تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,533 |
تعداد مقالات | 70,506 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,127,637 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,235,293 |
حذف فعل بدون مرجع زبانی (از اِضمار تا مجوزدهی غیرمستقیم) | ||
پژوهشهای زبانی | ||
مقاله 10، دوره 10، شماره 2، اسفند 1398، صفحه 193-217 اصل مقاله (1.03 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jolr.2020.270002.666428 | ||
نویسندگان | ||
انیس وحید1؛ فریده حق بین* 2 | ||
1دانشجوی دکتری زبانشناسی دانشگاه الزهرا | ||
2دانشیار زبان شناسی دانشگاه الزهرا | ||
چکیده | ||
در این مقاله به بررسی حذف فعلی (اِضمار فعل) در الکتاب سیبویه (م.180 ه.ق) پرداختهایم. در ابتدا به اصطلاحشناسی این حوزه اشاره و توضیح داده شده است که اصطلاح «حذف» در عربی میانه (دوره الکتاب) اغلب به سطح واجی زبان دلالت دارد؛ این در حالی است که «اضمار» به حذف در سطح نحوی (و نیز کاربردی و حتی شناختی) زبان اشاره دارد. از این رو در تبیین دادههای مورد بحث، از اصطلاح «اضمار فعل» بهره خواهیم برد. پس از آن، انواع اضمار فعل در الکتاب معرفی و دستهبندی جدیدی از آن با توجه به دلیل حذف پیشنهاد شده است؛ بر این اساس میتوان دلیل حذف فعل را حضور گوینده و شنونده در بافت موقعیتی یا فرهنگی مشترک و یا حضور عاملی زبانی (دستوری) دانست. علاوه بر این، در این مقاله دادهها از منظری متفاوت مورد توجه قرار گرفتهاند؛ از منظر مدلی صوری که برای تحلـیل زبان طبیعی بهکار برده میشود: مدلی همچون «دستور موازی». چرا که دادهها هر چند که برآمده از بافتی تاریخی هستند، میتوانند در نمونههای زنده زبانهای دنیا تناظرهایی داشته باشند. در چارچوب دستور موازی، پیشنهاد کردهایم تا سطحی شناختی میان روساخت نحوی دادهها و مرجع غیرزبانیشان در نظر گرفته شود؛ سطحی که گوینده و شنونده را قادر میسازد که عبارت حذفی را با وجود ساخت حداقلی نحوی تولید و یا درک کنند و آن را با مرجع غیرزبانیش به درستی مرتبط سازند. ارتباط میان داده و مرجع غیرزبانیش در قالب سازوکاری از دستور موازی که به «مجوزدهی غیرمستقیم» معروف است تبیین شده است. سازوکاری که به نظر میرسد با «تقدیر» که فرایندی تعبیری در دستور زبان عربی دوره میانه است شباهتهایی دارد. پیشنهاد ما همچنین با مدل کلی ساخت ذهن که توسط جکندوف (1997، 2002، 2010) مطرح شده، هماهنگ میباشد و علاوه بر آن میتواند جنبههایی از حذف بافتی در عربی دوره میانه را که با کلید واژه «حال» بیان شده تبیین نماید. | ||
کلیدواژهها | ||
حذف فعل؛ دستور موازی؛ سطح شناختی؛ مجوزدهی غیرمستقیم؛ فرایند تقدیر؛ ساخت ذهن؛ حال | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
آذرنوش، آذرتاش (1379)، اضمار، دانشنامه بزرگ اسلامی (ج9: 324-325)، تهران: مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی. تهانوی، محمد اعلى (1862)، کشّاف اصطلاحات الفنون، محمد وجیه، عبدالحق و غلام کدیر (مصححین)، انجمن آسیایی بنگال. ج 2. سیبویه، عمرو بن عثمان، (1408ق/ 1988م) الکتاب، عبدالسلام محمد هارون (تحقیق و شرح)، الطبعة الثالثة، 1408ق/ 1988م، 5 مجلد، قاهره: مکتبة الخانجی. مقبول، ادریس (2004). البعد التداولی عند سیبویه، عالم الفکر، المجلد 33، العدد 1، سبتمبر، ص 245-280. Āḏarnuš, Āḏartāš .2000. Iḍmār, Dāʾirat al-maʿārif Bozorgi Islamī, Tehran: Markazi Dāʾirat al-maʿārif Bozorgi Islamī, IX, p. 324 [In Persian]. Al-Tahānawī, Mohammad A‟lā (1862). Kaššāf iṣṭilāḥāt al-funūn, a Dictionary of the Technical Terms used in the Sciences