تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,099,015 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,206,569 |
اقتدار علم، مسؤولیت دانشمند | ||
تاریخ علم | ||
دوره 18، شماره 1 - شماره پیاپی 28، شهریور 1399، صفحه 193-216 اصل مقاله (753.83 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2020.301680.371556 | ||
نویسنده | ||
میثم محمدامینی* | ||
پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری، دانشگاه شهید بهشتی | ||
چکیده | ||
اعتبار و اقتدار علم تجربی در عرصۀ اجتماع و سیاستگذاری عمومی، از بدو پیدایش آن در قرن هفدهم، با روندی شتابان در حال افزایش بوده است. امروز در سراسر جهان، حتی در کشورهای نهچندان توسعهیافته، نهاد علم و دانشمندان در شکلدهی سیاستهای حوزۀ عمومی اقتدار قابلتوجهی دارند. این مسأله نگرانیهایی را، بهویژه در نظامهای دموکراتیک، در بارۀ مسؤولیتهای علم و دانشمندان پدید آورده است. آیا این اقتدار روزافزون مسؤولیتهای تازهای هم برای علم به همراه دارد یا خیر؟ در این مقاله، پس از مرور مختصری بر سیر تحولاتی که سبب شد نهاد علم در جوامع امروزی از چنین اقتدار و اعتباری برخوردار باشد، در بارۀ منشأ جامعهشناختی اقتدار و سپس تمایز میان اقتدار نظری و عملی بحث خواهیم کرد. از این ادعا دفاع خواهد شد که تنها اقتدار نظری علم میتواند مشروع و معقول باشد، و قائل شدن اقتدار عملی برای علم موجه نیست. چنین اقتداری مسؤولیت تازهای برای دانشمند به همراه نباید داشته باشد. زیرا منصفانه نیست، با معیارها دموکراتیک سازگاری ندارد، و همچنین دانشمند را از تمرکز بر زمینۀ تخصص خود بازمیدارد و پیشرفت علم را کُند و مسیر آن را منحرف میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
اقتدار علم؛ اقتدار نظری؛ اقتدار عملی؛ مسؤولیتهای دانشمند | ||
مراجع | ||
Anderson, E. (2007). “The Epistemology of Democracy.” Episteme: A Journal of Social Epistemology, 3(1), 8–22. Biagioli, M. (2006). Galileo’s instruments of credit: Telescopes, images, secrecy. Chicago: University of Chicago Press. Bridgman, P. W. (1947). “Scientists and Social Responsibility.” Scientific Monthly, vol. 65, no. 2, pp. 148-154. Brown T. (2009). Imperfect Oracle: The Epistemic and Moral Authority of Science. University Park, PA: The Pennsylvania State University Press. Bush, V. (1945). Science: The endless frontier. 40th anniv. ed. Washington, D.C.: National Science Foundation, 1990. De Melo- Martin, I., and K. Intemann. (2016). “The Risk of Using Inductive Risk to Challenge the Value- Free Ideal.” Philosophy of Science 83, 500–520. Douglas, H. (2003). “The Moral Responsibilities of Scientists: Tensions between autonomy and responsibility.” American Philosophical Quarterly, 40(1), 59–68. ـــــــــــ . (2009). Science, Policy, and the Value-Free Ideal. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press. Elliot, K. C., and D. Steel (eds.) (2017). Current Controversies in Values and Science. New York: Routledge. Feinberg, J. (1970). Doing and Deserving. Princeton, NJ: Princeton University Press. Geison, G. L. (1995). The Private Science of Louis Pasteur. Princeton, N.J.: Princeton University Press. Goldman, A. I. (1999). Knowledge in a social world. Oxford: Clarendon. Gosling, F. G. (2010). The Manhattan Project: Making the Atomic Bomb. DOE/MA-0002 Revised. Washington, D.C.: Department of Energy. Lacey, H. (1999). Is Science Value-Free? Values and Scientific Understanding. New York: Routledge. Latour, B. (1983). “Give Me a Laboratory and I Will Raise the World.” In K. D. Knorr Cetina and M. Mulkay, eds, Science Observed: Perspectives on the Social Study of Science. London: Sage, 141–70. ـــــــــــ . (1988). The Pasteurization of France. Tr. A. Sheridon and J. Law. Cambridge, MA: Harvard University Press. Longino, H. (1990). Science as Social Knowledge: Values and Objectivity in Scientific Inquiry. Princeton, N.J.: Princeton University Press. ـــــــــــ . (2002). The Fate of knowledge. Princeton, N.J.: Princeton University Press. Oreskes, N. and E. M. Conway. (2010). Merchants of Doubt: How a handful of scientists obscured the truth on issues from tobacco smoke to global warming. New York: Bloomsbury Press. Polanyi, Michael. (1945). “The Autonomy of Science.” Scientific Monthly 60, 141–50. Proctor, R. (2012). Golden Holocaust: Origins of the Cigarette Catastrophe and the Case for Abolition. Berkeley: University of California Press. Reiss, J., and J. Sprenger. (2014). “Scientific Objectivity.” The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2014 Edition), Edward N. Zalta (ed.). Sayre-McCord, G. (2017). “Moral Realism.” The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2017 Edition), Edward N. Zalta (ed.) Talbert, M. (2019). “Moral Responsibility.” The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2019 Edition), Edward N. Zalta (ed.). Weber, M. (2004/1918). The Vocation Lectures: Science as Vocation, Politics as Vocation. Trans. David S. Owen, Tracy B. Strong, and Rodney Livingstone. Indianapolis: Hackett, 2004.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 422 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 399 |