پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,998,690 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,672,623 |
گونه‌شناسی الگوی فضایی و پیشنهاد سناریوهای ممکن برای توسعۀ آتی نظام شهری در استان البرز | ||
| مجله علمی " آمایش سرزمین " | ||
| دوره 12، شماره 2، مهر 1399، صفحه 359-384 اصل مقاله (1.37 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jtcp.2020.309617.670152 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد حسین شریف زادگان* 1؛ بیتا خلیلی2 | ||
| 1استاد گروه برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، دانشکدة معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 2دانش آموختة برنامه ریزی منطقه ای، دانشکدة معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| توزیع جمعیت، کارکردهای اقتصادی، جایگاه، و نقش شهرها در نظام شهری در تعامل با سایر شهرها در طول زمان دستخوش تحولات گوناگون می‌شود و تکامل مییابد. این تحولات در سازمانِ نظام شهری ایستا نیست و موضوعی وابسته به زمینه است. استان البرز تحولات بسیار سریعی را در نظام شهری پشت سر گذاشته است که موجب بروز عدم تعادل شدید در نظام شهریِ استان، تمرکز فزایندة جمعیتی و کارکردی در کلان‌شهر کرج نسبت به سایر شهرها، و به حاشیه رانده شدن سایر شهرها در نظام شهری شده است. گونه‌شناسی نظام شهری در استان البرز با هدف توصیف الگوی فضایی سازمان یافتن شهرها و تدوین سناریوهای ممکن برای الگوی فضایی آتی نظام شهری موضوع مقالة حاضر است. این هدف از طریق تحلیل الگوی فضایی ریختشناسی و کارکردی شهرها و زمینههای مؤثر بر شکلگیری و تکوین نظام شهری و همچنین بررسی آیندههای ممکن و قابل تصور برای نظام شهری تعقیب شده است. این پژوهش ماهیتی توصیفی دارد و متکی بر روشهای کمّی و تحلیلهای فضایی با تأکید بر دو رویکرد ریخت‌شناسانه و کارکردی است. بر اساس مطالعة انجام‌شده، کریدور شرقی‌ـ غربی اصلی استان مهمترین عامل مؤثر در استقرار شهرها در نظام شهریِ استان است. نظام شهری استان در آینده میتواند با سه الگوی فضایی توسعه یابد. این الگوها شامل الگوی توسعة کریدوری، توسعة چندمرکزی، و توسعة تک‌مرکزی هستند. به نظر میرسد در نظام شهری استان البرز، به‌رغم تمرکز فضایی جمعیت و اغلب کارکردهای استان در کلان‌شهر کرج، توانمندیهاییبرای تحقق الگوی متوزانتر توسعه وجود دارد. گرایش به الگوی توسعة کریدوری پیرا مون محور شرقی‌ـ غربی، که مبتنی بر ساختار طبیعی و زیرساختی و اقتصادی منطقه است، یکی از این گرایشهاست که میتواند ضمن ایجاد توازن جمعیتی و کارکردی در نظام شهری استان شهرهای آن را به سوی احراز نقشهای اقتصادی متنوع هدایت کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| استان البرز؛ سناریوهای ممکن؛ گونه‌شناسی؛ نظام شهری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Typology of the Spatial Pattern and the Suggestion the Possible Future Scenarios of Possible Urban Systems for the Development of Future Urban System of Alborz Province | ||
| نویسندگان [English] | ||
| M. Hossein Sharifzadegan1؛ Bita Khalili2 | ||
| 1Professor, Department of Urban and Regional Planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran | ||
| 2MSc. Holder, Department of Urban and Regional Planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Population distribution, economic functions, as well as the status and role of cities in the urban system change and evolve through their interaction with other cities over time. This change in the organization of the urban system is not a static one, but rather it is a context-dependent issue. Alborz province has experienced highly rapid changes in the urban system that have led to the emergence of severe imbalances in the urban system, increasing population and functional concentration in its metropolitan area compared to other cities and the marginalization of other cities of the province in the urban system. The typology of urban system in Alborz province that aims at describing the spatial pattern in which the cities of this urban system are organized and proposing the possible scenarios for the future spatial pattern of this urban system are the subjects of this article. This issue has been pursued