پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,965,947 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,639,705 |
تمثیل، گونه‌ها و کارکرد آن در پنج اثر منثور تاریخی | ||
| ادب فارسی | ||
| مقاله 8، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 24، اسفند 1398، صفحه 133-153 اصل مقاله (650.17 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2019.286045.1485 | ||
| نویسندگان | ||
| سید مرتضی میرهاشمی1؛ حبیب الله عباسی1؛ الهام صالحی* 2 | ||
| 1استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه خوارزمی | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه خوارزمی | ||
| چکیده | ||
| رسانگی و انتقال پیام، اصلی‌ترین کارکرد نثر، به‌ویژه نثر تاریخی است؛ به همین سبب در آن باید از شگردهای بلاغی که دستیابی به این هدف را به تعویق می‌اندازد، کمتر استفاده شود؛ امّا ازآن‌رو که در ادبیّات فارسی، شعر وجه غالب ادبی به‌شمارمی‌رود و نثر تحت‌تأثیر آن قرار گرفته است، به‌‌ناچار از شگردهای مختلف ادبی که خاصّ شعر هستند، نیز بهره جسته است. حتّی نثر تاریخی که وظیفۀ آن گزارش مستقیم تاریخ بدون دخالت احساسات شاعرانه است، نیز از این امر مستثنا نیست. تاآنجاکه برخی از مورّخان به‌جای آنکه به وظیفۀ تاریخ‌نگاری خود وفادار بمانند و تنها به بازگوکردن وقایع تاریخی بپردازند، پیشة ادیبی درپیش‌گرفته‌اند و گویا به دبیر- مورّخ تبدیل شده‌اند. یکی از شگردهای بلاغی موردتوجّه مورّخان «تمثیل» است. بیشتر پژوهش‌های انجام‌شده دربارۀ تمثیل به حوزۀ شعر مربوط می‌شود و کمتر به حضور و چگونگی آن در نثر فارسی پرداخته شده است. این جستار با تکیه بر روش اسنادی– تحلیلی این شگرد ادبی را در متون مهمّ نثر تاریخی بررسی می‌کند تا شیوۀ تاریخ‌گویی نویسندگان این کتب را بسنجد و درنهایت این نتیجه را بیان خواهد کرد که نویسندگان متن‌های تاریخی از گونه‌های مختلفی از تمثیل با اهدافی گوناگون بهره می‌جویند که نه‌تنها به رسانگی متن آن‌ها آسیبی نمی‌رساند، بلکه در انتقال مفاهیم عینی به ذهن خواننده و بازگویی واقعیّتهای تاریخی به آنان کمک شایانی می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نثر تاریخی؛ کارکرد نثر؛ شگردهای بلاغی؛ گونه‌های تمثیل؛ تمثیل | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Allegory, Its Forms and Function in Five Historical Texts | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sayyed morteza mirhashemi1؛ Habibollah Abbasi1؛ elham salehi2 | ||
| 1Professor, Department of Persian Language and Literature, Kharazmi University | ||
| 2PhD Student of Persian Language and Literature, Kharazmi University | ||
| چکیده [English] | ||
| Conveying the message to the reader is the main function of prose, especially a historical text. Therefore, such a text should use less rhetorical methods that hinder the achievement of this goal. However, since in Persian literature, poetry has been the dominant literary medium and prose has been influenced by it, prose has inevitably adopted various literary techniques that are specific to poetry. Even historical prose, whose job it is to report the history directly and without the intervention of poetic emotion, is no exception. Even some historians, instead of remaining faithful to their historiographical task and only recounting historical events, have adopted a literary tradition and have become literati-historians. One of the literary devices employed by such historians is “allegory.” So far, most researchers have studied the use of allegory in poetry, and have paid less attention to its presence in Persian prose. Thus, using a documentary-analytical method, this article examines this literary approach in the important texts of historical prose in order to evaluate the historiography of the authors of these books. It tries to demonstrate that the authors of historical texts use various forms of allegory and this does not prevent their texts from conveying their messages, but helps transmit objective concepts and retell historical facts to the reader. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Historical prose, Function of prose, Rhetorical approach, Types of allegory, Allegory | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم (1376)، ترجمۀ مهدی الهی قمشهای، تهران، بنیاد نشر قرآن. ابن عساکر (1415ق)، تاریخ مدینة دمشق، چاپ علی شیری، ج50، چ1، بیروت، دارالفکر. بیهقی، ابوالفضل (1380)، تاریخ بیهقی، چاپ منوچهر دانش‌پژوه، ج1، چ2، تهران، هیرمند. باقرزاده خالصی، وحید (1380)، «تمثیل و کلیله و دمنه»، رشد آموزش و ادب فارسی، ش59، ص24-29. پورنامداریان، تقی (1386)، رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی، چ6، تهران، علمی و فرهنگی. جبری، سوسن، عباسقلی محمّدی و محمّد تقوی، (1388)، «اشکال، ساختار و کارکرد تمثیل در تفسیر عرفانی میبدی»، جستارهای ادبی، سال 42، ش164، ص17-42. جرجانی، عبدالقاهر (1389)، اسرارالبلاغه، ترجمۀ جلیل تجلیل، تهران، دانشگاه تهران. جرفادقانی، ابوالشرف ناصح بن ظفر (1374)، ترجمۀ تاریخ یمینی، چ3، تهران، علمی و فرهنگی. جوینی، علاءالدّین عطاملک (1389)، تاریخ جهانگشا، چ2، تهران، علم. خطیبی، حسین (1375)، فن نثر در ادب فارسی، چ2، تهران، زوّار. راوندی، محمّد بن علی (1386)، راحةالصّدور و آیةالسّرور در تاریخ آل سلجوق، تهران، اساطیر. زمانی، کریم (1390)، شرح جامع مثنوی معنوی، چ21، تهران، اطّلاعات. شیرازی، عبدالله (1388)، تاریخ وصّاف، چاپ علیرضا حاجیاننژاد، تهران، دانشگاه تهران. شیری، قهرمان (1389)، «تمثیل و تصویری نو از کارکردهای آن»، کاوش‌نامه، سال11، ش20، ص34-54 . صاحبی، علی (1390)، قصّه درمانی، چ2، تهران، ارجمند. صادقی تحصیلی، طاهره، محمّد خسروی‌شکیب و عصمت دریکوند، (1395)، «تحلیل لایههای منطقی استدلال در تمثیلهای مرزباننامه»، پژوهش زبان و ادبیّات فارسی،سال 40، ش40، ص51-79. صالحی، الهام، (1398)، بررسی تمثیل در متون تاریخی، رسالۀ دکتری، استاد راهنما: سیّدمرتضی میرهاشمی، دانشگاه خوارزمی، دانشکده زبان و ادبیات فارسی. میدانی، احمد بن محمّد (1366)، مجمع الأمثال، مشهد، آستان قدس رضوی. وفایی، عباسعلی و آقا بابایی، سمیه (1392)، «بررسی کارکرد تمثیل در آثار ادبیات تعلیمی»، پژوهش‌نامه ادبیات تعلیمی، سال 5، ش 18، ص23-46. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 426 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 506 |
||