سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,573
تعداد مقالات71,037
تعداد مشاهده مقاله125,522,430
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,782,070
صالحی مازندرانی, محمد. (1400). تحلیل تکلیف حقوقی در نابرابری شهادت و حل آن براساس تفسیر واژه‌ها در بستر شکل‌گیری. , 17(3), 1077-1102. doi: 10.22059/jorr.2020.301013.1008795
محمد صالحی مازندرانی. "تحلیل تکلیف حقوقی در نابرابری شهادت و حل آن براساس تفسیر واژه‌ها در بستر شکل‌گیری". , 17, 3, 1400, 1077-1102. doi: 10.22059/jorr.2020.301013.1008795
صالحی مازندرانی, محمد. (1400). 'تحلیل تکلیف حقوقی در نابرابری شهادت و حل آن براساس تفسیر واژه‌ها در بستر شکل‌گیری', , 17(3), pp. 1077-1102. doi: 10.22059/jorr.2020.301013.1008795
صالحی مازندرانی, محمد. تحلیل تکلیف حقوقی در نابرابری شهادت و حل آن براساس تفسیر واژه‌ها در بستر شکل‌گیری. , 1400; 17(3): 1077-1102. doi: 10.22059/jorr.2020.301013.1008795

تحلیل تکلیف حقوقی در نابرابری شهادت و حل آن براساس تفسیر واژه‌ها در بستر شکل‌گیری