through the analysis of the morphological and functional spatial pattern of cities, the analysis of the grounds affecting the formation of the urban system, and for the examination of the possible futures for the urban system. This research had mainly a descriptive nature, relied on quantitative methods and spatial analyses, and emphasized both morphological and functional aspects. According to the findings, the main east-west corridor of the province is the most important factors in the spatial pattern of this province’s urban system. The urban system of the province might develop in future through three possible spatial scenarios. These scenarios include the corridor, polycentric, and monocentric development patterns. It seems that in the urban system of Alborz province despite the spatial concentration of the population and the majority of the provincial functions in Karaj metropolis, there are potentials for the realization of a more balanced development. The potential and tendency to the corridor development model around the east-west axis, which agrees with the natural, infrastructural, and economic structure of the region, is one of these tendencies that can create a demographic and functional balance in the urban system of the province and lead its cities to take various economic roles. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Typology, Urban system, Possible scenarios, Alborz province | ||
| مراجع | ||
|
آفاق‌پور، آ. (1390). بررسی و تحلیل ساختار و سازمان فضایی در نظام شهری ایران با استفاده از روش تحلیل جریان‌ها، تهران، دانشگاه تربیت مدرس. حکمت‌نیا، ح.؛ م. موسوی (1385). «کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای»، تهران، آزادپیما. داداش‌پور، ه.؛ آ. آفاق‌پور (1395). «عقلانیت معرفتی و نظری نوین حاکم بر سازمان فضایی سیستم‌های شهری»، مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 13. زبردست، ا.؛ م. شهابی شهیری (1393). «تحلیل قابلیت توسعة هم‌افزا در مناطق شهری چندمرکزی (نمونة موردی: مجموعة شهری مازندران مرکزی (آمل، بابل، قائم‌شهر، ساری)»، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، صص 33 ـ 48. عظیمی، آ. (1396). «تأثیر متقابل ساختار فضایی و نظام جریان‌های مؤثر منطقه‌ای در البرز جنوبی»، آمایش سرزمین، 281. فرجی، ا.؛ آ. عظیمی (1397). درآمدی بر تحلیل ساختار و سازمان فضایی منطقه، تهران، دانشگاه تهران. فیلد، ب.؛ ب. مک گروگور (1376). فنون پیش‌بینی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، تهران، سازمان برنامه و بودجه. ندایی طوسی، س. (1396). «کاربست روش‌شناسی آینده‌نگاری راهبردی در برنامه‌ریزی توسعة فضایی (موردپژوهی: سناریونگاری منطقۀ کلان‌شهری کرج)»، نامة معماری و شهرسازی، 34. References AbouKorin, A. (2017). “Spatial analysis of the urban system in the Nile Valley of Egypt”, Science Direct, pp. 1-11 Batten, D. F. (1995). “Network Cities: Creative Urban Agglomerations for the 21st Century”, Urban Studies, pp. 313-327. Berry, B. (1964). “Cities as systems within systems of cities”, Regional science association international, pp. 147-163. Bretagnolle, A., Pumain, D., & Vacchiani-Marcuzzo (2010). “The organisation of urban systems”, Complexity perspective in innovation and social change, pp. 197-220. Brummell, A. & MacGillivray, G. (2016). “Introduction to scenarios”, Netherland: Shell International Petroleum Company. Burger, M. & Meijers, E. (2011). “Form Follows Function? Linking Morphological and Functional Polycentricity”, Urban studies, pp. 1127-1149. Burger, M. J., Van Oort, F. G., Goei, B. D., & Kitson, M. (2010). “Functional Polycentrism and Urban Network Development in the Greater South East”, United Kingdom: Evidence from Commuting Patterns, pp. 1981–2001. Regional Studies, 1149-1170. Camagni, R. & Salone, C. (1993). “Network Urban Structures in Northern Italy: Elements for a Theoretical Framework”, Urban Studies, 30, pp. 1053-1064. Castells, M. (1990). The Informational City: Information Technology,Economic Restructuring, and the Urban Regional Process, Oxford: Cambridge, MA: Blackwell. Castells, M. (1996). The rise of the network society, Malden: Blackwell. Champion, A. G. (2001). “A Changing Demographic Regime and Evolving Polycentric Urban Regions: Consequences for the Size, Composition and Distribution of City Populations”, Urban Studies, pp. 657–677. Dzumbira, W., Geyer Jr, H., & Geyer, H. (2017). “Measuring the spatial economic impact of the Maputo Development Corridor”, DEVELOPMENT SOUTHERN AFRICA, pp. 2-6. Field, B. & McGerogor, B. (1997). Forecasting techniques in urban and regional planning, Tehran: Program and Budget Organization. (in Persian) Hamdan Jamal ( 1970): Shakhṣ_ıyat Miṣr, Egypt’s Character. Cairo: AlNahdhah Publishing House; Hekmatnia, H. & Mousavi, M. (2006). Application of the model in geography with emphasis on urban and regional planning, Tehran: Azadpeima. (in Persian) Isabel, G., Thomas, B., & Hannes, T. (2016). “New spatial dimensions of global cityscapes: From reviewing existing concepts to a conceptual spatial approach”, Springer, pp. 355-380. Lambregts, B. (2006). “Polycentrism: Boon or Barrier to Metropolitan Competitiveness? The Case of the Randstad Holland”, Built Environment, pp. 114-123. Liu, Y. F. (2019). “Assessing Polycentric Urban Development in Mountainous Cities: The Case of Chongqing Metropolitan Area, China”, Sustainability, pp. 1-15. Meijers, E. (2005). “Polycentric Urban Regions and the Quest for Synergy: Is a Network of Cities More than the Sum of the Parts”, Urban Studies, pp. 765-781. Meijers, E. (2007). “From Central Place to Network Model: Theory and Evidence of Paradigm Change”, Economic and Social Geography, Vol. 98 (2), pp. 245-259. Meijers, E. J. & Berger, M. J. (2009). “Spatial structure and productivity in US metropolitan areas”, Environment and Planning, 42, 1383-1402. Murel,V.(1982). On the problem of the internal organization of settlement systems. Soviet Geography, 7. Pacione, M. (2001). Urban geography-a global perspective, London: Routledge, Pajek, Cambridge University. Parr, J. (2014). The Regional Economy, Spatial Structure and Regional Urban Systems. Regional Studies, 1926-1938. Rodrigue, J. P. (2013). The Geography of Transport (Third Ed.), London: Taylor & Francis Routledge. Sassen, S. (2001). The Global City, Princeton: Princeton University Press. Short, J. R., Kim, Y., Kuus, M., Wells, H. (1996). The Dirty Little Secret of World Cities Research: Data Problems in Comparative Analysis. International Journal of Urban and Regional Research, 20, 697–717 Simmons, J. W. & Bourne, L. S. (1981). “Urban and regional systems - qua systems”, Progress in human geography, pp. 420-431. Simmons, J. W. (1996) Systems of Cities: Reading on Structure, Growth, and Policy. New York: Oxford University Press, 61–69,. Taylor, P. H. (2010). External Urban Relational Process: Introducing Central Flow Theory to Complement Central Place Theory, Urban Studies, 47. The World Bank (1991). Urban Policy and Economic Development an Agenda for the 1990s, Washington, D.C.: The World Bank. Van Der Laan (1998). “Changing urban systems: an empirical analysis at two spatial levels”, Regional Studies, 32, pp. 235-247. Wuyang, Y. (1987). On urban systems, Geographical Research, pp 3 www.googleearth.com (15-5-99) www.maphil.com (15-5-99) Zebardast, E. & Shahabi Shahiri, M. (2014). “Analysis of covalent development capability in multicenter urban areas Case study: Central Mazandaran urban region (Amol, Babol, Qaemshahr, Sari)”, Regional Planning Quarterly, pp. 33-48. (in Persian) Zhang, Wu. & Rui (2001). Evolution of urban system in new economic circumstance and planning countermeasures, Chinese geographical science, 129. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 436 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 350 |
||