
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,678 |
تعداد مقالات | 71,978 |
تعداد مشاهده مقاله | 128,812,323 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 101,607,359 |
بازنمایی مسائل اجتماعی جنگ ایران و عراق در نمایشنامههای ایرانی | ||
بررسی مسائل اجتماعی ایران | ||
دوره 10، شماره 2، اسفند 1398، صفحه 55-80 اصل مقاله (433.22 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijsp.2020.77482 | ||
نویسندگان | ||
سیدمهدی اعتمادی فرد1؛ امین عظیمی* 2 | ||
1عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی دکترای تخصصی تئاتر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهرا | ||
چکیده | ||
جنگ تحمیلی عراق و دفاع یکپارچۀ مردم ایران از سرزمین و اعتقاداتشان، از مهمترین رخدادها در تاریخ معاصر ایران است که ابعاد اجتماعی پیچیده و چندوجهی دارد. یکی از بسترهای بازتابدهندۀ روندِ تحول صورتبندیهای گفتمانی این رخداد، متون نمایشی است. در این پژوهش که برپایۀ الگوی تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف انجام گرفته است، شخصیتهای محوری نمایشنامههای وقت وصال (حسین جعفری)، چکّه؛ صدای دریا (محمدمهدی رسولی)، کانال کمیل (سیدحسین فدایی حسین) و 31/6/77 (علیرضا نادری)، با هدف دستیابی به مؤلفههای بنیادینِ گفتمانی و نحوۀ تعامل با وجوه اجتماعی مسئلۀ جنگ، تجزیهوتحلیل شدند. این نمایشنامهها، در فاصلۀ زمانی سالهای 1359 تا 1384 منتشر و توسط گروههای شاخص اجرا شده و همچنین منتخب جشنوارههای معتبر داخلی بودهاند. یافتههای این پژوهش، آشکارکنندۀ سه گفتمان محوری درزمینۀ نحوۀ بازنمایی رزمندگان و پیامدهای مربوط به آن است: گفتمان جنگ و ایدئولوژی انقلابی، گفتمان دفاع مقدس و گفتمان پسا/ضدجنگ. در بطن گفتمان نخست، تصویری خودتجویزگرانه از رزمندگان در تبیین رویکرد انقلاب اسلامی، تاریخ تشیّع و دفاع از سرزمین و همسو با گفتمان حاکم عرضه میشود. در مرحلۀ دوم و پس از تداوم و گسترشِ محدودۀ فرهنگی جنگ، این رویکرد، به گونهای خودبیانگری معرفتشناختی و الوهی بدل میشود و جلوههای دینی و عرفانی در آن پررنگتر میگردد، اما پس از پایان جنگ و بروز تغییرات وسیع اجتماعی، نگاهی انتقادی شکل میگیرد که در برزخ حفظ ارزشها و یا مقابله با مصادرهبهمطلوب گفتمانِ دفاع مقدس معلق است و درنهایت جایش را به رویکردی نقادانه و پرسشگرانه میدهد که از طریق آنتروپی گفتمان حاکم، شکلی متفاوت را با دانشِ زمینهای رویداد جنگ عرضه میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
انقلاب اسلامی؛ پسا/ضدجنگ؛ تحلیل گفتمان انتقادی؛ دفاع مقدس؛ رزمنده؛ نمایشنامۀ ایرانی | ||
مراجع | ||
- آقا عباسی، یدالله (1391). دانشنامۀ نمایش ایرانی. تهران: نشر قطره. - آقاگلزاده، فردوس (1394). تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. - الهی قمشهای، محیالدین مهدی و دیگران (1396). ترجمۀ فارسی قرآن کریم (مسطور). تهران: انتشارات پیام عدالت. - ایشانی، طاهره (1394). گفتمان فرهنگی، سیاسی، اقتصادی در شعر دفاع مقدس. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. - پاکدل، مسعود (1390). «وحدت وجود و بازتاب آن در منطقالطیر»، فصلنامۀ علمی- پژوهشی عرفان اسلامی، سال 9، شمارۀ 35. - رسولی، محمدمهدی (1368). چکه؛ صدای دریا، تهران: واحد تبلیغات و انتشارات ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. - ژیژک، اسلاوی (1390). امر واقع لاکانی. ترجمه: مهدی سلیمی. تهران: انتشارات رشد آموزش. - سقائیان، مهدی حامد و دیگران(1390). فرهنگ جامع تئاتر دفاع مقدس (دفتر نخست). تهران: نشر بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس. - جعفری، حسین (1370). وقت وصال و اعتراض. تهران: حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی. - شهیدی، عنایتالله (1380). پژوهشی در تعزیه و تعزیهخوانی. