سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,532
تعداد مقالات70,502
تعداد مشاهده مقاله124,118,234
تعداد دریافت فایل اصل مقاله97,224,107
دودمان, آرش, میرشکاری, بهرام, طاهری, مهدی, فرح وش, فرهاد, مرادی, پرویز. (1399). تاثیر کودهای آلی و شیمیایی فسفر بر عملکرد علوفه و شاخص‏های سودمندی درکشت مخلوط جو (Hordeum vulgare L.) و خلر(Lathyrus sativus L.) در شرایط دیم. , 51(3), 139-149. doi: 10.22059/ijfcs.2019.269565.654546
آرش دودمان; بهرام میرشکاری; مهدی طاهری; فرهاد فرح وش; پرویز مرادی. "تاثیر کودهای آلی و شیمیایی فسفر بر عملکرد علوفه و شاخص‏های سودمندی درکشت مخلوط جو (Hordeum vulgare L.) و خلر(Lathyrus sativus L.) در شرایط دیم". , 51, 3, 1399, 139-149. doi: 10.22059/ijfcs.2019.269565.654546
دودمان, آرش, میرشکاری, بهرام, طاهری, مهدی, فرح وش, فرهاد, مرادی, پرویز. (1399). 'تاثیر کودهای آلی و شیمیایی فسفر بر عملکرد علوفه و شاخص‏های سودمندی درکشت مخلوط جو (Hordeum vulgare L.) و خلر(Lathyrus sativus L.) در شرایط دیم', , 51(3), pp. 139-149. doi: 10.22059/ijfcs.2019.269565.654546
دودمان, آرش, میرشکاری, بهرام, طاهری, مهدی, فرح وش, فرهاد, مرادی, پرویز. تاثیر کودهای آلی و شیمیایی فسفر بر عملکرد علوفه و شاخص‏های سودمندی درکشت مخلوط جو (Hordeum vulgare L.) و خلر(Lathyrus sativus L.) در شرایط دیم. , 1399; 51(3): 139-149. doi: 10.22059/ijfcs.2019.269565.654546

تاثیر کودهای آلی و شیمیایی فسفر بر عملکرد علوفه و شاخص‏های سودمندی درکشت مخلوط جو (Hordeum vulgare L.) و خلر(Lathyrus sativus L.) در شرایط دیم

علوم گیاهان زراعی ایران
مقاله 11، دوره 51، شماره 3، مهر 1399، صفحه 139-149    اصل مقاله (1.13 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijfcs.2019.269565.654546
نویسندگان
آرش دودمان1؛ بهرام میرشکاری* 2؛ مهدی طاهری3؛ فرهاد فرح وش4؛ پرویز مرادی5
1دانشجوی دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد تبریز
2دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد تبریز
3دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویح کشاورزی، زنجان
4گروه زراعت زراعت و اصلاح نباتات،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
5استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویح کشاورزی، زنجان
چکیده
به‌منظور ارزیابی تاثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد و شاخص‏های سودمندی کشت مخلوط جو و خلر، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار، طی دو سال 94-93 و95-94 در مزرعه تحقیقاتی جهاد کشاورزی شهرستان ابهر استان زنجان به اجرا درآمد. تیمارها شامل پنج الگوی کشت مخلوط به روش جایگزینی، شامل کشت خالص جو و خلر و نسبت‏های 75:25،50:50،25:75 از جو و خلر و چهار سطح کود فسفر شامل کود فسفر شیمیایی (100 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل در هکتار)، فسفر زیستی (100 گرم در هکتار فسفات بارور دو) و مصرف ترکیبی 50 درصد فسفر زیستی به‌علاوه 50 درصد فسفر شیمیایی و شاهد( عدم مصرف کود) بودند. نتایج تجزیه مرکب داده‏ها و مقایسه صفات مورد مطالعه نشان داد که بیشترین عملکرد مخلوط علوفه تر (21/6403 کیلوگرم در هکتار)، خشک  (67/2101کیلوگرم در هکتار)، درصد پروتئین و قابلیت هضم ماده خشک، تحت تاثیر نسبت­های کشت قرار گرفت و در نسبت کشت 75:25 از خلر و جو بدست آمد. همچنین بررسی تاثیر منابع کود فسفر نشان داد که ترکیب کود زیستی و شیمیایی، منجر به بیشترین تولید مخلوط علوفه و بالاترین کیفیت شد. بیشترین مقادیر نسبت برابری زمین (21/1)، مزیت پولی (32/124) و شاخص بهره وری سیستم (5/2)، از ترکیب کود زیستی و شیمیایی در نسبت کشت مخلوط 75:25 از خلر و جو به‌دست آمد.
کلیدواژه‌ها
بهره‏وری سیستم؛ دیم کاری؛ فسفر زیستی؛ مزیت مالی؛ نسبت برابری زمین
اصل مقاله

مقدمه

از آن‌جا که مراتع و چراگاه‏های کشور به دلیل کمبود علوفه، تحت فشار بیش از حد قرار دارند و کشاورزان جهت به‌دست آوردن سود بیشتر، به تغییر کاربری اراضی مرتعی به زراعی و در نتیجه اعمال خاکورزی و شخم و تخریب مراتع می­پردازند، ارائه راهکارهایی پایدار برای تأمین علوفه مورد نیاز، ضروری است. از این رو، توجه به کشت محصولات علوفه‏ای با روش‏های علمی و خصوصاً کشت مخلوط، همراه با مصرف کودهای زیستی، از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است (Backiyavathy & Vijayakumar,2006).

حفظ تنوع زیستی، مسئله‌ای بنیادین در حفاظت از محیط زیست است و کاهش آن، خطر انقراض گونه‏ها را افزایش می­دهد و از پایداری بوم نظام‌ها به میزان زیادی می­کاهد (Franco et al., 2015). مهم‌ترین امتیاز نظام چندکشتی آن است که مواد مختلف در این نظام‏ها، حرکت چرخه‏ای دارند، که موجب افزایش کارآئی سیستم خواهد بود. از این رو، تنوع یکی از مهم‌ترین اجزای یک نظام با ثبات و پایدار کشاورزی است (Hauggaard-Nielsen et al., 2009). در این راستا، انتخاب گیاهانی که کمترین رقابت را برای اشغال آشیان اکولوژیکی از نظر عوامل محیطی و زمانی با هم ایجاد می­کنند، عامل عمده‌ای در دستیابی به عملکرد مطلوب محسوب می‏شود.

یکی از مرسوم‌ترین انواع کشت مخلوط، ترکیب غلات و بقولات می­باشد، زیرا غلات به لحاظ کربوهیدرات و لگوم‏ها از نظر میزان پروتئین و مواد معدنی غنی می­باشند (Dawo et al., 2007). همچنین افزایش کارائی استفاده از زمین (Dhima et al., 2007)، پایداری عملکرد (Lithoargidis et al., 2011) و کاهش خسارت علف‏های‌هرز(Yolcu et al., 2009) از جمله مزایای کشت مخلوط بقولات با غلات در مقایسه با کشت خالص این گیاهان به شمار می­آیند. استفاده از سیستم‏های کشت مخلوط در تولید علوفه، برخی از مشکلات برداشت مکانیزه را نیز منتفی می‏کند زیرا در کشت مخلوط، زمانی‌که تولید علوفه مد‏‏نظر باشد، برداشت اجزا به‌صورت همزمان انجام می­شود (Mazaheri, 1998). زمان برداشت این گیاهان در کشت مخلوط با غلات، جهت تولید علوفه و یا مصرف کود سبز، هنگامی است که غلاف‌های آن‌ها به خوبی توسعه یافته است و در این مرحله، غلات در مرحله شیری و ابتدای خمیری می­باشند
 (Cho and Daiman., 2008; Lamei et al., 2012).