of the Musalmans, Muḥammad Wajih, Abd Al-Haqq and Gholam Kadir (eds.), n.p., The Asiatic Society of Bengal, vol. II. [In Arabic] Baalbaki, R. 1979. Some Aspects of Harmony and Hierarchy in Sībawayi‟s Grammatical Analysis, Zeitschrift für Arabische Linguistik, 2: 7-22. Carter, M. G. 2007a. Elision, Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics, (II: 17), Leiden: Brill. Carter, M. G. 2007b. ʾIḍmār, Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics, (II: 300-302), Leiden: Brill. Culiover, P. W. and Jackendoff. R.2005. Simpler Syntax, Oxford: Oxford University Press. Culiover, P. 2009. Natural Language Syntax, Oxford: Oxford University Press. ــــــــــــــــــــــــــ. 2013. Simpler Syntax and Explanation, in Stefan Müller (ed.), Proceedings of the 20th International Conference on Head-Driven Phrase Structure Grammar (263–282), Stanford: CSLI Publications. Dayyeh, H. 2015. Ittisāʿin Sībawayhi‟s Kitāb: A Semanticʿilla for Disorders in Meaning and Form, in Amal Elesha Marogy and Kees Versteegh (eds.), The Foundations of Arabic Linguistics II: Kitāb Sībawayhi: Interpretation and Transmission (75-98), Leiden: Brill. Dévényi, K. 2007. ʾIḍmār in the Maʿānī of Al-Farrā, in E. Ditters and H. Motzki (eds), Approaches to Arabic Linguistics: Presented to Kees Versteegh on the Occasion of his Sixtieth Birthday (45–65), [Studies in Semitic Languages and Linguistics, ed. T. Muraoka, vol. 49], Leiden: Brill. Grand'Henry, J. 2007. ḥaḏf, Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics, (II: 223), Leiden: Brill. Jackendoff, R. 1997. The Architecture of the Language Faculty. Cambridge: The MIT Press. ــــــــــــــــــــــــــــــ. 2002. Foundations of Language, Brain, Meaning, Grammar, Evolution. Oxford: Oxford University Press. ـــــــــــــــــــــــــــــــ. 2007. A parallel architecture perspective on language processing, Brain Research, 1146: 2-22. ـــــــــــــــــــــــــــــــ. 2010. The Parallel Architecture and its Place in Cognitive Science, in Bern Heine and Heiko Narrog (eds), The Oxford Handbook of Linguistic Analysis (583-605), New York: Oxford University Press. Maqbul, I. 2004. “Al-boʿd al-tadāvoli inda Sībawayi”, Kuwait: Ālam-al-Fikr, vol 33, no. 1, september, p. 245-280. [In Arabic]. Owens, Jonathan (1988). The foundations of grammar: An introduction to medieval Arabic grammatical theory, Ameterdam: John Benjamins Publishing Company. Sībawayhi, B. A. b. ʿUṯmān b. Q.1988 Kitāb, Abd al- Salām Muḥammad Hārun (ed.), Cairo: Maktaba Al-Ḫānǧī, al-ṭabʿa al-ṯāliṯa, 5 volums. [In Arabic] Solimando, C. 2011. Ellipsis in the Arabic Linguistic Thinking: (8TH- 10TH CENTURY), in L. Giuliano and L. Bettini (eds.), The Word in Arabic (69-82), [Studies in Semitic Languages and Linguistics, T. Muraoka, A.D. Rubin and C.H.M. Versteegh (eds), vol. 62], Leiden: Brill. Versteegh, K. 2009. Taqdīr, Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics, Mushira Eid et al (ed.), (IV: 446-449), Leiden: Brill. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 427 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 335 |