
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,693 |
تعداد مقالات | 72,239 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,234,307 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,069,071 |
بررسی تأثیر زبان فارسی بر ساخت فعل مرکب ترکیآذربایجانی | ||
پژوهشهای زبانی | ||
مقاله 4، دوره 10، شماره 2، اسفند 1398، صفحه 67-82 اصل مقاله (508.32 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jolr.2020.285901.666532 | ||
نویسنده | ||
عبدالحسین حیدری* | ||
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان | ||
چکیده | ||
هدف از انجام تحقیق حاضر، مطالعۀ تأثیر زبان فارسی بر ساخت فعل مرکب ترکیآذربایجانی است. دادهها از منابع معتبر ترکیآذربایجانی و تعاملات زبانی سی نفر از گویشوران ترکیآذربایجانی مناطق مرکزی استان اردبیل جمعآوری شده است. افعال قرضی فارسی در ترکیآذربایجانی و افعال مرکب بومی ترکیآذربایجانی از میان دادههای گردآوری شده، استخراج گردید و فراوانی کاربرد هر کدام از این نوع فعلها در گفتار گویشوران ترکیآذربایجانی تعیین گردید. تحقیق حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی است؛ زیرا ابتدا دادهها در چارچوب الگوهای انطباق فعل در زبان قرضگیرنده، طبقهبندی و توصیف میشود و سپس بر اساس دیدگاههای مطرح در تماس زبانی، مورد تحلیل قرار میگیرد. بررسی دادهها نشان داد که هیچ نوع فعل خودایستای فارسی در چارچوب ساختهای ترکیآذربایجانی قرار نمیگیرد و زبان ترکیآذربایجانی برای انطباق فعلهای زبان فارسی از دو راهکار عمدۀ ساخت فعل سبک و درج غیرمستقیم بهره میبرد. فراوانی دادههای منطبق با راهکار اول (جزء غیرفعلی فارسی + فعل سبک ترکیآذربایجانی) نسبت به دادههای راهکار دوم (اسم یا صفت فارسی + وند فعلساز ترکیآذربایجانی) و افعال مرکب بومی ترکیآذربایجانی، خیلی بیشتر است. برخلاف تعدادی از تحقیقات پیشین که ساخت فعل مرکب در ترکیآذربایجانی را، ساخت قرضی از زبان فارسی تصور کرده است؛ یافتههای این تحقیق نشان داد که ساخت فعل سبک در ترکیآذربایجانی، ساختی تازه و ناآشنا نیست. بلکه این ساخت در خود زبان ترکیآذربایجانی وجود دارد و فقط فراوانی کاربرد آن با بهرهگیری از راهکار گسترش (در پدیده برخورد زبانها) افزایش یافته است. گویشوران ترکیآذربایجانی از میان دو ساخت فعلساز زبان خود (وندافزایی یا ساختواژی و ساخت فعل سبک)، الگوی منطبق با ساخت مشابه و متناظر در زبان فارسی (ساخت فعل سبک) را انتخاب کرده و با قرضگیری جزء غیرفعلی فارسی، فراوانی کاربرد این ساخت را در زبان خود افزایش دادهاند. این تغییر در جهت همگرایی زبان ترکیآذربایجانی با زبان فارسی انجام یافته است که از پیامدهای طبیعی برخورد و تماس زبانها است. | ||
کلیدواژهها | ||
تماس زبانی؛ قرضگیری؛ فعل مرکب؛ فارسی؛ ترکیآذربایجانی | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
احمدیگیوی، حسن (1383). دستور تطبیقی زبان ترکی و فارسی. تهران: قطره. حسینزادهآزاد، طوبی (1382). فعل مرکب در ترکی و اشتقاقهای حاصل از آن (پایاننامۀ کارشناسی ارشد)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران. حیدریزادی، رضا؛ حسینیمعصومی، سیدمحمد؛ نجفیان، آرزو و روشن، بلقیس (1395). تحلیل یک نوع فعل مرکب فارسی. مجله زبانشناسی و گویشهای خراسان، 2 (15)، 74-53. دبیرمقدم، محمد (1374). فعل مرکب در زبان فارسی. مجلۀ زبانشناسی، 1 و 2، 46-2. دبیرمقدم، محمد (1392). ردهشناسی زبانهای ایرانی. جلد1، چاپ اول. