تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,099,063 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,206,650 |
مدلهای داستانی و مدلهای استعاری: نگاهی انتقادی به داستانانگاری مدلهای علمی | ||
تاریخ علم | ||
دوره 18، شماره 1 - شماره پیاپی 28، شهریور 1399، صفحه 131-152 اصل مقاله (693.57 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2020.77925 | ||
نویسنده | ||
حسین شیخ رضایی* | ||
استادیار، مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران | ||
چکیده | ||
داستانانگاری مدلهای علمی رویکردی فلسفی است که طبق آن دستۀ مهمی از پرسشهای فلسفی ناظر به مدلها (مانند چیستی ماهیت مدل، چرایی وجود احکام صادق و کاذب در مدلهای علمی و چگونگی دسترسی معرفتی به حقایقی تازه در بارۀ جهان از راه بهکارگیری مدلهای علمی) از طریق «داستان» انگاشتن مدلها پاسخ مییابد، بدون اینکه تعهدی هستیشناختی به وجود مدلها وجود داشته باشد. در این رویکرد فلسفی، «داستان» در معنایی خاص به کار میرود و مشتمل بر نوع خاصی از تخیل است که در آن مشارکتکننده به دلیل حضور چیزی که «اسبابصحنه» نامیده میشود در کنش «وانمود» کردن وارد میشود: او برخی احکام کاذب را صادق میانگارد و در جهان داستانی ساختهشده مشارکت میکند. در این نوشته، پس از تشریح نگاه کندل والتون به مقولۀ داستان و بازیهای وانمودی و تلاش او برای تبیین «استعاره» در همین چهارچوب، با بررسی نقدهای الیزابت کمپ به این نتیجه خواهیم رسید که چهارچوب پیشنهادی والتون برای تشریح و تبیین دستۀ خاصی از داستانها و بازیها، یعنی داستانها و بازیهای استعاری، کفایت لازم را ندارد. آنگاه استفادۀ کسانی مانند رومن فریگ از چهارچوب نظری والتون برای تحلیل مدلهای علمی را بررسی میکنیم و خواهیم دید که ضعف چهارچوب مفهومی والتون در تشریح استعاره عیناً خود را در نظام مفهومی فریگ نیز نشان میدهد و این الگو از عهدۀ تبیین مدلهای استعاری برنمیآید. | ||
کلیدواژهها | ||
استعاره؛ باورآوری؛ تخیل؛ داستان؛ داستانانگاری؛ مدل علمی؛ وانمود | ||
مراجع | ||
بگینی، جولیان و فوسل، پیتر. (1399ش). جعبهابزار فیلسوف: برگزیدهای از مفاهیم و روشهای فلسفی. ترجمۀ کامران شهبازی. تهران: نشر کرگدن. شیخرضایی، حسین. (1388ش). «استعاره و علم تجربی.» اندیشۀ دینی، شمارۀ 30. Bailer-Jones, Daniela M. (2000). “Scientific Models as Metaphors.” in Fernand Hallyn (ed.), Metaphor and Analogy in the Sciences. Springer, 181-198. Boyd, Richard. (1979). “Metaphor and theory change: What is “metaphor” a metaphor for?” in A. Ortony (ed.), Metaphor and Thought, 2nd Edition. Cambridge University Press, 481-532. Camp, Elisabeth. (2009). “Two Varieties of Literary Imagination: Metaphor, Fiction, and Thought Experiments.” Midwest Studies in Philosophy, 107-130. Davidson, Donald. (Autumn1978). “What Metaphors Mean.” Critical Inquiry, Vol. 5, No. 1, Special Issue on Metaphor, 31-47. Frigg, Roman. (2010). “Models and Fiction.” Synthese, 172, 251–268. Rosen, Gideon. (2005). “Problems in the History of Fictionalism.” in Mark Eli Kalderon (ed.), Fictionalism in Metaphysics. Oxford University Press, 14-64. Walton, Kendall L. (1990). Mimesis as Make-Believe: On the Foundations of the Representational Arts. Harvard University Press. Walton, Kendall L. (2013). “Prop Oriented Make-Believe, Metaphor, Fictionalism: Reply to Elisabeth Camp.” https://philpapers.org/archive/WALPOM-3.pdf. Walton, Kendall L. (2015a). “Existence as Metaphor?” in Kendall Walton, Other Shoes: Music, Metaphor, Empathy, Existence. Oxford University Press, 89-113. Walton, Kendall L. (2015b). “Metaphor and Prop Oriented Make-Believe.” in Kendall Walton, In Other Shoes: Music, Metaphor, Empathy, Existence. Oxford University Press, 175-195. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 317 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 359 |