تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,579 |
تعداد مقالات | 71,071 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,679,691 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,910,444 |
بررسی انگاره «تفسیر به رأی بودن» برداشتها و تأویلات عرفانی با تأکید بر آراء ملاصدرا | ||
فلسفه و کلام اسلامی | ||
دوره 53، شماره 1، خرداد 1399، صفحه 259-282 اصل مقاله (312.94 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2020.276191.523092 | ||
نویسندگان | ||
سید محمد حسین میردامادی* 1؛ محمد بیدهندی2؛ مجید صادقی حسن آبادی3 | ||
1دانش آموخته دکتری فلسفه اسلامی- حکمت متعالیه دانشگاه اصفهان | ||
2دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان | ||
3دانشیار فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
تأویل، صورت عمیقی از تفکر است که از راه قابلیتهای ادراکی انسان در پی کشف نانوشتههای متن است. گاهی تأویلهای عرفا و حکیمان مورد نقد واقع شده و آنها را تفسیر به رأی و تحریف معنوی قرآن و یا تأویلهایی ذوقی و بدون منطق عقلانی شمردهاند. هدف این مقاله بررسی این انگاره است و برای بررسی آن در پی استنباط منطقی از تأویل متن و استخراج برخی قواعد تأویلی با تکیه بر آراء صدرالمتألهین است..روش تحقیق، توصیف و تحلیل و استنباط قواعد با محوریت تأثیر مبانی شناخت(شناخت قرآن، هستی و انسان) بر تأویل است. بر مبنای قرآن شناختی دو قاعده صحت استناد به همه لوازم کلام خداوند و نیز نظریه روح معنی و بر مبنای هستی شناختی و تطابق عوالم هستی و حجیت قالب وحی (علاوه بر محتوای آن)، قاعده تغییر زمینه متن و بازسازی الفاظ در زمینه متناظر وبر مبنای اصالت وجود و اعتباریت ماهیت، و نیز مراتب وجود،قاعده توجه به اعتبارات عالم عقل و بر مبنای معرفت شناختی قوای ادراکی انسان، لزوم ضابطه مندی تأویل، از جمله قواعدی است که منطق تأویل را در فهم آموزههای دینی شکل میدهد. توجه به این قواعد میتواند تا حد زیادی، اتهام تفسیر به رأی و ذوقی دانستن و بی اعتنایی علمی به تأویلها را برطرف کند و به فهم عمیقتر آموزههای دینی یاری رساند. | ||
کلیدواژهها | ||
قواعد تأویل؛ قرآن؛ روح معنی؛ ضابطه تأویل؛ ملاصدرا | ||
مراجع | ||
[1] ارشد ریاحی، علی (1384). «نقد و بررسی تأثیر آراء فلسفی صدرا درباره وجود بر فهم او از آیات قرآن»، نشریه مطالعات اسلامی، شماره 70، صص 13-28. [2] ارشد ریاحی، علی (1384). «نقدی بر نظریه حرکت جوهری ملاصدرا و تأثیر آن بر فهم او از آیات قرآن»، مقالات و بررسیها، دفتر 78،صص13-32. [3] ارشد ریاحی، علی (1388). «نقد و بررسی تأثیر برخی از آرای فلسفی صدرا در فهم او از آیات قرآن»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال ششم، شماره 12، صص49-66. [4] اسعدی، محمد (1385). سایهها و لایههای معنایی، قم، بوستان کتاب. [5] ایازی، سیدمحمدعلی (1384). تفسیر قرآن مجید برگرفته از آثار امام خمینی، ج 1، مقدمه، تحقیق و تعلیق سید محمد علی ایازی، ناظر محمدهادی معرفت، عروج، تهران. [6] آملی، سیدحیدر (1414 ق). تفسیر المحیط الاعظم و البحر الخضم فی تأویل کتاب الله العزیز المحکم، ج 1، تحقیق و تعلیق سید محسن موسوی تبریزی، تهران، موسسه الطباعه و النشر وزاره الثقافه و الارشاد الاسلام. [7] بیدهندی محمد (1383) «برخی تأملات تأویلی ملاصدرا در کتاب و سنت»، خردنامه صدرا، شماره 38، صص 4-19. [8] جوادی آملی، عبدالله (1378). تسنیم: تفسیر قرآن کریم، ج 12، تحقیق و تنظیم محمد حسین الهی زاده، قم، اسراء، چاپ اول. [9] رشاد، علی اکبر (1389). منطق فهم دین، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشهی اسلامی. [10] شاطبی، ابراهیم بن موسی (بی