جو (Hordeum vulgare L.) به‌دلیل دامنه وسیع سازگاری با شرایط محیطی و تولید مطلوب در شرایطی نامناسب برای سایر غلات ، می­تواند انتخاب مناسبی برای کشت مخلوط باشد. خلر
(Lathyrus sativus L.) نیز به جهت تثبیت زیستی نیتروژن (30 تا40 کیلوگرم در هکتار)، دوره رشد کوتاه و توانایی رشد در خاک‏های غیربارور و فرسایش یافته، برای تولید علوفه و مدیریت واحد زراعی مناسب است (Lazanyi, 2000).

همچنین بروز مشکلات زیست محیطی موجب شده است تا در سال‏های اخیر، توجه به کودهای زیستی به‌عنوان جایگزین برای کودهای شیمیایی و برای افزایش حاصلخیزی خاک و پایداری زیست‌بوم، مطرح شوند. استفاده از کودهای زیستی را می­توان روشی برای احیای فلور طبیعی خاک و مسیری در جهت رسیدن به کشاورزی پایدار دانست. کاربرد میکروارگانیسم‏های حل کننده فسفات، با مقادیر مناسبی از کود شیمیایی، تأثیر معنی‏داری بر عملکرد کمی و کیفی ذرت دارد (Yazdani et al., 2009).

شاخصی که اغلب جهت بررسی کشت مخلوط مورد ارزیابی قرار می‏گیرد، نسبت برابری زمین[1]  می‏باشد. این معیار  نسبت سطح زمینی است که عملکرد تک کشتی در آن، مشابه یک هکتار کشت مخلوط باشد (Vandermeer, 1990). تحقیقات دو ساله در کشور سوریه نشان داد که در کشت مخلوط جو و ماشک گل خوشه‏ای در شرایط دیم، شاخص نسبت برابری زمین بیشتر از یک می‏باشد (Kurdali, 1996). این پژوهش، به‌منظور بررسی اثر کود زیستی به عنوان جانشین کود فسفر معدنی در راستای برنامه کشاورزی پایدار و کم نهاده، بر عملکرد و شاخص‏های سودمندی کشت مخلوط جو و خلر، نسبت به کشت خالص در شرایط دیم به اجرا درآمد.

مواد و روش ها

 این آزمایش طی دو سال زراعی 94 – 93 و 95 – 94 در مزرعه تحقیقاتی جهاد کشاورزی شهرستان ابهر در استان زنجان (با عرض 36 درجه و 19 دقیقه شمالی و طول 49 درجه و 3 دقیقه شرقی با ارتفاع 1733 متر از سطح دریا)، به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. بافت خاک از نوع لومی رسی بود (جدول1).

 

 

جدول1- بارندگی ماهیانه (میلی‌متر) درشهرستان ابهر در دوسال زراعی 94-1393و 95-1394

Table1. Monthly rainfall (mm) in Abhar in 2013-14 and 2014-2015 growing seasons.

May

April

March

February

January

December

November

 

34.1

52.4

32.2

16.8

34.3

23.2

2.7

2013-14

27.8

45.0

20.9

24.1

30.1

18.4

7.5

2014-15

 

 

استان زنجان جزو مناطق سرد و نیمه سرد محسوب می‏شود که میانگین بارندگی آن در سال اول و سال دوم در مدت اجرای طرح، به‌ترتیب 72/197 و 86/173 میلی‌متر بود (جدول 2).

 

 

جدول2- تجزیه خاک مزرعه آزمایشی (عمق صفر تا 30 سانتی متر)

Table 2. Soil analysis of the experimental site (0-30 cm of soil depth)

Total

N(%)

Available P (ppm)

Available K (ppm)

Salinity

(dS.m-1)

pH

Texture

0.07

8

290

1.2

8.3

Silty clay

 

 

تیمارها شامل پنج الگوی کشت مخلوط (نسبت‏های جایگزینی 25 : 75، 50 : 50 و 75 : 25 و کشت خالص جو و خلر) و چهار سطح کودی شامل فسفر زیستی (100 گرم در هکتارفسفات بارور 2)، فسفر شیمیایی (100 کیلوگرم سوپر فسفات تریپل در هکتار)، 50 درصد فسفر شیمیایی (100 کیلوگرم سوپر فسفات تریپل در هکتار) به همراه 50 درصد فسفر زیستی (50 گرم در هکتار فسفات بارور 2) و شاهد (عدم مصرف کود) بود. کود زیستی فسفاته بارور دو، حاوی ۱۰۷ تا ۱۰۸ باکتری حل کننده فسفات[2] در هر گرم از محصول است که با تولید اسیدهای ارگانیک و آنزیم‌های فسفاتاز در اطراف ریشه، باعث آزاد شدن یون فسفات می‌شوند. کود زیستی به‌صورت بذر مال و کود شیمیایی، هنگام کاشت به خاک اضافه شدند. برای کشت جو و خلر در این آزمایش، به‌ترتیب از ارقام (آبیدر) و توده بومی نقده استفاده شد. کشت به‌صورت انتظاری و در اوایل آذر ماه هر سال صورت گرفت. هر کرت آزمایشی شامل شش ردیف کشت به‌طول سه متر با فاصله خطوط 20 سانتی‏متر و عمق کشت چهار تا پنجسانتی‏متر بود. فاصله کرت‏ها از یکدیگر، یک متر در نظر گرفته شد. وتراکم بذر برای کشت خالص خلر و جو، به‌ترتیب 250 دانه 350 دانه در متر مربع بود. بذر مورد نیاز برای هر یک از نسبت‏های کشت، براساس قوه­ی نامیه، وزن صد دانه و مساحت هر کرت، جداگانه توزین و پس از اختلاط، کشت شد. جهت حذف اثر رقابت گیاهان مورد بررسی در کشت مخلوط و علف‏های‌هرز، دو نوبت وجین در بهار هر سال به روش دستی انجام شد. برداشت با هدف تولید علوفه در دهه سوم خرداد هر سال و زمانی که اولین غلاف های لگوم علوفه‌ای به خوبی تشکیل شده بود و در این زمان، جو در اواخر مرحله شیری و ابتدای مرحله خمیری نرم بود، انجام شد. در زمان برداشت، علوفه تر چهار ردیف میانی هر یک از تیمارها، با رعایت فاصله 5/0 متر از ابتدا و انتهای هر کرت و از ارتفاع دو سانتی‌متری سطح زمین بریده شد و پس از تفکیک به اجزای تشکیل دهنده مخلوط (جو + خلر)، به طور جداگانه وزن آن‌ها ثبت شد. درصد پروتئین خام، به‌وسیله دستگاه طیف سنج مادون قرمز نزدیک (NIR) که دارای دقیق­ترین و در عین حال، سریع‌ترین تکنیک برای تخمین ترکیبات شیمیایی فرآورده­های کشاورزی می­باشد، اندازه‌گیری شد. برتری کشت مخلوط در مقایسه با کشت خالص برای هر نسبت کاشت، با استفاده از نسبت برابری زمین محاسبه شد (Mead and willey, 1980).

          معادله 1                                                                                      معادله 1

                              معادله 2                                                                                                                                      معادله 2

                          معادله 3                                                                                                                                      معادله 3

در این معادله‏ها: YL و YB، به‌ترتیب عملکرد خلر و جو در کشت خالص و YLI و YBI، عملکرد خلر و جو در کشت مخلوط می‏باشد. LER<1 نشان دهنده عدم برتری کشت مخلوط، LER>1 برتری کشت مخلوط و LER=1 عدم تفاوت کشت مخلوط با کشت خالص می‏را نشان می‌دهد.

 جهت بررسی برتری اقتصادی سیستم کشت مخلوط، از شاخص مزیت پولی[3] استفاده شد که بر اساس روابط زیر محاسبه می‌شود (Franco et al., 2015).

