تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,486 |
تعداد مقالات | 70,067 |
تعداد مشاهده مقاله | 123,062,867 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,293,905 |
تحلیل خوانش تصویری مولوی و سهروردی از مفهوم اسارت پرندۀ روح (داستانهای پرندگان در مثنوی و رسالههای تمثیلی) | ||
مجله ادیان و عرفان | ||
دوره 53، شماره 1، شهریور 1399، صفحه 23-42 اصل مقاله (268.67 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2020.305214.630082 | ||
نویسندگان | ||
مریم حق شناس* 1؛ داود اسپرهم2 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامهطباطبایی | ||
2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامهطباطبایی؛ | ||
چکیده | ||
در عرفان و فلسفه گزارۀ هبوط روح همواره در تصویر پرنده نمود یافته است. مولانا و سهروردی از این تمثیل، بارها برای بیان مقاصد خویش بهره بردند. این جستار با بررسی داستانِ پرندگان در مثنوی و رسالههای تمثیلی سهروردی چون عقل سرخ، صفیر سیمرغ، آواز پرجبرئیل، لغت موران و قصۀ غربت غربی نشان میدهد که دو عامل اسباب تمایز این تصاویر تمثیلی را رقم میزند؛ ابتدا حالات و موقعیتهای گوناگون شناسا است؛ اینکه ادراک شناسا از یک پدیدار به واسطۀ شرایط خاصی که در آن قرار میگیرد، متفاوت خواهد بود؛ بنابراین، رمزهایی که در داستانهای رمزی ممثل میشوند، به فراخور مراتب روحی فرد متنوع خواهند بود. دوم پدیده و تجلی آن در سطح آگاهی است؛ اینکه آگاهی سبب میشود پدیده در شکل خاصی نمود پیدا کند. بهاینترتیب، یک گزارۀ واحد یا یک معنی ثابت و کهن همانند «اسارت روح» میتواند در ارتباط با سه عامل شناسا، پدیده و زبان در قالب تصاویر رمزی متنوع بروز یابد. | ||
کلیدواژهها | ||
پرنده؛ تصویر؛ روح؛ سهروردی؛ مولانا | ||
مراجع | ||
[1]. قرآن کریم (1376). ترجمۀ محمدمهدی فولادوند، به خط عثمان طه، چاپ سوم، تهران، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی. [2]. احمدی، بابک (1381). ساختار و هرمنوتیک. چاپ دوم، تهران، گام نو. [3]. افلاطون (1347). چهار رساله: منون، فدروس، تهتتوس، هیپیاس بزرگ. ترجمۀ محمود صناعی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. [4]. ابراهیمیدینانی، غلامحسین (1379). شعاع اندیشه و شهود در فلسفۀ سهروردی. چاپ پنجم، تهران، حکمت. [5]. الیاده، میرچا (1386). چشماندازهای اسطوره. ترجمۀ جلال ستاری، چاپ دوم، تهران، هرمس. [6]. پورداوود، ابراهیم (1347). یشتها: قسمتی از کتاب اوستا. جلد اول، تهران، طهوری. [7]. پورجوادی، نصرالله (1364). درآمدی به فلسفۀ افلوطین. چاپ دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. [8]. پورنامداریان، تقی (1394). عقل سرخ: شرح و تأویل داستانهای رمزی سهروردی. چاپ چهارم، تهران، سخن. [9]. ــــــــــ (1386). رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی. چاپ ششم، تهران، علمی و فرهنگی. [10]. رحیمیان، سعید (1393). مبانی عرفان نظری. چاپ ششم، تهران، سمت . [11]. زرینکوب، عبدالحسین (1386). سر نی: نقد شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی. چاپ یازدهم، جلد اول، تهران، علمی. [12]. زمانی، کریم (1387ـ1397). مثنوی معنوی. دفتر اول، دوم و پنجم، تهران، اطلاعات. [13]. ستاری، جلال (1386). مدخلی بر رمزشناسی. چاپ سوم، تهران، مرکز. [14]. سجادی، سیدجعفر (1393). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. چاپ دهم، تهران، طهوری. [15]. سهروردی، شهابالدینیحیی (1380). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. به تصحیح و تحشیه سیدحسین نصر، جلد سوم، تهران، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات(پژوهشگاه). [16]. شایگان، داریوش (1384). هانری کربن: آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی. ترجمۀ باقر پرهام، چاپ سوم، تهران، فروزان. [17]. شریف، میانمحمد (1371). تاریخ فلسفه در اسلام. ترجمۀ نصرالله پورجوادی، جلد چهارم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. [18]. شفیعیکدکنی، محمدرضا (1392). زبان شعر در نثر صوفیه: درآمدی به سبکشناسی نگاه عرفانی. تهران، سخن. [19]. شمیسا، سیروس (1387و 1386). فرهنگ اشارات. جلد اول و دوم، تهران، میترا. [20]. شوالیه، ژان؛ آلن، گربران (1384). فرهنگ نمادها. ترجمۀ سودابه فضایلی، چاپ دوم، جلد دوم، تهران، جیحون. [21]. فتوحیرودمعجنی، محمود(1389). بلاغت تصویر. چاپ دوم، تهران، سخن. [22]. کاپلستون، فردریکچارلز (1388). تاریخ فلسفه: از مِن دوبیران تا سارتر. ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ و سیدمحمود یوسفثانی، چاپ چهارم، جلد نهم ، تهران، علمی و فرهنگی. [23]. ــــــــــــ (1387). تاریخ فلسفه: از فیشته تا نیچه. ترجمۀ داریوش آشوری، جلد هفتم، تهران، علمی و فرهنگی. [24]. کربن، هانری (1387). ابنسینا و تمثیل عرفانی. ترجمه و توضیح انشاءالله رحمتی، تهران، جامی. [25]. ـــــــــــ (1384). بنمایههای آیین زرتشت در اندیشه سهروردی. ترجمۀ محمود بهفروزی، تهران، جامی. [26]. لوتز، کریستین (1387). «گادامر: شکلگیری هرمنوتیک ایماژها». ترجمۀ علی عامری مهابادی، پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر، تهران، شماره 11، زمستان، ص 79ـ 92. [27]. نصر، سیدحسین (1386). سه حکیم مسلمان. ترجمۀ احمد آرام، چاپ ششم، تهران، امیرکبیر. [28]. نصری، عبدالله (1383). خدا و انسان در فلسفۀ یاسپرس. تهران، طهوری. [29]. یاسپرس، کارل (1377). عالم در آینۀ تفکر فلسفی. ترجمۀ محمود عبادیان، تهران، پرسش. [30]. ـــــــــــــ (1363). فلوطین. ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران، خوارزمی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 548 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 483 |