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی و کمیسیون ملی یونسکو در ایران. - عظیمی، امین (1393). دیالکتیک تمثیل و رأیالعین، نشریۀ سینما و ادبیات، شمارۀ 44 203-198 - فدایی حسین، سیدحسین (1378). کانال کمیل. تهران: حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی. - فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمه: فاطمه پیران و دیگران. تهران: نشر مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها. - فلودرنیک، مونیکا (1395). روایت و درام، ترجمه: مهدی امیرخانلو در کتاب بوطیقای صحنه (علی تدین). تهران: نشر آگاه. - قبادی، حسینعلی و فردوس آقاگلزاده (1388). تحلیل گفتمان غالب در رمان سووشون سیمین دانشور، فصلنامۀ نقد ادبی، دورۀ 2، شمارۀ 6.189-143 - لاکلا، ارنستو و دیگران (1395). تحلیل گفتمان سیاسی؛ امر سیاسی بهمثابه یک برساخت گفتمانی. تهران: انتشارات تیسا. - مدنی، سعید (1384). مطالعه و بررسی تأثیر تحولات اجتماعی در تغییر ساختار روایی سینمای جنگ در ایران (1380-1360ه.ش)». رسالۀ دکتری. - محمدپور، احمد (1396). روش تحقیق معاصر در علوم انسانی. تهران: نشر ققنوس. - میلز، سارا (1389). میشل فوکو. ترجمه: داریوش نوری. تهران: نشر مرکز. - نیکدار اصل، محمدحسین و ذبیحالله فتحی (1395). تحلیل گفتمان انقلاب اسلامی ایران با استفاده از مفهوم دموکراسی کثرتگرای رادیکال لاکلاو و موفه، نشریۀ رهیافت انقلاب اسلامی، دورۀ 10، شمارۀ 36.144-123 - هالیول، استیون (1388). پژوهشی در فن شعر ارسطو، ترجمه: مهدی نصراللهزاده. تهران: نشر مینوی خرد. - یورگنسن، ماریان و لوئیز فلیپس (1395). تحلیل گفتمان. تهران: نشر نی. فهرست منابع مجازی - وبسایت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، مشاهدهشده در 1 اردیبهشت 1397 (http://rc.majlis.ir/fa/law/show/90906). - وبسایت دیپلماسی ایرانی مشاهدهشده در 1 اردیبهشت 1397(http://irdiplomacy.ir). - Agamben,G (2000). Means Without End: Notes on Politics. Minneapolis, MN: University of Minneapolis Press.
- Gieling, Saskia M (2012). Iraq vii.Iran-Iraq war, Encyclopedia Iranica.Online Edition, April 12, 2018 Available at http://www.iranicaonline.org/articles/iraq-vii-iran-iraq-war.
- Fairclough, Norman (2010). Critical Discourse Analysis: The Critical Study of Longman, Longman press.
- Scot, David (2017). Understanding Foucault, Understanding Modernism. USA, Bloomsbury Publishing.
- Titscher, S et al (2005). Methods of Text and Discourse Analysis. London: sage Publication Ltd.
- Wallace, Ruth A. & Alison Wolf (2005). Contemporary Sociological Theory. New Jersey: prentice-Hall.
- Kamrava, Mehran (2008). Iran’s intellectual Revaluation. Cambridge University Press.
- Flowerdew,John, E. Richardson, John (2017).The Routledge Handbook of Critical Discourse Studies, Routledge press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 810 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 669 |