تا). الموافقات فی اصول الشریعه، ج 3، بیروت، دار الکتب العلمیه. [11] عروسی، عبد علی بن جمعه (بی تا). تفسیر نور الثقلین، ج 1، قم، مطبعه العلمیه. [12] غزالی، ابوحامد محمد (1409 ق). جواهر القرآن و درره، بیروت، دار الکتب العلمیه. [13] قائمینیا، علیرضا (1396). استعارههای مفهومی و فضاهای قرآن، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. [14] قائمینیا، علیرضا (1393). بیولوژی نص، نشانهشناسی و تفسیر قرآن، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشهی اسلامی، چاپ دوم. [15] قیصری، داوود بن محمود (1375). شرح فصوص الحکم، به کوشش سید جلال الدین آشتیانی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. [16] کیاشمشکی، ابوالفضل (1379). «تأویل در دستگاه معرفتی صدرالمتألهین»، مقالات و بررسیها، دفتر 68، ص199-218. [17] مصطفوی، حسن (1409). روش علمی در تفسیر قرآن مجید، قم، دار القرآن الکریم، چاپ اول. [18] معرفت، محمدهادی (1396). علوم قرآنی، تهران، سمت. [19] ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1360). الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، مقدمه،تصحیح و تعلیق سید جلال الدین آشتیانی، چاپ دوم، نشر دانشگاهی، تهران. [20] ــــــــــــــــ (1380). الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه، ج 2، به ضمیمه تعلیقات سبزواری، تصحیح تحقیق و مقدمه دکتر مقصود محمدی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. [21] ــــــــــــــــ (1368). الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه، ج 6، قم، المکتب المصطفوی. [22] ــــــــــــــــ (1362). المبدأ و المعاد، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. [23] ــــــــــــــــ (1363). مفاتیح الغیب، مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. [24] ــــــــــــــــ (1372). تفسیر القرآن الکریم، ج 1 و2و 3، قم، بیدار، چاپ دوم. [25] ــــــــــــــــ (1389). تفسیر القرآن الکریم، ج 4، تصحیح، تحقیق و مقدمه محسن بیدارفر، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا. [26] ــــــــــــــــ (1389). تفسیر القرآن الکریم، ج 5، تصحیح، تحقیق و مقدمه محمد خواجوی، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا. [27] ــــــــــــــــ (1389). تفسیر القرآن الکریم، ج 6، تصحیح، تحقیق و مقدمه محسن پیشوایی، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا. [28] ــــــــــــــــ (1389). تفسیر القرآن الکریم، ج 7، تصحیح، تحقیق و مقدمه سید صدر الدین طاهری، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا. [29] ــــــــــــــــ (1389). تفسیر القرآن الکریم، ج 8، تصحیح، تحقیق و مقدمه محمدهادی معرفت وسید صدر الدین طاهری، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا. [30] ــــــــــــــــ (1389). اسرار الایات و انوار البینات، مقدمه سید.محمد خامنهای، تصحیح محمد علی جاودان،تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا. [31] ــــــــــــــــ (1390). رساله سه اصل، تصحیح، تحقیق و مقدمه سید حسین نصر، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا. [32] ملایری، محمد حسین (1392). فلسفه علم پدیدار شناسی هرمنوتیک،مقدمه حسن روحانی و رماتریک مویلان، مرکز تحقیقات استراتژیک، چاپ دوم. [33] میرداماد، محمد باقر (1380). المختصرات، تهران، میراث مکتوب. [34] Palmer Richard E (1988) Hermeneutics, Evanston: Northwestern University Press, Eighth printing.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 406 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 377 |