پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,973,601 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,645,821 |
پژوهشی در آثار یافت شده از بررسی باستان شناسی زیر آب بندر بوشهر | ||
| مطالعات باستان شناسی | ||
| دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 21، اردیبهشت 1399، صفحه 41-58 اصل مقاله (1.42 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jarcs.2020.250382.142528 | ||
| نویسنده | ||
| حسین توفیقیان* | ||
| استادیار پژوهشکده باستان شناسی، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری | ||
| چکیده | ||
| پیرو گزارش مرکز مطالعات پزشکی دریایی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی بوشهر مبنی بر کشف قطعات سفال از بستر دریا در محدوده آب‌های ساحلی بندر بوشهر، گروه باستان‌شناسی زیر آب پژوهشکده باستان‌شناسی با هدف مطالعه و شناسایی این بقایای فرهنگی، طی یک ماه در مردادماه سال 1395 و با مشارکت غواصان حرفه‌ای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی بوشهر اقدام به غواصی علمی در خلیج‌فارس نمود. در عملیات بررسی باستان‌شناسی در زیر آب، محوطه‌ای شامل پراکندگی قطعات سفال در بستر دریا شناسایی گردید. این محوطه در فاصله پانصد متری از سواحل بندر بوشهر و در عمق سه تا شش متری دریا واقع شده است. در مطالعات باستان‌شناسی زیر آب سواحل بندر بوشهر در خلیج‌فارس، مواد فرهنگی شامل خمره‌های اژدری شکل، خمره‌های کوچک و بزرگ لعاب‌دار و پراکندگی قطعات سفال در بستر دریا شناسایی گردید. در میان یافته‌های فرهنگی، تعداد اندکی خمره‌های اژدری شکل و تعداد بیشتری قطعات شکسته این سفال و چند سفال لعاب‌دار جمع‌آوری شد. سفال‌های اژدری و لعاب‌دار فیروزهای از شاخص‌ترین سفال‌های دوره ساسانی در خلیج‌فارس است که در تجارت دریایی از بنادر ایرانی به بنادر مقصد حمل می‌گردید. تعیین ماهیت واقعی این محوطه تاریخی و تاریخ‌گذاری آن از مهم‌ترین انگیزه‌های عملیات غواصی باستان‌شناسی زیر آب در این سواحل بود که منجر به کشف محموله یک کشتی تاریخی از دوره ساسانی گردید. در این مقاله ضمن توضیح برنامه پژوهشی بررسی و شناسایی باستان‌شناسی زیرآب سواحل بندر بوشهر، سفال‌های مکشوفه در این پژوهش شامل سفال‌های اژدری و سفال‌های لعاب‌دار فیروزهای به‌عنوان شاخص‌ترین سفال‌های دوره ساسانی و صدر اسلام در تجارت دریایی خلیج‌فارس موردبحث قرار خواهد گرفت. همچنین جایگاه ساسانیان در تجارت دریایی خلیج‌فارس و اهمیت تجارت در این دوره تاریخی از بنادر ایرانی به بنادر مقصد در شبه‌قاره هند، سواحل جنوبی خلیج‌فارس و شرق آفریقا مورد دقت نظر قرار می‌گیرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خلیج‌فارس؛ بندر بوشهر؛ باستان‌شناسی زیر آب؛ سفال اژدری؛ سفال فیروزهای؛ دوره ساسانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Research on the Advantages of Archaeological Materials Found in the Underwater Archaeological Survey of Bushehr Port | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossein Tofighian | ||
| Assistant Professor, Archeology Research Institute, Institute of Cultural Heritage and Tourism | ||
| چکیده [English] | ||
| According to the report of the Center for Marine Medical Studies affiliated to Bushehr University of Medical Sciences about the discovery of pottery fragments from the seafloor in the coastal waters of Bushehr Port, Department of Underwater Archeology, Iranian Center for Archaeological Research (ICAR) undertook to study and identify these cultural remains during August 2016. With the participation of professional divers, Bushehr University of Medical Sciences began scientific diving in the Persian Gulf. During the underwater archaeological survey, an area containing clay fragments in the seafloor was identified. The site is located 500 meters from the shores of Bushehr Port and at a depth of three to six meters. Underwater archeological studies of the coasts of Bushehr port in the Persian Gulf, cultural materials including Torpedo jars, small and large glazed crabs and fragments of pottery in the seafloor were identified. Among the cultural findings, a small number of Torpedo jars and more broken pieces of this pottery and several