          معادله 4                                                                                   معادل4

             معادله 5                                                                                   معادله5

در این معادله: VCI[4]،PL  وPB ، به‌ترتیب ارزش مخلوط، ارزش تجاری علوفه خلر و ارزش تجاری قصیل جو (بهای هر تن علوفه سیلویی خلر و قصیل جو، به‌ترتیب (250 و 150 دلار) در نظر گرفته شد.

شاخص بهره‌وری سیستم کشت[5] از دیگر شاخص‏های ارزیابی اقتصادی کشت مخلوط است که داده‏های آن با استاندارد کردن محصول زراعت ثانوی، بر مبنایی محصول زراعت اصلی (جو)، از معادله زیر محاسبه می‏شود (Agegnehu et al., 2006). در این معادله: SL و SB، به‌ترتیب میانگین عملکرد خلر و جو در کشت خالص و YL و YB، میانگین عملکرد خلر و جو در کشت مخلوط می‏باشد.

          معادله 6

تجزیه مرکب داده‏ها با نرم‌افزار R (نسخه0/5/3) و مقایسه میانگین صفات با کمک آزمون چند دامنه­ای دانکن (LSR) در سطح پنج درصد انجام شد.

 

نتایج و بحث

عملکرد علوفه تر

نتایج تجزیه واریانس صفت عملکرد تر علوفه بیانگر آن بود که اثر سال (05/0≥p)، نسبت‏های کشت مخلوط و اثر منابع فسفری (01/0≥p) بر این صفت،از نظر آماری معنی‏دار بود (جدول 3). آن‌چه از مقایسه میانگین‏ها برمی‏آید، عملکرد علوفه تر در سال 93-94 (5652 کیلوگرم در هکتار)، بیشتر بود (جدول 2). بیشتر بودن عملکرد علوفه‏تر در سال 93-94 را می‏توان به میزان و پراکنش بارندگی و همچنین میزان درجه حرارت در مراحل فنولوژیک طی سال‏های اجرای آزمایش نسبت داد.

در بررسی میانگین‏های نسبت‌های کشت جو و خلر، بالاترین عملکرد، به نسبت 75: 25 از جو و خلر (6403 تن در هکتار) و کمترین آن، به کشت خالص خلر (3660 کیلوگرم در هکتار) اختصاص داشت (جدول 4). آرایش مناسب، تاج پوشش کامل گیاهی و همچنین فراهمی نیتروژن از طریق تثبیت توسط لگوم و از طرفی کنترل علف‏های‌هرز را می توان از دلایل بهبود عملکرد عنوان کرد (Hauggard Nielson & Jensen, 2001). نتایج مطالعات انجام شده در فراهان استان مرکزی نشنان داد که کشت مخلوط 50 درصد ماشک پانونیکا (Vicia panonica) و خلر با 50 درصد جو، دارای عملکرد علوفه تر بیشتری نسبت به سایر تیمارها بود (Bafandeh Rozbahani, 2010). محققیق دیگری اثر آرایش مختلف کشت مخلوط جو (رقم کاران) با ماشک گل خوشه‏ای (Vicia villosa) و شبدر برسیم  (Trifolium alexandrinum)بر عملکرد علوفه‏تر و خشک را مطالعه کردند و اعلام داشتند که مخلوط جو با شبدر برسیم به نسبت 75 : 25، عملکرد بیشتری را به خود اختصاص داد
 (Rahnama & Poori, 1995).

 

 

جدول 3- تجزیه واریانس (میانگین مربعات) اثر منابع فسفر و نسبت‏های کشت مخلوط بر عملکرد تر و خشک  علوفه و ویژگی­های کیفی مخلوط جو و خلر

Table 3. Variance analysis (mean of squares) of the effects of phosphorus fertilizers and intercropping ratios on forage fresh and dry weights and qualitative characteristics of barley and grass pea mixture.

Source of variance

df

Forage yield

Dry matter yield

Dry matter digestibility

Crude protein

LER

Year(Y)

1

16120490.74*

130900.33*

149.87*

114.98**

0.01ns

Replication(R*Y)

4

630350.4

63120.83

293.24

5.03

0.00

Phosphorus fertilizers(A)

3

3481546.5**

319609.72**

131.27*

127.85**

0.00ns

A × Y

3

1201.9ns

37.94ns

114.69ns

13.07ns

0.00ns

Intercropping ratios(B)

4

28835113.8**

6069995.83**

507.33**

157.33*

0.18*

B × Y

4

2573031.2ns

46188.33ns

87.57ns

22.14ns

0.01ns

B × A

12

134970.0ns

9573.61ns

140.88**

115.03**

0.00ns

B × A × Y

12

9221.8ns

1370.56ns

10.81ns

11.78ns

0.00ns

Error

76

72186.73

7044.72

43.40

4.51

0.09

*، **، ns: به‌ترتیب نشان دهنده اختلاف معنی دار  در سطح احتمال یک درصد و پنج درصد و عدم اختلاف معنی دار است.

**,*,ns: Significant at 1% and 5 % of probability levels and non-significant, respectively.

 

جدول 4- مقایسه میانگین اثر ساده سال بر عملکرد جو و خلر و ویژگی­های کیفی در نسبت­های کشت مخلوط سری جایگزینی

Table 4. Mean comparisons of the simple effect of year on barley and grass pea yield and qualitative characteristics in the different intercropping ratios in replacement series.

Year

Forage yield (kg.ha-1)

Dry matter yield   (kg.ha-1)

Dry matter digestibility(%)

Crude protein(%)

LER

2013

a 5652.7

a 1710.33

65.72a

15.47a

1.08a

2014

b 4919.7

b 1500.50

52.88b

12.83b

1.05a

بر اساس آزمون دانکن، در هر ستون، میانگین­های که دارای حداقل یک حرف مشابه،  اختلاف معنی­داری با یکدیگر در سطح احتمال پنج درصد ندارند.

Means with the similar letters in the same columns are not significantly different at 5% of probability level based on Duncan Multiple Rang Test.

 

 

از میان تیمارهای فسفر، تیمار ترکیب 50 :50 از کودهای زیستی و شیمیایی (با میانگین 5689 کیلوگرم در هکتار) نسبت به سایر تیمارها برتری بود و کمترین آن به شاهد (عدم مصرف کود، با میانگین 4857 کیلوگرم در هکتار) اختصاص داشت (جدول5).

 

 

جدول 5- مقایسه میانگین نسبت‌های مختلف کشت بر عملکرد و ویژگی­های کیفی علوفه جو و خلر

Table 5. Mean comparisons of the effects of intercropping ratios on barley and grass pea yield and qualitative characteristics.

Grass pea :barley ratio

Forage yield

(kg.ha-1)

Dry matter yield

(kg.ha-1)

Dry matter digestibility(%)

Crude protein

(%)

LER

0:100

b 5777.90

b 2002.08

62.31c

10.48c

1c

25 : 75

a 6403.21

a 2101.67

68.45a

11.04c

1.05bc

50 : 50

b 5875.19

c 1746.67

70.06a

13.71b

1.13b

75 : 25

c 4713.96

d 1251.68

69.28a

14.28b

1.20a

100 : 0

d 3660.78

e 925.00

64.89b

17.31a

1c

بر اساس آزمون دانکن، در هر ستون، میانگین­های که دارای حداقل یک حرف مشابه،  اختلاف معنی­داری با یکدیگر در سطح احتمال پنج درصد ندارند.

Means with the similar letters in the same columns are not significantly different at 5% of probability level based on Duncan Multiple Rang Test.