مجله علمی "پژوهشهای فقهی"
دوره 17، شماره 3، مهر 1400، صفحه 1077-1102    اصل مقاله (1.18 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2020.301013.1008795
نویسنده
محمد صالحی مازندرانی*
دانشیار، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران
چکیده
حجیت بینه، به معنای شهادت دو فرد عادل، ضرورت فقهی است، هرچند در خصوص مبنای حجیت بینه در طریقی یا تعبدی بودن آن یا تعداد شهود و همچنین جنسیت شاهد با توجه به ماهیت دعوا اختلاف‌نظر وجود دارد. در دهه‌های اخیر ارزش‌گذاری شهادت دو زن معادل یک مرد در آیۀ 282 بقره به‌سبب فراموش‌کاری زنان و براساس روایاتی نقصان عقلی آنان، محل گفت‌وگوی زیادی شد. سؤال این است که فلسفۀ نابرابری شهادت زن و مرد چیست و مفاد آیۀ مذکور و روایات چگونه توجیه‌پذیرند؟ صرف‌نظر از جواب نقضی در پذیرش شهادت یک زن در مواردی، در بررسی توصیفی تحلیلی دور از تأویل و تفسیرهای غیرمتعارف خواهیم گفت اولاً: در ادبیات فقهی تحمل شهادت و ادای آن حق تلقی نمی‌شود تا موجب نقصی در حقوق زن شود؛ ثانیاً: شهادت باید در خصوص امر محسوس باشد و به عقل ارتباطی ندارد، مضافاً روایات متضمن نقص عقل مغایر آیۀ 282 است. ازاین‌رو ضروری است واژگان در بستر شکل‌گیری‌اش مورد توجه قرار گیرد. با توجه به قرائن موجود در متن روایت مقصود از عقل، «تذکر» و «قدرت بر تدبیر و ادارۀ امور است که امری اکتسابی و نتیجۀ کسب دانش و تجربه است.
کلیدواژه‌ها
شهادت زن؛ شهادت مرد؛ گواهی
مراجع
  1. آخوندی، محمود (1376). آیین دادرسی کیفری، ج 2، چ دوم، تهران: جهاد دانشگاهی.
  2. آصفی، مهدی (1384). «زن و ولایت سیاسی و قضایی»، مجلۀ فقه اهل بیت(ع)، ش 42.
  3. ابن‌بابویه، محمدبن علی معروف به شیخ صدوق (1406ق). من لایحضره الفقیه، چ دوم، بیروت: دارالأضواء.
  4. ابن‌قدامه، عبدالله بن احمد (1975م). المغنی فی فقه الامام احمدبن حنبل شیبانی، چ پنجم، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  5. ابن‌منظور، محمدبن مکرم (1408ق). لسان العرب، چ اول، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  6. ابن‌نعمان، محمد معروف به شیخ مفید (1413ق). المقنعه، چ اول، قم: چاپ انتشارات کنگرۀ شیخ مفید.
  7. امامی، سید حسن (1366). حقوق مدنی، ج 4، چ سوم، تهران: کتاب‌فروشی اسلامی.
  8. امین، نصرت بیگم (بی‌تا). مخزن العرفان، اصفهان: ثقفی.
  9. ایازی، سید محمدعلی (1386). ملاکات احکام و شیوه‌های استکشاف آن، چ اول، قم: پژوهشکدۀ فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  10. جبعی عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین (1411ق). مسالک الافهام، چ اول، قم: مؤسسۀ المعارف الاسلامیه.
  11. جعفری، محمدتقی (1374). ترجمه و شرح نهج‌البلاغه، چ پنجم، تهران: فرهنگ.
  12. جوادی آملی، عبدالله (1371). زن در آینۀ جمال و جلال، چ اول، قم: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
  13. جونز، ارنست، یزدالبی (1342). اصول روان‌کاوی، ترجمۀ هاشم رضی، تهران: کاوه.
  14. جوهری، ابونصر اسماعیل‌بن حماد (1407ق 1972م). الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه، چ چهارم، بیروت: دارالعلم.
  15. حسن بن مطهر حلی، فخرالدین محمد معروف به فخرالمحققین (1378ق). ایضاح الفوائد، قم: مطبعه علمیه.
  16. حسینی‌تهرانی، سید محمدحسین (1404ق). رساله بدیعة، چ اول، تهران: حکمت.
  17. حسینی‌ خطیب، سید عبدالزهرا (1405ق). مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده، چ سوم، بیروت: دارالاضواء.
  18. حر عاملی، محمد بن حسن (1418ق). وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج 27، چ دوم، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
  19. حکیم، محمدتقی (1979م). الاصول العامه للفقه المقارن، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
  20. حلی، ابومنصور معروف به علامه (1410ق). ارشاد الاذهان، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
  21. __________________(1414ق). نهج‌الحق و کشف الصدق: تعلیق عین‌الله حسنی ارموی، قم: دارالهجرۀ.
  22. خوانساری، سید احمد (1355). جامع المدارک فی شرح مختصرالنافع، چ دوم، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
  23. راغب اصفهانی، ابوالقاسم (بی‌تا). المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: محمد سیدگیلانی، بیروت: دارالمعرفه.
  24. رشیدرضا، سید محمد (1423ق). تفسیرالقرآن العظیم معروف به «المنار»، تصحیح: سمیر مصطفی، چ اول، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  25. ریسونی، احمد (1376). اهداف ‌دین‌ از دیدگاه شاطبی، ترجمۀ سید حسن اسلامی و سید محمدعلی احمدی ابهری، چ اول، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات دفتر تبلیغات اسلامی.
  26. صافی ‌گلپایگانی، لطف‌الله (1385). مجموعه الرسائل، چ اول، قم: مؤسسۀ احیاء آثار امام خویی.
  27. طباطبایی، سید محمدحسین (1393ق). تفسیر المیزان، چ دوم، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  28. طبرسی، ابوعلی (1408ق). مجمع البیان، چ دوم، بیروت: دارالمعرفه.
  29. عابدی، احمد (1376). «مصلحت ‌در فقه»، نقد ونظر، ش 12، ص 177-166.
  30. علی‌اکبریان، حسنعلی (1395). درآمدی بر فلسفۀ احکام (کارکردها و راه‌های شناخت)، چ اول، قم: پژوهشکدۀ فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  31. غزالی، ابوحامد (1406ق). احیاء علوم‌الدین، چ اول، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  32. فیروزآبادی، محمدبن‌یعقوب (1426ق-2005م). القاموس المحیط، چ هشتم، بیروت: مؤسسۀ ارساله للطباعه وا لنشر و التوزیع.
  33. فیض‌کاشانی، ملا محسن (1375). اصول المعارف، تصحیح: جلال‌الدین آشتیانی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  34. فیومی، احمد بن محمد (1405ق). المصباح المنیر فی غریب شرح الکبیر الرافضی، چ اول، قم: مؤسسۀ دارالمهر.
  35. قطب، سید محمد (1386ق). فی ظلال ‌القرآن، چ پنجم، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  36. کاتوزیان، ناصر (1384). اثبات دلیل اثبات، چ اول، تهران: میزان.
  37. کاشانی، علاءالدین (1417ق). بدائع‌الصنائع، چ اول، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  38. لاهیجی، بهاءالدین (1340). تفسیر شریف لاهیجی، تصحیح: محمدابراهیم امینی، چ اول، تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی علمی.
  39. مجلسی، محمدباقر (1418ق). بحارالانوار، چ اول، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  40. مرکز المعجم الفقهی (اعداد). المصطلحات، الاصدار الثانی: مکتبه اهل البیت، متن الکترونیکی.
  41. محقق داماد، سید مصطفی (1377). قواعد فقه 3، بخش جزایی، چ اول، تهران: مرکز علوم اسلامی.
  42. مطهری، مرتضی (1386). نظام حقوق زن در اسلام، تهران: صدرا.
  43. مظفر، محمدرضا (1386). اصول الفقه، چ اول، تهران: معارف اسلامی.
  44. مغنیه، محمدجواد (1986م). التفسیرالکاشف، چ سوم، بیروت: دارالعلم للملایین.
  45. مکارم شیرازی، ناصر (1376). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  46. ---------------(1428ق). احکام بانوان، با تحقیق وتصحیح ابوالقاسم علیان نژادی، چ یازدهم، قم: انتشارات مدرسۀ امام علی بن ابی طالب.
  47. ملک‌زاده، فهیمه (1384). «مبانی فقهی حقوقی اعتبار شهادت زنان در اثبات دعاوی»، نشریۀ مرکز تحقیقات واحد خواهران دانشگاه امام صادق(ع)، فصلنامۀ فقه و حقوق اسلامی، ش 39، ص 133-108.
  48. مهرپور، حسین (1379). مباحثی از حقوق زن، چ اول، تهران: اطلاعات.
  49. مهریزی، مهدی (1380). دانشنامۀ امام علی(ع)، زیر نظر: علی‌اکبر رشاد، چ اول، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
  50. موسوی ‌بجنوردی، سید حسن (1419ق). القواعد الفقهیه (تحقیق مهدی مهریزی و محمدحسن درایتی)، چ اول، قم: الهادی.
  51. موسوی ‌خویی، سید ابوالقاسم (1418ق). موسوعه الامام الخویی، چ اول، قم: مؤسسۀ احیاء آثار آیت‌الله العظمی خویی.
  52. موسوی ‌گلپایگانی، سید محمدرضا (1413ق). مجمع المسائل، چ چهارم، قم: دارالقرآن الکریم.
نجفی، محمدحسن (1367). جواهرالکلام، ج 40، بیروت: داراحیاء الترات العربی.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 357
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 263





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب