تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,032 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,502,151 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,766,116 |
تاریخ اقتصادی طبرستان در دوره اسلامی تا پایان سده چهارم هجری: مزیتهای اقلیمی و چندوچون مشاغل | ||
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
دوره 53، شماره 1، شهریور 1399، صفحه 33-53 اصل مقاله (300.05 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2020.269559.653954 | ||
نویسندگان | ||
محمد حیاتی1؛ قنبرعلی رودگر* 2؛ هادی عالمزاده3 | ||
1دانشجوی دکتری گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد علـوم و تحقیقـات، دانـشگاه آزاد اسـلامی، تهران، ایران. | ||
2استادیار، گروه آموزش الهیات، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. | ||
3استاد، گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
سرتاسر دوره اسلامی، ناحیه طبرستان یا مازندران، واقع در شمال ایران، بهسبب بهرهمندی از مزیتهای اقلیمی و طبیعی منحصر بهفرد، از جمله برخورداریاش از خاک حاصلخیز، وجود جنگلهای انبوه و نیز مجاورتش با دریا، زمینه مستعدی برای کشاورزی و تولید محصولات زمینی و درختی و نیز مشاغلی چون ماهیگیری داشته است. در این مقاله، نویسندگان کوشیدهاند با استناد به منابع کهن و توصیف و تحلیل آنها به بررسی وضع اقتصاد طبرستان در قرون نخستین اسلامی بپردازند. پرسشهای اصلی این پژوهش اینهاست: چگونه مزیتهای مورد اشاره تأثیراتی برحوزه اقتصاد طبرستان داشتهاند؟ و هم آن مزیتها موجب پدید آمدن چه پیشهها و صنایعی شدهاند؟ نتیجه پژوهش، آنگونهکه در این مقاله بازتاب پیدا کرده، این است که بهخوبی میدانیم در سرتاسر دورۀ مذکور، صنایعی چون فرشبافی، گلیمبافی، حصیربافی، انواع منسوجات و تولیدات چوبی در طبرستان رونق داشتهاست. بهعلاوه، پیشهها و مشاغل زیادی در پیوند با محصولات کشاورزی و مواد کانی و جانوران هوازی و دریازی رایج بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
تاریخ اقتصادی طبرستان/ مازندران؛ تاریخ کشاورزی مازندران؛ تاریخ مشاغل در مازندران؛ دریای خزر؛ محصولات مازندران | ||
مراجع | ||
آملی، مولانا اولیاء الله، تاریخ رویان، پژوهش و راستینهگردانی افشین پرتو، تهران: میرماه، 1393ش. آیرین، فرانک، دیوید براونستون، جاده ابریشم،ترجمه محسن ثلاثی، تهران: سروش، 1387ش. ابن اسفندیار، محمدبنحسن، تاریخ طبرستان، تصحیح عباس اقبال آشتیانی، تهران: پدیده خاور، چاپ دوم، 1366ش. ابن حوقل، ابوالقاسم محمد، صورة الارض، بیروت: دارصادر، 1938م. ابن ربّن طبری، علی بن سهل، فردوس الحکمة، ترجمه علینقی منزوی و محمدابراهیم ذاکر، تهران: چوگان، 1391ش. ابن فقیه، ابوبکراحمد بن محمد، البلدان، تحقیق یوسف الهادی، بیروت: عالم الکتب، 1416هـ. ابریشمی، محمدحسن،زعفران از دیروز تا امروز (دایرة المعارف تولید، تجارت و مصرف)، تهران: امیرکبیر، 1383ش. ابودلف، قاسم بن عیسی عجلی، سفرنامه ابودلف در ایران، با تعلیقات و تحقیقات ولادیمیر مینورسکی، ترجمه سید ابوالفضل طباطبایی، تهران: زوار، 1354ش. اسلامی، حسین، مازندران در تاریخ، ساری: شلفین، 1390ش. اشپولر، برتولد، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، مترجم مریم میراحمدی، تهران: علمی و فرهنگی، 1379ش. اصطخری، ابواسحاق ابراهیم، مسالک و ممالک، بیروت: دارصادر 2004م. بارتولد، واسیلی ولادیمیروویچ، تذکره جغرافیای