 

 

یکی از عوامل موثر در حلالیت فسفر، اسیدیته خاک است. می‌توان چنین استدلال کرد که در مصرف ترکیبی کودها، کود بیولوژیک با آزادسازی و امکان جذب بهتر و کود شیمیایی به جهت فراهمی بیشتر فسفر، موجب افزایش میزان فتوسنتز و بهبود عملکرد می‏شود چراکه بیش از 75 درصد فسفر افزوده شده به خاک در قالب کودهای شیمیایی، در خاک تثبیت می‏شود و برای گیاه غیر قابل استفاده می‏باشد (Goldestein, 1999). نتایج یک پژوهش، ترکیب فسفر زیستی و شیمیایی را باعث افزایش عملکرد بابونه (Maticaria chamomilla) دانست (Falahi et al, 2009).

عملکرد علوفه خشک

مهم‌ترین هدف در زراعت، دستیابی به حداکثر عملکرد است. مقدار عملکرد محصول در یک منطقه، تحت تاثیر عوامل مختلف محیطی و ژنتیکی و اثرات متقابل این عوامل می‏باشد. نتایج تجزیه واریانس مرکب عملکرد علوفه خشک، تحت تاثیر سال، نسبت‏های کشت مخلوط و منابع فسفر (01/0 ≥p) قرار گرفت (جدول3). در مقایسه میانگین‏ها، در سال 93-94 (سال اول) با عملکرد 33/1710 کیلوگرم در هکتار نسبت به سال 94 – 95 (سال دوم)، با میانگین عملکرد 50/1500 کیلوگرم در هکتار، 13/209 کیلوگرم افزایش نشان داد (جدول4). عوامل محیطی مانند بارندگی بیشتر و درجه حرارت رشد را می‌توان عامل تغییر دانست. آزمون حداقل اختلاف معنی‏دار میانگین‏ها در نسبت‏های کشت بیانگر آن بود که تیمار 75 : 25 از جو و خلر، بالاترین عملکرد
(67/2101 کیلوگرم در هکتار) را داشت و کمترین آن در کشت خالص خلر (925 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد (جدول5). گراس‏ها و لگوم‏ها، به‌دلیل تفاوت‏های فیزیولوژیک و مرفولوژیک در نحوه بهره برداری از منابع محیطی، در نقش مکمل هم عمل می‌کنند؛ بنابراین به‌دلیل استفاده بیشتر از منابع، عملکرد افزایش می‏یابد (Qamar et al., 2004). جذب نور بیشتر در مخلوط، دلیلی بر افزایش عملکرد ماده خشک می‏باشد. نتایج تحقیقات نشان دهنده افزایش عملکرد در کشت مخلوط جو و باقلا نسبت به تک کشتی بود و این امر را به کنترل بهتر علف‏های‌هرز در کشت مخلوط نسبت دادند (Agegnehu et al., 2006). بررسی در کشت مخلوط جو و نخود، افزایش تولید علوفه را به تاثیر بیشتر جو نسبت دادند و نقش نخود را کمتر اعلام کردند؛ به جهت آن که نخود در مقابل جو حالت مغلوب داشته است
(Jandaghi, 2005). نتایج پژوهش‏های زیادی نشان داد که در کشت مخلوط غلات، عملکرد کمی و کیفی بیشتری نسبت به کشت خالص آن‌ ها تولید می‌شود (Dahmardeh et al, 2010). از میان تیمارهای فسفر، ترکیب 50 : 50 از کودهای زیستی و شیمیایی
 (با میانگین 1726 کیلوگرم در هکتار) نسبت به سایر تیمارها در گروه برتری قرار گرفت و کمترین آن به شاهد (عدم مصرف کود، با میانگین 33/1476 کیلوگرم در هکتار) اختصاص داشت (جدول5). محققین دیگری هم فسفات را باعث افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاهان اعلام کردند
(Taha et al., 2011).

قابلیت هضم ماده خشک

قابلیت هضم ماده خشک، اغلب به عنوان انرژی قابل استفاده می­باشد و بهبود قابلیت هضم، از مهم‌ترین برنامه­های اصلاحی گیاهان علوفه­ای است، زیرا قابلیت هضم بالا، راندمان تبدیل عناصر مغذی توسط دام را ارتقا می­بخشد (Coleman & moore, 2003). با توجه به نتایج تجزیه واریانس، اثر سال و کودهای فسفره (05/0 ≥p )  و نسبت­های مختلف کشت مخلوط و برهمکنش آن‌ها (01/0 ≥p ) روی قابلیت هضم ماده خشک معنی­دار بود (جدول3). در سال  2013 قابلیت هضم ماده خشک 84/12درصد بیشتر از سال 2014 بود (جدول 4). رشد بهتر خلر در شرایط آب و هوائی و همچنین بارندگی بیشتر در سال 2013 را می­توان علت این تفاوت دانست. مقایسه میانگین­ها نشان داد از نظر قابلیت هضم ماده خشک، بین نسبت­های کشت مخلوط تفاوت معنی­داری وجود نداشت و همه در یک گروه آماری قرار گرفتند، ولی بیشترین قابلیت هضم ماده خشک، در نسبت کشت 50:50 خلر و جو به‌دست آمد که به‌ترتیب 17/5 و 75/7 درصد نسبت به کاشت خالص خلر و جو افزایش داشت (جدول5). بررسی کشت مخلوط لگوم­های یکساله با جو، بالاترین قابلیت هضم ماده خشک در مخلوط نخود-جو و ماشک-جو به‌دست آمد (Hail et al., 2009). نتایج سایر محققان نیز بیانگر قابلیت هضم ماده خشک بیشتر کشت مخلوط در قیاس با کشت خالص می­باشد (Armstrong et al., 2008; Contreras-Govea et al., 2009). نتایج نشان داد که کاربرد ترکیبی کودهای آلی و شیمیایی فسفر، تاثیر مثبتی بر قابلیت هضم ماده خشک داشت؛ به‌طوری‌که نسبت به شاهد، افزایش 5/5 درصدی مشاهده شد (جدول6).

 

 

جدول 6- اثر منابع مختلف فسفر بر عملکرد و ویژگی­های کیفی علوفه جو و خلر

Table 6. Mean comparisons of the effects of phosphorus fertilizers on barley and grass pea yield and qualitative characteristics.

Phosphorus resource

Forage yield (kg.ha-1)

Dry matter yield

(kg.ha-1)

Dry matter digestibility (%)

Crude protein

(%)

LER

Chemical phosphorus fertilizer (100kg.ha-1)

b 5270.66

b 1590.67

65.41b

12.74b

1.08a

Biological phosphorus fertilizer (100g.ha-1)

b 5327.07

b 1628.67

65.22b

12.61b

1.08a

50%Chemical phosphorus fertilizer+50% Biological phosphorus fertilizer

a 5689.44

a 1726.00

67.38a

13.51a

1.07a

control

c 4857.67

c 1476.33

61.88c

11.94c

1.04b

بر اساس آزمون دانکن، در هر ستون، میانگین­های که دارای حداقل یک حرف مشابه،  اختلاف معنی­داری با یکدیگر در سطح احتمال پنج درصد ندارند.

Means with the similar letters in the same columns are not significantly different at 5% of probability level based on Duncan Multiple Rang Test.

 

 

سایر تیمارهای کود فسفر نیز بدون اختلاف معنی­داری با یکدیگر، افزایش قابلیت هضم ماده خشک نسبت به شاهد را در پی داشتند (جدول6). در تحقیقی، کاربرد میکروارگانیسم­های حل­کننده فسفات و ریزوباکتری­های محرک رشد، به‌همراه مقادیر مناسبی از کود شیمیایی، تاثیر مثبتی بر کیفیت علوفه ذرت، از طریق افزایش میزان قابلیت هضم ماده خشک داشته است (Yazdani et al., 2009).

