تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,511,563 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,773,961 |
نظریه جهان متن در روایت بیهقی | ||
پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت | ||
مقاله 5، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 18، شهریور 1399، صفحه 85-103 اصل مقاله (411.13 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2019.289426.1339 | ||
نویسندگان | ||
زینب طلایی* 1؛ حبیب الله عباسی2 | ||
1دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
2استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی تهران، ایران | ||
چکیده | ||
نگاه نظریۀ جهان متن به تحلیل متون، برگرفته از رویکرد شعرشناسی شناختی، دریچۀ تازهای به روی انسان برای کشف چگونگی عملکرد ذهن و چگونگی ساخت یک بازنمایی ذهنی میگشاید. مطالعۀ آثار ادبی از این منظر به منزلۀ گامی مؤثر در ساخت جهان فکری نویسنده و مخاطب و نیز چگونگی انتقال تأثیر متن از طریق نشانههای متنی است. مقالۀ حاضر روایتهای تاریخ بیهقی را در بستر این رویکرد بررسی میکند. سه لایۀ «جهان گفتمان»، «جهان متن» و «جهانهای زیرشمول» در این نظریه در ساخت روایی این متن تبیین و جهانهای متن خردی که باعث ایجاد جهان متن کلان و اصلی شده، نشان داده شد. پویایی جهان متن روایتهای بیهقی به دلیل روایت تاریخی آن کمتر به چشم میآید. نویسنده با استفاده از عناصر جهانساز وگزارههای نقشگستر باعث ایجاد ساخت رواییـ گزارشی، توصیفهای شخصیت و در مواردی، محیط محور در این متن شدهاست. تغییر در شرایط زمانی و مکانی روایتها و هدایت جریان روایتهای مختلف از طریق جهانهای زیرشمول، مخاطب و خواننده را به مفهومیسازی جهانهای با فضاهای متغیر وادار میکند، البته فرایند مفهومیسازی بر پویایی این کنش دلالت دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
شعرشناسی شناختی؛ جهان متن؛ جهان گفتمان؛ جهان زیرشمول؛ تاریخ بیهقی | ||
مراجع | ||
استاکوِل، پیتر (1393)، بوطیقای شناختی، ترجمۀ محمدرضا گلشن، تهران، انتشارات علمی. ــــــــــــ (1393)، بوطیقای شناختی، ترجمۀ لیلا صادقی، تهران، مروارید. افراشی، آزیتا (1395)، «تحلیل داستان در نظریۀ جهان متن: مطالعۀ موردی وداع اثر جلال آل احمد»، زبان و زبانشناسی، د 12، ش 23، صص 17ـ38. بیهقی، ابوالفضل (1388)، تاریخ بیهقی، تصحیح محمدجعفر یاحقی و مهدی سیدی، چ2، تهران، سخن. صادقی، لیلا (1389)، «بررسی عناصر جهان متن بر اساس رویکرد بوطیقای شناختی»، نقد ادبی، س 3، ش 10، صص 115ـ142. ــــــــــ (1393)، «کارکرد داستان کلان و نگاشت نظام در خوانش منطقالطیر با رویکرد شعرشناسی شناختی»، جستارهای زبانی، د 5، ش 4، صص 125ـ147. ــــــــــ (1391)، «خوانش شعر «حکایت» اثر احمد شاملو با رویکرد شعرشناسی شناختی». پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، ش 4، صص 150ـ167. ـــــــــــ (1390)، «شناخت جهان متن رباعیات خیام بر اساس نگاشت نظام با رویکرد شعرشناسی شناختی»، جستارهای ادبی، ش 175، صص 107ـ129. صفوی، کوروش (1373)، از زبانشناسی به ادبیات، تهران، چشمه. فریمن، مارگارت (1390). «شعر و حوزۀ استعاره: به سوی نظریۀ شناختی در ادبیات»، استعاره و مجاز با رویکردی شناختی، اثر آنتونیو بارسلونا، ترجمۀ فرزان سجودی، لیلا صادقی و تینا امرالهی، تهران، نقش جهان. گلفام، ارسلان و دیگران (1393)، «کاربرد نظریۀ جهان متن در شناسایی عناصر سازندۀ متن روایی داستان شازده احتجاب بر مبنای رویکرد شعرشناسی شناختی»، جستارهای زبانی، د 5، ش 5، صص 183ـ206. Freeman, Margaret H. (2000), “Poetry and the Scope of Metaphor: Toward a Cognitive Theory of Literature”, Metaphor and Metonymyat the Crossroads: A Cognitive Perspective, Antonio Barcelona (Ed.), Berlin and New York: Mouton de Gruyter. Pp. 253-281. Gavins, J. and G. Steen (2003), Cognitive Poetics in Practice, London, Routledge. ــــــــــــــــــــــــــــــــ(2007), Text World Theory: An Introduction, Edinburgh University Press. Stockwell, P. (2002), Cognitive Poetics: An Introduction. New York, Routledge. Werth, Paul (1995),"How to Build a World", A Lot Less than Six Days and Using only what’s in Your Head? New Essays in Deixis, Keith Green, (Ed.), Amsterdam, Rodopi, Pp. 49-80. ـــــــــــــــــــ(1999), Text Worlds: Representing Conceptual Space in Discourse. London, Longman. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 807 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 487 |