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت). خانلری، پرویز (1365). تاریخ زبان فارسی. جلد دوم، تهران، انتشارات نشر نو. روحانی، علیرضا (1378). فعل مرکب در زبان ترکی (پایاننامۀ کارشناسی ارشد)، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. فرزانه، محمدعلی (1357). مبانی دستور زبان ترکیآذربایجانی. تهران: انتشارات فرزانه. محمودی، سولماز (1393). زبان ترکیآذربایجانی در گذر تاریخ. مجموعه مقالات دومین همایش بینالمللی زبانها و گویشهای ایرانی، مرکز پژوهشهای ایرانی و اسلامی. نغزگویکهن، مهرداد و عبدالملکی، علی (1393). وامگیری فعلی در زبانهای فارسی، کردی و ترکیآذربایجانی. پژوهشهای زبانشناسی تطبیقی، 7، 113-97. Ahmadi-Givi, H. 2004. Comparative grammar of Turkish and Persian. Tehran: Gatreh. [In Persian]. Chikovani, G. 2005. Linguistic contact in central Asia. In Linguistic Convergence and ArealDiffusion: Case studies from Iranian, Semitic and Turkic, E. Csato, A. Bo Isaksson and c.Jahani (eds), 127-132, London: Routledge. Dabir-Moghaddam, M. 1995. Compound verb in Persian. Linguistics, 1 (2), 2-46. [In Persian]. Dabir-Moghaddam, M. 2013. Iranian language typology. Volume 1, First publication. Tehran: The organization for researching and composing university textbooks in the humanities (SAMT). [In Persian]. Farzaneh, M. 1978. The base of Azarbayjanian grammar. Tehran: Farzaneh publication. [In Persian]. Heidarizadi, R., Hosseini-Maasoum, M., Najafian, A & Roshan, B. 2017. Phase Derivation of a Class of Persian Compound Predicates. Journal of Linguistics & Khorasan Dialects, 2 (15), 53-74. [In Persian]. Heine, B. 2006. Contact-induced Word Order Change without Word Order Change[Working Papers in Multilingualism, Series B, 76]. University of Hamburg: Sonderforschungs-bereich 538: Mehrsprachigkeit. Hosseinzadeh-Azad, T. 2003. Compound verb in Turkish language and its derivations. M. A dissertation in linguistics, Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies. [In Persian]. Johanson, L. 1999. The Dynamics of Code-Copying in Language Encounters. In Language Encounters Across Time and Space (ed).By Bernt Brendemoen, Elizabeth Lanza and Else Ryen, 37-61. Oslo: Novus Press. Karimi-Doostan, Gh. 2005. light verbs and structural Case. Lingua 115: 1737-1756. Khanlari, P. 1986. A history of the Persian language. 2th edition. Tehran: Nashr Now publication. [In Persian]. Mahmoodi, S. 2014. Azarbayjanian Language during history. Second international conference of Iranian Languages and dialects, Iranian Islamic research center. [In Persian]. Mohammad, J., & Karimi, S. 1992. Light verbs are taking over: Complex verbs in Persian. Proceedings of WECOL, 19–212. Moravcsik, E. 1975. Verb Borrowing. Wiener Linguistische Gazette 8, 3-30. Myers-Scotton, C. 2002. Contact linguistics. Oxford: Oxford University Press. Nagzguyekohan, M. & Abdolmaleki, A. 2014. Verb borrowing in Persian, Kurdish and Azarbayjani. Comparative linguistic researches, 7, 97-113. [In Persian]. Rouhani, A., R. 1999. Compound verb in Turkish language. M. A dissertation in linguistics, Tehran: Tarbiat Modares University. [In Persian]. Thomason, S. & Kaufmæn, T. 1988. Language Contact, Creolization, and Genetic Linguistics. Berkeley: University of California Press. Thomason, S. 2001. Language Contact. Edinburgh: EUP. Underhill, R. 1979. Turkish grammar. Cambridge: MIT. Wohlgemuth, J. 2009. A Typology of Verbal Borrowing. Printed in Germany. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 498 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 452 |