پروتئین خام

میزان پروتئین خام، به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر سال، نسبت­های کشت و اثر متقابل تیمارها (01/0 ≥p) و کودهای فسفره (05/0 ≥p ) قرار گرفت (جدول3). با در نظر گرفتن بارندگی بیشتر، میزان پروتئین در سال 2013 به میزان 64/2 درصد بیشتر از سال 2014 بود (جدول 4). شرایط مطلوب آب و هوایی در سال 2013، موجب افزایش تعداد غلاف­ها و رشد بیشتر خلر نسبت به جو شد و به‌سبب بالا بودن پروتئین خام و کمتر بودن فیبر آن در مقایسه با جو،  افزایش یافت که با نتایج Reta et al. (2010) مشابه بود. همچنین کودهای آلی، موجب افزایش شاخص­های کیفی گیاه شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)، شد (Mohammad Abadi et al., 2012). تحقیقاتی که بر روی کشت مخلوط یولاف و شبدر (Ross et al, 2005) و ذرت و لوبیا (Kevin et al., 2008) انجام شد، حاکی از افزایش میزان پروتئین خام در کشت مخلوط غلات و لگوم­ها است. مصرف کودهای فسفر، خصوصا ترکیب کودهای آلی و شیمیایی، سبب افزایش میزان پروتئین خام نسبت به شاهد شد (جدول6) که با سایر تحقیقات مطابقت داشت (Yazdani et al., 2009; Mehrvarz & Chichi, 2008). در زراعت رایج، منابع شیمیایی فسفر، به جهت ترکیب با یون­های خاک، به‌شکل غیر قابل جذب برای گیاه در می­آیند که در این شرایط کاربرد، باکتری­های حل کننده فسفات موجب افزایش دسترسی گیاه به فسفر و از سویی موجب فزونی محتوای نیتروژن و پتاسیم در بافت گیاهی و در نهایت افزایش کمی و کیفی عملکرد خواهند شد (Peix et al., 2001). بررسی اثرات متقابل نشان داد که بیشترین میزان پروتین خام (08/19 درصد) در کشت خالص خلر و کاربرد همزمان کود آلی و شیمیایی و کمترین آن در کشت خالص جو و عدم مصرف کود (50/10 درصد) مشاهده شد ولی از نظر آماری، تفاوتی در کاربرد کودهای فسفر و تیمار شاهد وجود نداشت (جدول7).

 

 

 

 

جدول 7- برهمکنش نسبت­های مختلف کشت و منابع مختلف کودهای فسفر بر ویژگی­های کیفی علوفه جو و خلر

Table7. Interaction effects of different planting ratio and phosphorus fertilizers on forage qualitative characteristics of barley and grass pea.

Crude protein (%)

Dry matter digestibility (%)

Grass pea :barley ratio

Phosphorus resource

14.59c

60.20d

0:100

Control

14.13d

64.01c

25:75

13.01d

64.27c

50:50

11.88e

62.13c

75:25

10.50f

59.61d

100:0

15.15bc

67.34b

0:100

Biological phosphorus fertilizer (100g.ha-1)

14.11d

67.11b

25:75

12.68d

67.22b

50:50

11.58e

66.71b

75:25

10.61f

64.05bc

100:0

17.29a

64.47bc

0:100

Chemical phosphorus fertilizer (100kg.ha-1)

14.51c

66.69b

25:75

13.70d

66.53b

50:50

11.27f

66.91b

75:25

11.20f

63.88bc

100:0

19.08a

66.38b

0:100

50%Chemical phosphorus fertilizer+50% Biological phosphorus fertilizer

15.61b

69.02a

25:75

15.41b

68.44a

50:50

11.72e

68.87a

75:25

10.66f

66.56b

100:0

بر اساس آزمون دانکن، در هر ستون، میانگین­های که دارای حداقل یک حرف مشابه،  اختلاف معنی­داری با یکدیگر در سطح احتمال پنج درصد ندارند.

Means with the similar letters in the same columns are not significantly different at 5% of probability level based on Duncan Multiple Rang Test.

 

 

نسبت برابری زمین (LER)

نسبت برابری کل، نشان دهنده کارآئی سیستم کشت مخلوط است و بیانگر آن است که چه نسبی از مخلوط، عملکرد بیشتری را نسبت به کشت خالص تولید می‏کند (Park et al., 2003). نتایج تجزیه واریانس مقادیر LER نشان داد که نسبت‌های مختلف کشت مخلوط، اختلاف معنی‌داری (05/0 ≥p) با یکدیگر داشتند (جدول 3). بیشترین میانگین نسبت‌های کشت، از تیمار 25:75 جو و خلر، به میزان 20/1 به‌دست آمد که در گروه برتری از لحاظ آماری قرار گرفت (جدول 5). هرچند همانطور که در جدول مشخص است، با افزایش نسبت جو در مخلوط، مقادیر جزء خلر در نسبت برابری زمین کاهش یافت که علت را می‏توان به تشدید رقابت بین گونه‏ای و قابلیت برتر گیاه جو در کشت مخلوط نسبت داد. استقرار سریع‌تر جو به دلیل بالا بودن سرعت رشد، باعث می‏شود که این گیاه در جذب رطوبت، نور و مواد معدنی خاک سطحی، موفق تر از خلر عمل کند و رشد آن را تحت تاثیر قرار دهد. در بررسی کشت مخلوط، جذب بیشتر نیتروژن و مواد معدنی در غلات را به سرعت رشد ریشه آن‌ها نسبت دادند (Kardage, 2004).

نتایج مشابهی در خصوص کارایی بیشتر استفاده از زمین در سیستم‏های کشت مخلوط عدس و جو (kallu and Erhabor, 1990) و ذرت و باقالا (Li et al., 1999) اعلام شده است. وجود تفاوت‌های فیزیولوژیکی و مورفولوژیک بین لگوم‎ها و غلات، یکی از دلایل بروز همزیستی دو جانبه مثبت (یا تسهیل) است (Agegnehu et al., 2006). تفاوت در عمق ریشه، پراکنش عرضی ریشه و تراکم طول ریشه، از عوامل موثر بر رقابت دو جزء کشت مخلوط برای جذب آب و عناصر غذائی است و سبب افزایش کارایی استفاده از زمین می‏شود (Fan et al., 2016).

شاخص مزیت پولی  و بهره‏وری سیستم

مقادیر به‌دست آمده از میانگین دو ساله، بیانگر افزایش سود مالی در کشت مخلوط نسبت به کشت خالص بود، به‌طوری‌که در تمام تیمارها، کشت مخلوط، بجز نسبت کشت 75 درصد خلر+ 25 درصد جو در عدم مصرف کود، مقدار مزیت پولی مثبت بود و بیشترین مزیت مالی (32/124+ = MAI) به مصرف 50 درصد فسفر زیستی + 50 درصد فسفر شیمیایی در نسبت کشت 25 درصد خلر + 75درصد جو تعلق داشت (جدول 8). نتایج دیگر مشاهدات با این تحقیق هم خوانی داشت (Dhima et al., 2007; Lithourgidis et al., 2011;).شاخص دیگری که در نهایت، باروی و کارایی یک سیستم کشت مخلوط را نمایان می‏سازد، شاخص بهره وری سیستم است که بالاتر بودن آن، نشانگر افزایش کارایی سیستم مخلوط می‏باشد. بررسی دو ساله نشان داد که این شاخص در تمامی تیمارهای کشت مخلوط، دارای مقادیر مثبت بود. تحقیقات، عامل بالا رفتن شاخص بهره‏وری سیستم کشت مخلوط را استفاده بهینه از منابع موجود همانند نور، آب و مواد غذائی معرفی کرده‌اند (Li et al.,1999). برترین تیمار برای این شاخص (5/2 = SPI)، نسبت کشت 25 درصد خلر + 75 درصد جو و  استفاده همزمان 50 درصد فسفر زیستی و 50 درصد فسفر شیمیایی بود (جدول 8). در اصل، کشت مخلوط به جهت وجود اختلافات مورفولوژیک و نیاز غذائی متفاوت، از منابع استفاده بهتری می‌کند (Tanwar, 2014).

 

 

جدول 8- اثر منابع فسفر بر نسبت برابری زمین، شاخص مزیت پولی و شاخص بهره وری سیستم در نسبت های کشت مخلوط جو و خلر

 Table 8. Effect of phosphorus fertilizers on the Land Equation Ratio (LER), Monetary Advantage Index (MAI) and the System Productivity Index (SPI) at different ratio of barley and grass pea intercropping.

Treatments

Grass pea : barley ratio

LER Barley

LER Grass pea

LER total

MAI

SPI

control

0 : 100

1

0 

1

-

-

100 : 0

0

1

1

-

-

25 : 75

0.24

0.74

0.99

-10.09

1.82

50 : 50

0.61

0.47

1.08

26.99

2.05

75 : 25

0.89

0.31

1.20

92.30

2.28

Chemical phosphorus fertilizer

0 : 100

1

0

1

-

-

100 : 0

0

1

1

-

-

25 : 75

0.26

0.77

1.03

3.80

2.04

50 : 50

0.63

0.49

1.12

48.41

2.26

75 : 25

0.92

0.29

1.21

104.26

2.42

50%Chemical phosphorus fertilizer+50% Biological phosphorus fertilizer

0 : 100

1

0

1

-

-

100 : 0

0

1

1

-

-

25 : 75

0.29

0.8

1.09

27.37

2.22

50 : 50

0.69

0.48

1.18

84.17

2.41

75 : 25

0.92

0.29

1.21

124.32

2.50

Biological phosphorus fertilizer

0 : 100

1

0

1

 

 

100 : 0

0

1

1

 

 

25 : 75

0.28

0.79

1.07

17.60

2.16

50 : 50

0.65

0.49

1.14

55.42

2.29

75 : 25

0.92

0.30

1.19

104.31

2.43

 

 

نتیجه گیری کلی

نتایج نشان داد که عملکرد علوفه و شاخص‏های سودمندی در کشت مخلوط جو و خلر، تحت تاثیر منابع مختلف کود فسفر و نسبت‌های متفاوت کشت مخلوط قرار گرفت. بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک در نسبت کشت 75:25 خلر و جو به‌دست آمد. همچنین بررسی تاثیر منابع کود فسفره نشان داد که ترکیب کود زیستی و شیمیایی، علاوه بر محاسن زیست محیطی، منجر به تولید بیشترین علوفه تر و خشک شد و کیفیت علوفه را افزایش داد. بیشترین مقادیر نسبت برابری زمین، مزیت پولی و شاخص بهره‏وری سیستم، از ترکیب کود زیستی و شیمیایی در کشت مخلوط 75:25  خلر و جو به‌دست آمد.

 