glazed potteries were collected. Torpedo jars and Turquoise glaze pottery are among the most prominent Sassanid pottery in the Persian Gulf that were shipped from Iranian ports to destination ports in the maritime trade. Determining the true nature of this historic site and its dating was one of the major impetus for underwater archaeological diving operations on these beaches, which led to the discovery of cargo from a historic ship from the Sassanid era. In this article, while explaining the underwater archaeology research program of Bushehr port, the discovered pottery of this study, including turquoise and glazed pottery as the most prominent Sassanid and early Islamic pottery in the Persian Gulf, will be discussed. The Sassanid position in the Persian Gulf maritime trade and the importance of trade in this historic period from Iranian ports to destination ports in the Indian subcontinent, the southern coasts of the Persian Gulf and East Africa are carefully considered. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Persian Gulf, Bushehr port, Underwater archeology, Dragon pottery, Turquoise pottery, Sassanid period | ||
| مراجع | ||
|
اصطخری، ابواسحاق ابراهیم بن محمد فارسی، (1368)، مسالک و ممالک، ترجمه ایرج افشار، تهران، وزارت فرهنگ و آموزش عالی، شرکت علمی و فرهنگی. توفیقیان، حسین، (1385)، باستان‌شناسی زیر آب در ایران، تهران، انتشارات سمیرا. توفیقیان، حسین، (1393)، بنادر تاریخی خلیج‌فارس، دوره ساسانی تا صدر اسلام، بر اساس مطالعات باستان‌شناسی و باستان‌شناسی زیر آب، تهران، انتشارات پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری. توفیقیان، حسین، (1393) الف، " پژوهشی در بررسی باستان‌شناسی زیر آب سواحل بندر ریگ"، پژوهش‌های باستان‌شناسی، شماره 6، دوره چهارم، بهار و تابستان 1393، صص 138-121. توفیقیان، حسین، (1393) ب، " تحلیل معماری بندر باستانی سیراف در بخش ساحلی با تکیه بر مطالعات باستان‌شناسی زیر آب"، مطالعات باستان‌شناسی، دوره 6، شماره 1، بهار و تابستان 1393، صص 38-21. توفیقیان، حسین، محرم، باستانی، (1395)، " پژوهشی در آئین‌های تدفین دوره ساسانی"، مطالعات باستان‌شناسی، دوره 8، شماره 2، پائیز و زمستان 1395، صص 34-17. توفیقیان، حسین، (1396)، " پژوهشی در پایه آتشدان‌های ساسانی سواحل خلیج‌فارس"، پژوهش‌های باستان‌شناسی، دوره 7، شماره 12، بهار و تابستان 1396، صص 210-195. دریایی ، تورج، (1383)، شاهنشاهی ساسانی، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران، انتشارات ققنوس. دریایی، تورج، (1386)، تجارت دریایی خلیج‌فارس در اواخر دوره‌ی باستان، ترجمه حسین کیان راد، تهران، بنیاد ایران‌شناسی. رهبر، مهدی، (1378)، گزارش منتشرنشده گمانه‌زنی گورستان شغاب، مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری. سامی، علی، (1389)، تمدن هخامنشی، تهران، نشر پازینه. عطایی، محمدتقی، (1384)، " گزارش بررسی باستان‌شناختی در ساحل ریشهر ، بوشهر" باستان‌شناسی، سال اول، شماره اول، صص 93-85. لسترنج،گی، (1373)، جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی، مترجم محمد عرفان، تهران، انتشارت علمی و فرهنگی. مقدم، عباس و دیگران، (1384)، بررسی‌های باستان‌شناختی میناب شوشتر، تهران، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، ص 240. میرفتاح، سید علی‌اصغر (1374)،" گورستان شغاب"، اثر، شماره 24، صص 41-61. وایت هاوس، دیوید و ویلیامسون، آندره، بازرگانی دریایی ساسانی، ترجمه گیو آقاسی، تهران، انتشارات آریا . بی تا. وثوقی، محمدباقر، (1384)، تاریخ خلیج‌فارس و ممالک هم‌جوار، تهران، سمت. ویلسون ،آرنولد، (1384)، خلیج‌فارس، ترجمه محمد سعیدی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر. ویلیامسون، اندره، (1351)، "تجارت در خلیج‌فارس در دوره ساسانیان ودر قرون اول و دوم هجری"، باستان‌شناسی و هنر، صص 151-142. ونکه ، رابرت جی، (1381)، غرب ایران در دوره پارت و ساسانی، باستان‌شناسی غرب ایران، ترجمه زهرا باستی، تهران، سمت. ویلسن، سرارنولد، (1348)، خلیج‌فارس، ترجمه محمد سعیدی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. Adams, R. 1970. Tell Abu Sarifa, A Sassanian – Islamic ceramic sequence from south central Iraq. Arts Orientals 8: 78-119.
Benoist, A. 2003. The Artifacts from The Fort at Meliha: Distribution Origins Trade and Dating. procceding of the Arabian studies 33 : 59-76.
Begley. V., 1983. Arikamedu Reconsidered. AJA 87 :461-481.
Bivar, A.D.H., 1983. The Cambridge History of Iran. volume 3, Seleucid, Parthian and Sassanid period, Cambridge.
Carter, R. 2006. Boat remains and maritime trade in the Persian Gulf during the sixth and fifth Millennia BC. Antiquity 80, issue 307:52-63.
Cardi, B.D. 1972. A Sasanian outpost in Northern Oman. Antiquity 46 :184.
Connan, j.R.P. Evershed, L. Biek, G. Eglinton, 1998. Use and Trade of Bitumen in Aantiquity and Prehistory: molecular archaeology reveals secrets of past civilizations. philosophical transactions: biological scince 354 :137.
Daryaee,T. 2003. The Persian Gulf trade in late Antiquity. Journal of world History 14(1) : 1-16.
Hamnstad, L., 1983. Greek wine amphorae in the Hellenistic Pottery from Failak. Copenhagen.
Howgego, C.J. & etc., 1992. Greek and Roman coins from Eastern Arabia, Arab.arch.epig 3:183-189.
Kennet, D. 2007. The Decline of eastern Arabia in the Sasanian period. Arabian Archaeology and Epigraphy 18 :86-122.
Magee, P., 2005. Investigating Cross-Gulf trade in the Iron Age III period: chronological and compositional data on Burnished Maroon Slipped Ware (BMSW) in southeastern Arabia and Iran. Arabian archaeology and epigraphy 16 :82-92.
Overlaet, B. 2009. A Himyarite diplomatic mission to the Sasanian court of Bahram II depicted at Bishapur. Arab. Arch. Epig 20 :218–221.
Oates, J., 1993. Trade and power in the fifth and forth millennia BC, New evidence from northern Mesopotamia. world archaeology 24 (3) : 403-422.
Oates, J. Kamilli, 1977. Seafaring merchants of Ur, Antiquity 51 :221-34
Simpson, S.J. 1992. Aspect of the Archaeology of the Sassanian period in Mesopotamia. oxfored university.
Stern, B. & etc. 2008. 2From Susa to Anuradhapura: reconstructing aspects of Trade and Exchange in Bitumen- Coated Ceramic vessels between Iran and Sri Lanka from the Third to the Ninth Centuries AD. Archaeometry 50(3) :409–428.
Tomber, R. 2007. Rome and Mesopotamia importers into India in the first millennium AD. Antiquity 81 (314) :972-986.
Will, E.L. 1986. The Roman shipping Amphorae from Arikamedu , ALA Abstracts 11.AJA 91.
Wheeler, M. 1946. Arikamedu: an Indo – Roman trading station on the east coast of India. :17- 124.
Whitehouse, D. Williamson, A., 1973. Sasanian Maritime Trade. Iran 11 :29-49.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 534 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 587 |
||