تاریخی ایران، ترجمه حمزه سردادور (طالب زاده)، تهران: چاپخانه اتحادیه تهران، 1308ش. باسورث، ادموندکلیفورد، تاریخ غزنویان، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر، 1355ش. بلاذری، احمدبن یحیی، فتوح البلدان، بیروت: دار و مکتبة الهلال، 1988م. بلخی، قاضی حمید الدین ابوبکر عمربن محمودی، مقامات حمیدی، به تصحیح رضا انزابی نژاد، تهران: نشر دانشگاهی، 1365 ش. بولیت، ریچارد، «اقتصاد و جامعه ایرانی در اوایل دوره اسلامی»، در: برآمدن اسلام، ویراستاران: وستا سرخوش کرتیس و سارا استوارت، ترجمه کاظم فیروزمند، تهران: نشرمرکز، 1393ش. همو، پنبه، آب و هوا و شتر در ایران اوایل دوره اسلامی لحظهای از تاریخ جهان، ترجمه شهرام غلامی، تهران: نشرتاریخ ایران، ، 1398ش. بیهقی، ابوالفضل، تاریخ بیهقی، تصحیح علیاکبر فیاض، مشهد: دانشگاه فردوسی، چاپ دوم، 1356ش. پطروشفسکی، ایلیا، ترجمه کریم کشاورز، کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول (قرنهای 13 و 14 میلادی)، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، 1344ش. پوربهمن، فریدون، پوشاک درایران باستان، طراح هلن دارتول، ترجمه هاجر ضیاء سیکارودی، ویرایش علمی دنیا مملکت دوست، تهران: امیرکبیر، 1386ش. ثعالبی نیشابوری، ابو منصور عبدالملک بن ابن محمد بن اسماعیل، ثمارالقلوب فی المضاف و المنسوب، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره: دارالمعارف، 1384 ق. جیهانی، ابوالقاسم بن احمد، اشکال العالم، علی بن عبدالسلام کاتب، با مقدمه و تعلیقات فیروز منصوری، مشهد: بهنشر آستان قدس رضوی، 1368ش. حدودالعالم من المشرق الی المغرب، بهکوشش منوچهر ستوده، تهران: کتابخانه طهوری، 1362ش. خاقانی شروانی، افضلالدین بدیل ابراهیم بن علی حقایقی، دیوان، تصحیح ضیاءالدین سجادی، تهران: زوار، 1382ش. دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، تهران: مجلس شورای ملی، 1335 ش. دهقانی، محمد، شاهنامه ابومنصوری: تاریخ و ادبیات ایران، تهران: نشرنی، 1394ش. راوندی، محمدبن علی بن سلیمان، راحة الصدور و آیة السرور در تاریخ آل سلجوق، به تصحیح محمد اقبال، حواشی و فهارس مجتبی مینوی، تهران: امیرکبیر، 1364ش. رستمی، مصطفی، دست بافتههای سوادکوه، تهران: فرهنگستان هنر، 1386ش. رشیدالدین فضلالله همدانی، آثار و احیاء، (متن فارسی درباره فن کشاورزی)، به اهتمام منوچهر ستوده و ایرج افشار، تهران: موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل شعبه تهران، 1368ش. زرین کوب، عبدالحسین، تاریخ مردم ایران، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر، 1390ش. زکی، محمد حسن، تاریخ صنایع ایران" بعد از اسلام، ترجمه محمدعلی خلیلی، تهران: اقبال، 1363ش. ستوده، منوچهر، از آستارا تا استارباد(آثار و بناهای تاریخی مازندران غربی)، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1374ش. همو، البرزکوه، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، 1389ش. شافعیپور، ایوب، «بررسی حیوانات حلال و حرامگوشت دریایی در فقه مذاهب پنجگانه»، در سایت مرجع دانش: https://www.civilica.com/modules.php?name=OnlinePayment&op=returnSaman شیخ طوسی، محمد بن حسن، الاستبصار، تصحیح حسن خرسان، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهارم، 1363ش. شیخلی، صباح ابراهیم سعید، اصناف در عصر عباسی، ترجمه هادی عالم زاده، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1362ش. طالب