REFERENCES

  1. Agegnehu, G. Ghizaw, A and Sinebo, W.) 2006).Yield performance and land use efficiency of barley and faba beanmixed cropping in Ethiopian highlands. European Journal Agronomy, 25, 202-207.
  2. Armstrong, K. L., Albrecht, K. A., Lauer, J. G. and Riday, H. (2008). Intercropping corn with lablab bean, velvet bean, and scarlet runner bean for forage. Crop Science, 48, 371–379.
  3. Backiyavathy, M. R. and Vijayakumar, G. (2006). Effect of vermicompost, inorganic and bio fertilizer application on fodder yield and quality in maize + cowpea Intercropping system. 18th World Congress of Soil Science July9-15. Philadelphia, Pennsylvania USA.
  4. Bafandeh Rozbahani, A., Alizade, K. and Mirabdolhagh, A. (2010). Study of forage and seed yield on some feed legumes and barley mixed-cropping in dryland conditions in Markazi province. Pp. 271. In: Proceedings of the 11th Iranian Crop Science Congress.(In Persian).
  5. Coleman, S. E. and Moore, J. E. 2003. Feed quality and animal performance. Field Crops Research, 84, 17- 29.
  6. Cho, B. and Daimon, H. (2008). Effect of hairy vetch incorporated as green manure on growth and N uptake of sorghum crop. Plant Production Science,11(2): 211-216.
  7. Contreras-Govea, R. E., Muckb, K., Armstronga, L. and Albrecht, K. A. 2009. Nutritive value of corn silage in mixture with climbing beans. Animal Feed Science and Technology Journal, 150: 1-8.
  8. Dahmardeh, M., Ghanbari, A., Seahsar, B. and Ramroudi, M. (2010). Effect of planting and harvest time on forage quality of corn grown in mixtures with Black Eye Beans. Iranian Journal of Agricultural Sciences 3: 633-642. (In Persian with English Summary).
  9. Dawo, M. I., Wilkinson, J. M., Sanders, F. E. T., and Pilbeam, D. J. (2007). The yield and quality of fresh and ensiled plant material from intercropping maize (Zea mays) and beans (Phaseolus vulgaris). Journal of Science Food Agriculture, 87, 1391–1399.
  10. Dhima, K. V., Lithourgidis, A. S., Vasilakoglou, I. B. and Dordas, C. A. (2007). Competition indices of common vetch and cereal intercrops in two seeding ratio. Field Crops Research, 100, 249–256.
  11. Fan, Z., An, T., Wu, K., Zhou, F., Zi, S., Yang, Y., Xue, G and Wu, B .(2016) .Effects of intercropping of maize and potato on sloping land on the water balance and surface runoff. Agricultural Water Management. 166, 9–16.
  12. Falahi, J., Kouchaki, A. R. and Rezvani Moghadam, P. (2009). Effects of bio-fertilizers on quantitative and qualitative yield of chamomile (Matricaria recutita) as a medicinal plant. Journal of Iranian Field Crop Research, 7(1),127-135.
  13. Franco, J. G., King, S. R., Masabni, J. G. and Volder, A. (2015).Plant functional diversity improves short-term yields in a low-input intercropping system. Agriculture. Ecosystems & Environment, 203, 1–10.
  14. Ghosh, P. K. (2004).  Growth, yield, competition and economics of groundnut/cereal fodder intercropping systems in the semi-arid tropics of India. Field Crops Research, 88, 227-237.
  15. Goldstein, A. H., Braverman, K. and Osorio, N. (1999). Evidence mutualism between a plant growing in a phosphate-limited desert environment and a mineral phosphate solubilizing (MPS) bacterium. FEMS Microbiological Ecology, 30(4), 295-300.
  16. Hail. Y., Daci, M. and Tan, M. 2009. Evaluation of annual legumes and barley as sole crops and intercrop in spring frost conditions for animal feeding. Yield and quality. Journal Animal Advance, 8(7), 1337-1342.
  17. Hauggaard-Nielsen, H., Gooding, M., Ambus, P., Corre-Hellou, G., Crozat, Y., Dahlmann, C., Dibet, A., von Fragstein, P., Pristeri, A., Monti, M. and Jensen, E. S. (2009). Pea–barley intercropping for efficient symbiotic N2-fixation, soil N acquisition and use of other nutrients in European organic cropping systems. Field Crop Research. 113, 64–71.
  18. Jandaghi, R. (2005). Evaluation of water stress effect on forage and seed yield in chickpea – barley intercropping system. MS thesis in Agronomy, Islamic Azad University of Saveh.(In Persian).
  19. Kardage,Y.(2004). Forage yields, seed yields and botanical compositions of some legume–barley mixtures under rain fed condition in semi–arid regions of Turkey. Asian Journal of Plant Sciences, 3,295- 299.
  20. Kevin, L., Kenneth, A., Albrecht, A., Lauer, J. G. and Riday, H. 2008. Intercropping corn with lablab bean, velvet bean, and scarlet runner bean for forage. Crop Science, 48, 371-379.
  21. Kallu, B. A. and Erhabor, P. O. (1990). Barley, lentil and flax yield under different intercropping systems. Agronomy Journal, 82, 1066–1068.
  22. Kurdali, F., Sharabi, N. E. and Arslan, A. (1996). Rain fed vetch- barely mixed cropping in the Syrian semi-arid conditions. I. Nitrogen nutrition using N15 isotopic dilution. Plant and Soil, 183,137-148.
  23. Lamei, J., Alizadeh, K., Teixeira da Silva, J. A. and Taghadisi, M. V. (2012). Vicia panonica: a suitable cover crop for winter fallow in cold regions of Iran. Plant Stress, 6, 73-76. 
  24. Lazanyi, J. (2000). Grass pea and green manure effects in the great Hungarian plain. Lathyrus lathyrism Newsletter, 1, 28-30.
  25. Li, L., Yang, S. C., Li, X. L., Zhang, F. S. and Christie, P. (1999). Interspecific complementary and competitive interactions between intercropped maize and faba bean. Plant and Soil, 212(2),105–114.
  26. Lithourgidis, A. S., Vlachostergios, D. N., Dordasc, C. A. and Damalas, C. A. (2011). Dry matter yield, nitrogen content, and competition in pea–cereal intercropping systems. European Journal of Agronomy, 34, 287-294.
  27. Mazaheri, D. (1998). Intercropping. Tehran University Publications. Tehran. 262 pp. (In Persian).
  28. Mead, R. and Willey, R. W. (1980). The concept of a land equivalent ratio and advantages in yields for intercropping. Experimental Agriculture, 16, 217-228.
  29. Mehravarz, S. and chaichi, M.R. (2008). Effect of phosphate solubilizing microorganisms and phosphorus chemical fertilizer on forage and grain quality of barely (Hordeum vulgare L.). American-Eurasian Journal Agricultural and Environmental Science, 3, 85-860.
  30. Mohammad Abadi, A. A., Rezvani Moghaddam, P., Fallahi, J. and Bromand Rezazadeh, Z. (2012). Effect of chemical and organic fertilizers on quantitative and qualitative characteristics of fenugreek (Trigonella foenumgraecum L.) forage. Agroecology, 3(4), 491-499. (In Persian with English Summary).
  31. Park, S. E., Benjamin, L. R. and Watkinson, A. R. (2003). Comparing biological productivity in cropping system competition approach.  Journal of Applied Ecology, 39, 416-426.
  32. Peix, A., Rivas-Boyere, A. A. and Mateos, P. F. (2001). Growth promotion of chickpea and barley by a phosphate solubilizing strain of mesorhizobium mediterraneum under growth chamber conditions. Soil Biology and Biochemistry, 33(1), 103-110.
  33. Qamar, I. A., Keatinge, J. D. H, Noor Mohammad, A. A. and Ajmal Khan, M. (2004). Introduction and management of vetch/barely forage mixtures in the rain fed areas of Pakistan.2. Forage quality. Australian Journal of Agricultural Research, 50(1), 11-20.
  34. Rahnama, A. and Poori, A. (1995).  The effect of mixing different amounts of seed get planted clover and oat mixture in the Barley Karun in a Vicia sativa. Information and Documentation Center, Agricultural Research Organization. Project No, 73-12-40110
  35. Reta Sanchez, D. G., Espinosa Silva, J. T., Palomo Gil, A., Serrato Corona, J. S., Cueto Wong, J. A. and Gaytan Mascorro, A. (2010). Forage yield and quality of intercropped corn and soybean in narrow strips. Spanish Journal of Agricultural Research, 8(3), 713-721.
  36. -Ross, S. M., King, J. R., and Spanner, D. (2005). The productivity of oats and berseem clover intercrop. Primary growth characteristics and forage quality at four densities of oats. Journal British Grassland Society and Forage Science, 60, 74-86.
  37. Tanwar, S. P. S., Rao, S. S., Regar, P. L., Datt, S., Kumar, P., Jodha, B. S., Santra, P., Kumar, R.  and Ramb, R. (2014) .Improving water and land use efficiency of fallow-wheat system in shallow Lithic Calciorthid soils of arid region: Introduction of bed planting and rainy season sorghum–legume intercropping”. Soil and Tillage Research, 138, 44–55.
  38. Taha, Z. S., Ghurbat, H. M. and Jiyana, A. T. (2011). Effect of bio and organic fertilizers on growth, yield and fruit quality of summer squash. Sarhad Journal of Agriculture, 27(3), 377-383.
  39. Vandermeer J. (1990). Intercropping. In Agroecology, Mc Graw – Hill publishing Co.
  40. Yazdani, M., Bahmanyar, M. A., Pirdashti, H. and Esmaili, M .A. (2009). Effect of phosphate solubilization microorganisms (PSM) and plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) on yield and yield components of corn (Zea mays L.). Proceedings of World Academy of Sciences, Engineering and Technology 2070-3740.
  41. Yolcu, H., Turan, M., Lithourgidis, A. and Çakmakçi, R. K. A. (2011). Effects of plant growth-promoting rhizobacteria and manure on yield and quality characteristics of Italian ryegrass under semi-arid conditions. Australian Journal of Crop Science, 5(13), 1730-1736.

