پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,747 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,076,438 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,812,076 |
نیاکان اوست‌ها: (آلان‌ها، آس‌ها و اوس‌ها در مسیر تداوم و تحول؛ بر پایۀ منابع تاریخی ایرانی) | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| دوره 10، شماره 1، شهریور 1399، صفحه 81-102 اصل مقاله (532.21 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2020.301706.836 | ||
| نویسنده | ||
| سید مهدی حسینی تقی آباد* | ||
| دانش‌آموخته دکتری تاریخ ایران دورۀ اسلامی، دانشگاه تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| اوست‌ها در مرکز کوهستان بزرگ قفقاز در دو سوی گذرگاه داریال ساکن هستند. شماری مسلمان و شماری مسیحی‌اند. نتایج پژوهش‌های علمی و خودآگاهی هویتی اوست‌ها حاکی از خویشاوندی آنان با ایرانیان است و تبار ایشان‌را در زنجیره‌ای از سکاها، سرمت‌ها، آلان‌ها و آس‌ها و سرانجام اوس‌ها و اوست‌ها ترسیم می‌کند. آلان‌ها و آس‌ها که پیشینۀ آنها به سده‌های واپسین پیش از میلاد بازمی‌گردد، متأخرترین نیاکان اوست‌ها محسوب می‌شوند، مردمانی‌که حضور یافتن‌شان در سرحدات شمالی ایران، آنها را برای ایرانیان واجد اهمیتی درخور ساخت. در مقالۀ حاضر به جستجوی بخشی از زنجیرۀ نیاکان اوست‌ها، یعنی آلان‌ها و آس‌ها و تحول این نام‌ها در کتیبه‌ها و مکتوبات به‌جا مانده از دوران ایران پیش از اسلام و همچنین آثار چاپ‌شده تاریخ‌نویسان، سفرنامه‌نویسان، اندرزنامه‌نویسان و شاعران ایرانی به زبان فارسی تا دورۀ قاجار پرداخته می‌شود. یافته‌های این پژوهش حاکی از تطابق بزنگاه‌های حیات نیاکان اوست‌ها و تحول نام‌های ایشان در منابع ایرانی با نتایج پژوهش‌های تاریخی به زبان‌های مختلف و دستاوردهای باستان‌شناسی و زبان‌شناسی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آلان‌ها؛ آس‌ها؛ اوس‌ها؛ اوست‌ها؛ ایران؛ قفقاز | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Ancestors of the Ossets The Alans, the Asii and the Osii on the Path of Continuing and Change; based on Iranian Historical Sources | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Mehdi Hosseini Taghiabad | ||
| Ph.D. Graduated of History of Islamic Iran, University of Tehran. Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The Ossets live in the center of the Greater Caucasus Mountains on either side of the Darial Gorge. Some are Muslims and some are Christians. Results of scientific research and self-awareness of the Ossets indicate their kinship with Iranians and their lineage traces them to a chain of Scythians, Sarmatians, Alans, and the Asii, and eventually to the Osii and the Ossets.The Alans and the Asii, whose ancestry dates back to the last centuries BC, are the most recent ancestors of the Ossets, peoples whose their presence on the northern frontiers of Iran made them important to Iranians.The present article looks at a part of the ancestors' chains of the Ossets, Alans and the Assi, and the Osii and the change of these