پور، فریده، تاریخ پارچه و نساجی در ایران، تهران: انتشارات دانشگاه الزهراء، 1393ش. طبری، محمدبنجریر، تاریخ طبری(تاریخ الرسل و الملوک)، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: داراالتراث، ق. طوسی، محمد بن محمود بن احمد طوسی، عجائب المخلوقات، به اهتمام منوچهر ستوده، تهران: علمی فرهنگی، 1382 ش. غفوری، عاطفه، «زاج»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران،زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1394ش. غیبی، مهرآسا، هشتهزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، تهران: هیرمند، 1385ش. فرای ریچاد، عصر زرّین فرهنگ ایران، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران: سروش، 1392ش. فهیمی، سید حمید، فرهنگ عصر آهن در کرانههای جنوب غربی دریای خزر از دیدگاه باستانشناسی، تهران: سمیرا، 1381 ش. قزوینی، زکریا بن محمد، آثارالبلاد و اخبار العباد، بیروت: دارصادر، بیتا. کریستن سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران: ابنسینا، 1351ش. کولاییان، درویشعلی، کشف مازندران باستان، ساری، گلچینی، 1394ش. کیا، صادق، شاهنامه و مازندران، تهران: بینا، 1353ش. گیلانی، ملاشیخعلی، تاریخ مازندران، تصحیح و تحشیه منوچهر ستوده، تهران: بنیاد فرهنگ ایران، 1353ش. لافون.ف، رابینو، هـ. ل، صنعت نوغان در ایران، ترجمه و تدوین جعفر خمامی زاده، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1372ش. لسترنج، گی، جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمه محمود عرفان، تهران: علمی و فرهنگی، 1377ش. متز، آدام، تمدن اسلامی در قرن چهارم، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران: امیرکبیر، 1364ش. محقق حلی، جعفر بن حسن، المختصرالنافع، قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة، چاپ ششم، 1418ق. محمد بنمنورمیهنی، اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید،مقدمه و تصحیح و تعلیق محمدرضا شفیعیکدکنی، تهران: آگاه، 1366ش. مرعشی، میرظهیرالدین، تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، به کوشش محمدحسین تسبیحی، تهران: شرق، 1361ش. مستوفی قزوینی، حمدالله بن ابی بکربن محمد بن نصر، نزهة القلوب، بهکوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: طهوری، 1336ش. مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، به کوشش اسعد داغر، قم: دارالهجرة، 1409 ق. مسکویه رازی، ابوعلی، تجاربالامم، به کوشش ابوالقاسم امامی، تهران: سروش، 1379ش. مقدسی، ابو عبدالله محمد بن احمد، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، قاهره: مکنبه مدبولی، 1411 ق. منوچهری دامغانی، دیوان منوچهری دامغانی، به کوشش محمد دبیر سیاقی، تهران: زوار، 1338ش. مهجوری، اسماعیل، تاریخ مازندران، تهران: توس، 1381ش. ناصر خسرو، سفرنامه، به تصحیح محمد دبیر سیاقی، تهران: زوار، 1373 ش. نعمانی، فرهاد، تکامل فئودالیسم در ایران، جلد اول، تهران: خوارزمی، 1358ش. وولف، هانس ا.، صنایع دستی کهن ایران، ترجمه سیروس ابراهیمزاده، تهران: انقلاب اسلامی، 1372 ش. ویلسون، ج. کریستی، تاریخ صنایع ایران، ترجمه عبدالله فریار، تهران: بروخیم، 1317 ش. یاقوت حموی، معجم البلدان، بیروت: دارصادر، 1995م. یاوری، حسین، شناخت صنایع دستی ایران، تهران: مهکامه، 1390ش. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 583 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 567 |