[1]  Land Equivalent Ration

[2] باسیلوس لنتوس سویه P5 و سودوموناس پوتیدا سویه P13

[3]  Monetary Advantage Index

[4]  Value of combined intercrops

[5] System Productivity Index

مراجع

REFERENCES

  1. Agegnehu, G. Ghizaw, A and Sinebo, W.) 2006).Yield performance and land use efficiency of barley and faba beanmixed cropping in Ethiopian highlands. European Journal Agronomy, 25, 202-207.
  2. Armstrong, K. L., Albrecht, K. A., Lauer, J. G. and Riday, H. (2008). Intercropping corn with lablab bean, velvet bean, and scarlet runner bean for forage. Crop Science, 48, 371–379.
  3. Backiyavathy, M. R. and Vijayakumar, G. (2006). Effect of vermicompost, inorganic and bio fertilizer application on fodder yield and quality in maize + cowpea Intercropping system. 18th World Congress of Soil Science July9-15. Philadelphia, Pennsylvania USA.
  4. Bafandeh Rozbahani, A., Alizade, K. and Mirabdolhagh, A. (2010). Study of forage and seed yield on some feed legumes and barley mixed-cropping in dryland conditions in Markazi province. Pp. 271. In: Proceedings of the 11th Iranian Crop Science Congress.(In Persian).
  5. Coleman, S. E. and Moore, J. E. 2003. Feed quality and animal performance. Field Crops Research, 84, 17- 29.
  6. Cho, B. and Daimon, H. (2008). Effect of hairy vetch incorporated as green manure on growth and N uptake of sorghum crop. Plant Production Science,11(2): 211-216.
  7. Contreras-Govea, R. E., Muckb, K., Armstronga, L. and Albrecht, K. A. 2009. Nutritive value of corn silage in mixture with climbing beans. Animal Feed Science and Technology Journal, 150: 1-8.
  8. Dahmardeh, M., Ghanbari, A., Seahsar, B. and Ramroudi, M. (2010). Effect of planting and harvest time on forage quality of corn grown in mixtures with Black Eye Beans. Iranian Journal of Agricultural Sciences 3: 633-642. (In Persian with English Summary).
  9. Dawo, M. I., Wilkinson, J. M., Sanders, F. E. T., and Pilbeam, D. J. (2007). The yield and quality of fresh and ensiled plant material from intercropping maize (Zea mays) and beans (Phaseolus vulgaris). Journal of Science Food Agriculture, 87, 1391–1399.
  10. Dhima, K. V., Lithourgidis, A. S., Vasilakoglou, I. B. and Dordas, C. A. (2007). Competition indices of common vetch and cereal intercrops in two seeding ratio. Field Crops Research, 100, 249–256.
  11. Fan, Z., An, T., Wu, K., Zhou, F., Zi, S., Yang, Y., Xue, G and Wu, B .(2016) .Effects of intercropping of maize and potato on sloping land on the water balance and surface runoff. Agricultural Water Management. 166, 9–16.
  12. Falahi, J., Kouchaki, A. R. and Rezvani Moghadam, P. (2009). Effects of bio-fertilizers on quantitative and qualitative yield of chamomile (Matricaria recutita) as a medicinal plant. Journal of Iranian Field Crop Research, 7(1),127-135.
  13. Franco, J. G., King, S. R., Masabni, J. G. and Volder, A. (2015).Plant functional diversity improves short-term yields in a low-input intercropping system. Agriculture. Ecosystems & Environment, 203, 1–10.
  14. Ghosh, P. K. (2004).  Growth, yield, competition and economics of groundnut/cereal fodder intercropping systems in the semi-arid tropics of India. Field Crops Research, 88, 227-237.
  15. Goldstein, A. H., Braverman, K. and Osorio, N. (1999). Evidence mutualism between a plant growing in a phosphate-limited desert environment and a mineral phosphate solubilizing (MPS) bacterium. FEMS Microbiological Ecology, 30(4), 295-300.
  16. Hail. Y., Daci, M. and Tan, M. 2009. Evaluation of annual legumes and barley as sole crops and intercrop in spring frost conditions for animal feeding. Yield and quality. Journal Animal Advance, 8(7), 1337-1342.
  17. Hauggaard-Nielsen, H., Gooding, M., Ambus, P., Corre-Hellou, G., Crozat, Y., Dahlmann, C., Dibet, A., von Fragstein, P., Pristeri, A., Monti, M. and Jensen, E. S. (2009). Pea–barley intercropping for efficient symbiotic N2-fixation, soil N acquisition and use of other nutrients in European organic cropping systems. Field Crop Research. 113, 64–71.
  18. Jandaghi, R. (2005). Evaluation of water stress effect on forage and seed yield in chickpea – barley intercropping system. MS thesis in Agronomy, Islamic Azad University of Saveh.(In Persian).
  19. Kardage,Y.(2004). Forage yields, seed yields and botanical compositions of some legume–barley mixtures under rain fed condition in semi–arid regions of Turkey. Asian Journal of Plant Sciences, 3,295- 299.
  20. Kevin, L., Kenneth, A., Albrecht, A., Lauer, J. G. and Riday, H. 2008. Intercropping corn with lablab bean, velvet bean, and scarlet runner bean for forage. Crop Science, 48, 371-379.
  21. Kallu, B. A. and Erhabor, P. O. (1990). Barley, lentil and flax yield under different intercropping systems. Agronomy Journal, 82, 1066–1068.
  22. Kurdali, F., Sharabi, N. E. and Arslan, A. (1996). Rain fed vetch- barely mixed cropping in the Syrian semi-arid conditions. I. Nitrogen nutrition using N15 isotopic dilution. Plant and Soil, 183,137-148.
  23. Lamei, J., Alizadeh, K., Teixeira da Silva, J. A. and Taghadisi, M. V. (2012). Vicia panonica: a suitable cover crop for winter fallow in cold regions of Iran. Plant Stress, 6, 73-76. 
  24. Lazanyi, J. (2000). Grass pea and green manure effects in the great Hungarian plain. Lathyrus lathyrism Newsletter, 1, 28-30.
  25. Li, L., Yang, S. C., Li, X. L., Zhang, F. S. and Christie, P. (1999). Interspecific complementary and competitive interactions between intercropped maize and faba bean. Plant and Soil, 212(2),105–114.
  26. Lithourgidis, A. S., Vlachostergios, D. N., Dordasc, C. A. and Damalas, C. A. (2011). Dry matter yield, nitrogen content, and competition in pea–cereal intercropping systems. European Journal of Agronomy, 34, 287-294.
  27. Mazaheri, D. (1998). Intercropping. Tehran University Publications. Tehran. 262 pp. (In Persian).
  28. Mead, R. and Willey, R. W. (1980). The concept of a land equivalent ratio and advantages in yields for intercropping. Experimental Agriculture, 16, 217-228.
  29. Mehravarz, S. and chaichi, M.R. (2008). Effect of phosphate solubilizing microorganisms and phosphorus chemical fertilizer on forage and grain quality of barely (Hordeum vulgare L.). American-Eurasian Journal Agricultural and Environmental Science, 3, 85-860.
  30. Mohammad Abadi, A. A., Rezvani Moghaddam, P., Fallahi, J. and Bromand Rezazadeh, Z. (2012). Effect of chemical and organic fertilizers on quantitative and qualitative characteristics of fenugreek (Trigonella foenumgraecum L.) forage. Agroecology, 3(4), 491-499. (In Persian with English Summary).
  31. Park, S. E., Benjamin, L. R. and Watkinson, A. R. (2003). Comparing biological productivity in cropping system competition approach.  Journal of Applied Ecology, 39, 416-426.
  32. Peix, A., Rivas-Boyere, A. A. and Mateos, P. F. (2001). Growth promotion of chickpea and barley by a phosphate solubilizing strain of mesorhizobium mediterraneum under growth chamber conditions. Soil Biology and Biochemistry, 33(1), 103-110.
  33. Qamar, I. A., Keatinge, J. D. H, Noor Mohammad, A. A. and Ajmal Khan, M. (2004). Introduction and management of vetch/barely forage mixtures in the rain fed areas of Pakistan.2. Forage quality. Australian Journal of Agricultural Research, 50(1), 11-20.
  34. Rahnama, A. and Poori, A. (1995).  The effect of mixing different amounts of seed get planted clover and oat mixture in the Barley Karun in a Vicia sativa. Information and Documentation Center, Agricultural Research Organization. Project No, 73-12-40110
  35. Reta Sanchez, D. G., Espinosa Silva, J. T., Palomo Gil, A., Serrato Corona, J. S., Cueto Wong, J. A. and Gaytan Mascorro, A. (2010). Forage yield and quality of intercropped corn and soybean in narrow strips. Spanish Journal of Agricultural Research, 8(3), 713-721.
  36. -Ross, S. M., King, J. R., and Spanner, D. (2005). The productivity of oats and berseem clover intercrop. Primary growth characteristics and forage quality at four densities of oats. Journal British Grassland Society and Forage Science, 60, 74-86.
  37. Tanwar, S. P. S., Rao, S. S., Regar, P. L., Datt, S., Kumar, P., Jodha, B. S., Santra, P., Kumar, R.  and Ramb, R. (2014) .Improving water and land use efficiency of fallow-wheat system in shallow Lithic Calciorthid soils of arid region: Introduction of bed planting and rainy season sorghum–legume intercropping”. Soil and Tillage Research, 138, 44–55.
  38. Taha, Z. S., Ghurbat, H. M. and Jiyana, A. T. (2011). Effect of bio and organic fertilizers on growth, yield and fruit quality of summer squash. Sarhad Journal of Agriculture, 27(3), 377-383.
  39. Vandermeer J. (1990). Intercropping. In Agroecology, Mc Graw – Hill publishing Co.
  40. Yazdani, M., Bahmanyar, M. A., Pirdashti, H. and Esmaili, M .A. (2009). Effect of phosphate solubilization microorganisms (PSM) and plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) on yield and yield components of corn (Zea mays L.). Proceedings of World Academy of Sciences, Engineering and Technology 2070-3740.
  41. Yolcu, H., Turan, M., Lithourgidis, A. and Çakmakçi, R. K. A. (2011). Effects of plant growth-promoting rhizobacteria and manure on yield and quality characteristics of Italian ryegrass under semi-arid conditions. Australian Journal of Crop Science, 5(13), 1730-1736.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 754
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 339


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب