدرضا، )50۱۱ )تهران قدیم، تهران: نشر منصوری. 52 .حمیدی، ملیحه، سیروسی شبیری، رضا، )5096 ،)استخوان بندی شهر تهران، شناخت وضع موجود)جلد دوم(، تهران: معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران. 50 .خرمروئی، ریحانه و امین ماهان، )2323« ،)باغ ایرانی بهمثابة رسانهای تعاملی«، مجله علمی منظر، .20-56 صص(، 15(52 5۱ .دالواله، پیترو، )50۱3 ،)سفرنامه پیترو دالواله: قسمت مربوط به ایران، ترجمه و شرح و حواشی از شعاعالدین شفا، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. 51 .دیوالفوا، ژان، )50۱5 ،)ایران: کلده و شوش، ترجمه علیمحمد فره وشی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 56 .ذکا، یحیی، )50۱9 ،)تاریخچه ساختمانهای ارگ سلطنتی تهران و راهنمای کاخ گلستان، تهران: سلسله انتشارات انجمن آثار ملی. 5۱ .ژوبر، پیر آمده، )50۱۱ ،)مسافرت در ارمنستان ایران با انضمام جزوه ای در باره گیالن و مازندران، تهران: نشر بنیاد فرهنگ ایران. 58 .شمیم ، علیاصغر، )508۱ ،)ایران در دوره سلطنت قاجار، تهران: زریاب. 59 .عاقلی، باقر، )5083 ،)شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، تهران: نشر گفتار با همکاری نشر علم. 23 .فالندن، اوژن، )5016 ،)سفرنامه اوژن فالندن به ایران، ترجمه حسین نورصادقی، تهران: انتشارات اشراقی. جامعهشناسیهنروادبیات،دوره21،شمارهاول،بهاروتابستان2911 122 25 .فووریه، ژان باتیست، )5062 ،)سه سال در دربار ایران، ترجمه عباس اقبال، به کوشش همایون شهیدی، تهران: نوین. 22 .قبادیان، وحید، )5080 ،)معماری در دارالخالفه ناصری، سنت وتجدد در معماری معاصر تهران، چاپ اول، تهران: نشرپشوتن. 20 .کاتب، مجید، )50۱۱« ،)تهران و ابنیه تاریخی آن«، نشریه بررسیهای تاریخی، شماره 50 :5۱2-239. 2۱ .کرزن، جورج ناتانیل، )50۱9 ،)ایران و قضیة ایران، ترجمة غالمعلی وحید مازندرانی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. 21 .کسروی، احمد، )5093 ،)تاریخ مشروطه ایران، جلداول، چاپ شانزدهم، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر. 26 .گلشن، صدیقه، )50۱۱« ،)گلستان باغ گلستان )ارگ تاریخی تهران(« ؛ در: مجموعه مقاالت کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران، جلد2 ،تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. 2۱ .گوبینو، ژوزف آرتور، )5080 ،)سه سال در آسیا: سفرنامه کنت دوگوبینو، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران: قطره. 28 .گونسالس د کالویخو، روی، )508۱ ،)سفرنامه کالویخو، ترجمه مسعود رجبنیا، چاپ پنجم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. 29 .معیرالممالک، دوستعلیخان، )506۱ ،)زندگانی خصوصی ناصرالدین شاه، تهران: نشر تاریخ ایران. 03 .نجمی، ناصر، )5068 ،)تهران در یکصد سال پیش، تهران: نشر ارغوان. 05 .نوردن، هرمان، )5016 ،)زیر آسمان ایران، ترجمه سیمین بدیعی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 02 .نوروز برازجانی، ویدا، )509۱ ،)روششناسی پژوهش کیفی، تهران: نشر شرکت بینالمللی پژوهش و نشر یادآوران. 00 .وولفسن، ا.س. )5039 ،)ایرانیان در گذشته و حال، ترجمه میرزا حسین خان انصاری، تهران: خاور. 34. Antoniades A. (1992), Poetics of architecture: Theory of Design, New York, Van Nostrand Reinhold. 35. Creswell, John W. (2012), Educational Research: Planning. Conducting and Evaluating Quantitative and Qualitative Research, 4th edn, Pearson Education, Inc., Boston, MA. 36. Keppel, Hang Goerge. (1827), Travels in Bubylonia, Assyria,Media, London, Vol 2, Travels in. 37. King, P. (Ed.). (1986). Curzon's Persia. Sidgwick & Jackson. 38. N.McCloskey, D.(1992), Narration in Economic,University Of Chicago Press, 1992 39. Nash, C. (1990), Narrative in Culture: the Uses of Storytelling in the Sciences, Philosophy and Literature, Rutledge. 40. Polkinghorne, Donald E. (1995), 'Narrative Configuration in Qualitative Analysis', Qualitative Studies in Education, vol. 8, no. 2, pp.5-23 41. www.golestan.ir | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 523 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 613 |