![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,579 |
تعداد مقالات | 71,071 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,680,249 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,910,851 |
موادّ تصویر و دو کاربرد آن: لحن و وجوهکنایی | ||
ادب فارسی | ||
مقاله 4، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 24، اسفند 1398، صفحه 59-75 اصل مقاله (473.9 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2020.275986.1370 | ||
نویسندگان | ||
زهیر نادعلی زاده* 1؛ ناصر رحیمی2 | ||
1استادیار گروه ادبیّات نمایشی دانشگاه دامغان | ||
2استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه سمنان | ||
چکیده | ||
تشبیه و در شکل عامّتر آن تصویر، از منظرهای گوناگون قابل تحلیل است؛ یکی از این منظرها مسئلۀ عناصر و مصالحی است که در ساخت تصویر بهکارمیروند و تأثیر و نقشی که این عناصر در بلاغت شعر و معناهای ضمنی و کنایی دارند. ما در این مقاله، پس از نگاهی اجمالی به برخی دلالتهای تصویر، به دو کارکرد مهم در دلالتانگیزی موادّ تصویر خواهیم پرداخت: نخست، نقش اجزای تصویر در ساخت و پرداخت «لحن» و اینکه چگونه با انتخاب عناصری متفاوت در تصویر میتوان لحن و فضایی متفاوت آفرید. لحن، حاصل همگونی و همسویی خانوادة کلمات است، امّا گاهی ناهماهنگی میان واژگان و موضوع و مضمون، خود به خلق لحنی با دلالتهای کنایی و ضمنی منجر میشود. دوم، استعداد و ظرفیّت «مشبّهٌبه» و «عناصر تمثیل» در آفرینش تداعیهای ضمنی و ثانوی تاآنجاکه گاه نقش این عناصر و دلالتهای کنایی آنها از کارکرد وجه شبه و اغراض آن اهمّیّت بیشتری مییابد. انتخاب مشبّهٌبه، نهتنها درجهت اغراق یا تبیین مشبّه است، که گاهی ظرفیّت تداعیهای آن، مشبّهٌبه را به کانون اصلی تشبیه و معنا تبدیل میکند. در این میان کوشیدهایم ابهام احتمالی هر مطلب را با نمونههای شعری و تحلیل آنها روشن سازیم. | ||
کلیدواژهها | ||
تصویر؛ تشبیه؛ وجوه کنایی؛ مشبّهبه؛ عناصر تمثیل؛ لحن | ||
مراجع | ||
ابودیب،کمال (1394)، صور خیال در نظریه جرجانی، ترجمۀ فرزان سجودی، فرهاد ساسانی، تهران، علم. ابوسعید ابوالخیر (1360)، رباعیّات، چاپ سعید نفیسی، تهران، امیرکبیر. بهار، محمّدتقی ملکالشّعرا (1380)، دیوان اشعار، چاپ چهرزاد بهار، ج2، تهران، توس. پرین، لارنس (1383)، دربارۀ شعر، ترجمۀ فاطمه راکعی، تهران، اطّلاعات. جمال خلیل شروانی (1375)، نزهةالمجالس، چاپ محمّدامین ریاحی، تهران، علمی. حافظ (1362)، دیوان، چاپ پرویز ناتل خانلری تهران، خوارزمی. خاقانی (1374)، دیوان، چاپ ضیاءالدّین سجّادی، تهران، زوّار. خیّام (بیتا)، رباعیّات، چاپ یوگنی برتلس، تهران، گام. دبیرسیاقی، محمّد (1374)، پیشاهنگان شعر پارسی، تهران، علمی و فرهنگی. سعدی (1381)، بوستان، چاپ غلامحسین یوسفی، تهران، خوارزمی. شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1383)، صور خیال در شعر فارسی، تهران، آگاه. شمس قیس رازی (1388)، المعجم فی معاییر اشعارالعجم، چاپ محمّد قزوینی، تهران، علم. صفوی، کورش (1380)، از زبانشناسی به ادبیّات، ج2، تهران، سورۀ مهر. عبّاس، احسان (1392)، «شیطانهای شعر»، کتاب ماه ادبیّات و فلسفه، ش189، ص5-9. عبدالقاهر جرجانی (1954)، اسرارالبلاغه فی علمالبیان، چاپ السیّد محمّد رشیدرضا، بیجا، المنار. عطّار، فریدالدّین (1362)، دیوان، چاپ تقی تفضّلی، تهران، علمی و فرهنگی. فاضلی، محمّد (1376)، دراسة و نقد فی مسائل بلاغة، مشهد، دانشگاه فردوسی. فتوحی، محمود (1391)، سبکشناسی؛ نظریّهها، رویکردها و روشها، تهران، سخن. ـــــــــــــ (1389)، بلاغت تصویر، تهران، سخن. فروزانفر، بدیعالزمان (1380)، سخن و سخنوران، تهران، خوارزمی. محمّد، سراجالدّین (1998)، موسوعةروائع الشّعر العربی، طبقة الثالثة: الهجا، قاهرة، دارالراتب الجامعیة. مدبّری، محمود (1370)، شرح احوال و اشعار شاعران بی دیوان، تهران، پانوس. مسعود سعد سلمان (1362)، دیوان، چاپ رشید یاسمی، تهران، امیرکبیر. میرصادقی، جمال (1380)، عناصر داستان، تهران، سخن. ناصرخسرو (1384)، دیوان، چاپ مجتبی مینوی و مهدی محقّق، تهران، دانشگاه تهران. نصرآبادی، محمدطاهر (1378)، تذکره، چاپ ناجی نصرآبادی، تهران، اساطیر. هدایت، رضاقلیخان (1381)، مجمعالفصحا، چاپ مظاهر مصفا، ج2 بخش3، تهران، امیرکبیر. Lewis.c.day.(1947).the poetic image.thirty Bedford square.london. Peck.j.coyle.M.(1993).literary terms and criticism.macmilan.london. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 623 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 593 |