names in the inscriptions and published Iranian works, including works of historians, Prose writers, travelogues, and poets until the Qajar era.The findings of this study indicate that the turning points of the life of the ancestors of Ossets and the change of their names in Iranian sources show compliance with the results of historical research based on other languages, and archaeological and linguistic achievements. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Alans, the Asii, the Osii, Ossets, Iran, Caucasus | ||
| مراجع | ||
|
آیتی، عبدالحمد، 1383، تحریر تاریخ وصاف، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ابن‌خردادبه، 1370، المسالک و الممالک، ترجمۀ دکتر حسین قره‌چانلو، از روی متن تصحیحشدۀ دخویه، تهران، مترجم. ابن‌رسته، 1365، اعلاق‌النفیسه، ترجمه و تعلیق دکتر حسین قره‌چانلو، تهران، امیرکبیر. ابوریحان بیرونی، 1352، تحدید نهایات الاماکن، ترجمۀ احمد آرام، تهران، دانشگاه تهران. اذکائی، پرویز، 1374، ابوریحان بیرونی؛ افکار و آرا، تهران، طرح نو. ارانسکی، یوسف م، 1386، زبان‌های ایرانی، ترجمۀ علی‌اشرف صادقی، تهران، سخن. اسکندر منشی، 1382، تاریخ عالم‌آرای عباسی، با اهتمام و تنظیم ایرج افشار، تهران، امیرکبیر. اسنادی از روابط ایران با منطقۀ قفقاز، 1372، تهران، وزارت امور خارجه. اصطخری، ابراهیم‌بن محمد، 1368، مسالک و ممالک، ترجمۀ فارسی قرن پنجم/ششم هجری، به‌اهتمام ایرج افشار، تهران، علمی و فرهنگی. باکیخانوف، عباسقلی‌آقا، 1383، گلستان ارم؛ تاریخ شیروان و داغستان از آغاز تا جنگ‌های ایران و روس، متن علمی ـ انتقادی، تهران، ققنوس. برجیان، حبیب، 1377، «سیری در تاریخ اقوام ایرانی‌زبان اروپای شرقی»، ایران‌شناخت، شمارۀ 11، صص 142-177. بوزند، پاوستوس، 1383، تاریخ ارمنیان، ترجمه، پیشگفتار و پانوشت گارون سارکسیان، تهران، نائیری. بهزادی، رقیه، 1368، «قوم‌های کهن: آلان‌ها (آس‌ها)»، چیستا، شمارۀ 64، صص 479-484. جوینی، علاءالدین عطاملک‌بن بهاءالدین محمدبن محمد، 1337، تاریخ جهانگشای، بهتصحیح علامه محمد قزوینی، به‌همت محمد رمضانی، تهران، پدیده. جیهانی، ابوالقاسم‌بن احمد، 1368، اشکال‌العالم، ترجمۀ علی‌بن عبدالسلام کاتب، با مقدمه و تعلیقات فیروز منصوری، تهران، شرکت به‌نشر. حدودالعالم من‌المشرق الی‌المغرب، 1372، با مقدمه بارتولد و تعلـیقات میـنورسکی، ترجـمۀ میرحسینشاه، تصحیح و حواشی مریم میراحمدی و غلامرضا ورهرام، تهران، دانشگاه الزهرا. حمدالله مستوفی، حمدالله‌بن ابی‌بکر، 1396، نزهة‌القلوب (متن کامل)، تصحیح میرهاشم محدث، تهران، سفیر اردهال. خاقانی شروانی، افضل‌الدین بدیل، 1382، دیوان، بهکوشش ضیاءالدین سجادی، تهران، زوّار. خواندامیر، غیاث‌الدینبن همام‌الدین، 1333، تاریخ حبیب‌السیر فی اخبار تاریخ بشر، مقدمۀ جلال‌الدین همایی، زیر نظر محمد دبیرسیاقی، تهران، کتابخانه خیام. دین‌کرد، کتاب سوم، 1381، تدوین‌کنندگان پیشین آذر‌فرنبغ پسر فرخزاد و آذر‌باد پسر امید؛ ویراستاری، آوانویسی، یادداشت‌ها و ترجمۀ ف‍ری‍دون ف‍ض‍ی‍ل‍ت، تهران، فرهنگ ده‍خ‍دا. رشیدالدین فضل‌الله همدانی، 1373، جامع‌التواریخ، بهتصحیح و تحشیه محمد روشن ـ مصطفی موسوی، تهران، البرز. رضا، عنایت‌الله، 1372، «اوستیا»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دورۀ دوم، شمارۀ 1، صص 151-162. رضا، عنایت‌الله، 1372، آذربایجان و اران (آلبانیای قفقاز)، تهران، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار. زکریابن محمدبن قزوینی، 1371، آثارالبلاد و اخبارالعباد، ترجمه محمدمرادبن عبدالرحمان، تصحیح دکتر سیدمحمد شاهمرادی، تهران، دانشگاه تهران. سمرقندی، کمال‌الدین عبدالرزاق، 1383، مطلع سعدین و مجمع بحرین، جلد اول، دفتر دوم، 772- 807 ﻫ.ق.، به‌اهتمام دکتر عبدالحسین نوایی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. شامی، عبدالواسع نظام‌الدین، 1937م، تاریخ فتوحات امیرتیمور گورکان معروف به ظفرنامه با اصطلاحات و اضافاتی که...، به‌سعی و اهتمام و تصحیح فلکس تاور، پراگ (چک‌اسلواکی)، مؤسسه شرقیه. شریعتی، سیدمحمدعلی، 1384، «اوستی‌ها، ایرانیانی در قلب قفقاز»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شمارۀ 50، صص 147-164. طبری، محمدبن جریر، 1352، تاریخ طبری، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر. عریان، سعید، 1382، راهنمای کتیبه‌های ایرانی میانه پهلوی ـ پارتی، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور (پژوهشگاه)، پژوهشکده زبان و گویش؛ سازمان میراث فرهنگی کشور (پژوهشگاه)، معاونت پژوهشی. عنصرالمعالی کیکاوس‌بن اسکندر، 1335، قابوسنامه، با تصحیح و مقدمه و حواشی دکتر امین عبدالمجید بدوی، تهران، کتابفروشی ابن‌سینا. فخرالدین اسعد گرگانی، 1865م، مثنوی ویس و رامین، بهتصحیح کاپیتان دبلیو ان لیس و منشی احمد علی، کلکته، کالج پریس. ف‍ردوس‍ی، ابوالقاسم، 1381، ش‍اه‍ن‍ام‍ه ف‍ردوس‍ی (ب‍راس‍اس چ‍اپ م‍س‍ک‍و)، خ‍ط اس‍م‍اع‍ی‍ل ن‍ژاد ف‍رد ل‍رس‍ت‍ان‍ی؛ مقدمه ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر ده‍خ‍دا، تهران، ب‍ان‍ک ملی ایران، شرکت چ‍اپ و ن‍ش‍ر. فره‌وشی، بهرام، 1382، ایرانویج، تهران، دانشگاه تهران. قطران تبریزی، 1362، دیوان، از روی نسخه محمد نخجوانی، تهران، ققنوس. کاظم‌زاده، حامد، 1388، «اوست‌ها: میراثداران ایران فرهنگی در قفقاز (بر پایه مطالعات میدانی سال 2007 – 2008 میلادی)»، مطالعات ملی، شمارۀ 38، صص 153-182. کامبولوف، تامرلان، 1398، اوست‌ها در گذر تاریخ، ترجمۀ موسی عبداللهی، مقدمه‌نویس و ویراستار علمی مهدی حسینی تقی‌آباد، تهران، نگارستان اندیشه؛ بنیاد مطالعات قفقاز و انتشارات سِم روسیه. کریستن‌سن، آرتور، 1317، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران، رنگین. گردیزی، ابوسعید عبدالحی‌بن ضحاک‌بن محمود، 1363، تاریخ گردیزی، بهتصحیح و مقابله عبدالحی حبیبی، تهران، دنیای کتاب. مجمل التواریخ و القصص، تألیف سال 520 هجری، 1318، بهتصحیح ملک‌الشعرای بهار، به‌همت محمد رمضانی، تهران، بی‌نا. محمدبن نجیب بکران، 1342، جهان‌نامه؛ متن جغرافیایی تألیفشده در 605 هجری، بهکوشش محمدامین ریاحی، تهران، کتابخانه ابن‌سینا. مرشدلو، جواد، 1396، سخنرانی با عنوان «سیمای کوه‌های قفقاز و مردمان پیرامون آن در منابع ایرانی دورۀ صفوی» در کنفرانس بین‌ا‌لمللی کاربردی «ایران ـ قفقاز شمالی؛ تاریخ و چشم‌اندازهای همکاری» در دانشگاه دولتی اوستیای شمالی، ولادی‌قفقاز، سه‌شنبه 21 آذرماه. مروی، محمدکاظم وزیر مرو، 1364، عالم‌آرای نادری، بهتصحیح و با مقدمه دکتر محمدامین ریاحی، تهران، کتابفروشی زوار. منصوری، فیروز، 1387، مطالعاتی دربارۀ تاریخ، زبان و فرهنگ آذربایجان، تهران، هزار کرمان. میرخواند، محمدبن خاوندشاه، 1373، روضة‌الصفا، تهذیب و تلخیص عباس زریاب، تهران، علمی. مینورسکی، ولادیمیر فدروویچ، 1375، تاریخ شروان و دربند، ترجمۀ محسن خادم، ویراستۀ عبدالحسین آذرنگ، تهران، بنیاد دایرة‌المعارف اسلامی. ن‍اص‍رال‍دی‍ن قاجار، شاه ایران، 1378، روزن‍ام‍ۀ خ‍اطرات ن‍اص‍رال‍دی‍ن شاه در س‍ف‍ر سوم ف‍رن‍گ‍س‍ت‍ان، بهکوشش م‍ح‍م‍داس‍م‍اع‍ی‍ل رض‍وان‍ی و ف‍اطم‍ه ق‍اض‍ی‍ه‍ا، تهران، سازمان اسناد ملی ایران. ن‍ام‍ۀ ت‍ن‍س‍ر به گ‍ش‍ن‍س‍پ، 1354، بهتصحیح م‍ج‍ت‍ب‍ی م‍ی‍ن‍وی؛ گ‍ردآورن‍ده تعلیقات م‍ج‍ت‍ب‍ی م‍ی‍ن‍وی و م‍ح‍م‍داس‍م‍اع‍ی‍ل رض‍وان‍ی، تهران، خوارزمی. نظامی گنجوی، 1316، خمسه، با حواشی و شرح لغات و ابیات و مقابله با سی نسخه کهن‌سال، یادگار و ارمغان وحید دستگردی، طهران، مطبعه ارمغان. واله اصفهانی قزوینی، محمدیوسف، 1379، خلدبرین (تاریخ تیموریان و ترکمانان)، بهکوشش میرهاشم محدث، تهران، میراث مکتوب. یزدی، شرف‌الدین علی، 1336، ظفرنامه؛ تاریخ عمومی مفصل ایران در دورۀ تیموریان از روی نسخی که در عصر مصنف نوشته شده، بهتصحیح و اهتمام محمد عباسی، تهران، امیرکبیر. یکتایی، مجید، 1350، «پیشینۀ تاریخی سرزمین داغستان»، بررسی‌های تاریخی، سال ششم، شمارۀ 1، صص 331-350. Barthold, W. and V. Minorsky, 1986, “Alān”. The Encyclopedia of Islam, New Edition, Volume I: A–B. Leiden and New York, BRILL. The Editors of Encyclopaedia Britannica, Encyclopedia Britanica, “Ossetic language”, available at: <https://www.britannica.com/topic/Ossetic-language>, (accessed on: 10/14/2019). Gimbutas, M. Encyclopedia Britannica, “Stone Age: European cultures”, available at: <https://www.britannica.com/event/Stone-Age/European-cultures>, (accessed on: 10/11/2019). Rayfield, D, 2012, Edge of Empires: A History of Georgia, London, Reaktion Books. Abaev, V. I. and H. W. Baily, “Alans”, Encyclopedia Iranica, I/8, pp. 801-803, available at: http://www.iranicaonline.org/articles/alans-an-ancient-iranian-tribe-of-the-northern-scythian-saka-sarmatian-massagete-group-known-to-classical-writers-from (accessed on 17 Nov 2019). Alemany, A, 2000, Sources on the Alans: A Critical Compilation (Handbook of Oriental Studies, Section Eight, Central Asia, Volume Five), edited by Denis Sinor and Nicola Di Cosmo. Leiden, Brill. Nardo, D, 2010, Genghis Khan and the Mongol Empire, Greenhaven Publishing LLC. Petrukin, V, 2007, “Khazaria and Rus: An Examination of their Historical Relations”, In Golden, Peter B; Ben–Shammai, Haggai; Rona-Tas Andras (eds.). The World of the Khazars: New Perspectives, Handbook of Uralic Studies. 17, Brill, pp. 245-268. Christian, D, 1999, A History of Russia, Mongolia and Central Asia, Blackwell. Vernadsky, G, 1953, The Mongols and Russia, Yale University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 444 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 377 |
||