تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,563 |
تعداد مقالات | 70,848 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,991,994 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,218,756 |
بررسی اقتباسات قرآنی در دیباچۀ تفسیر خزائنالأنوار و معادنالأخبار خاتونآبادی | ||
پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت | ||
مقاله 6، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 17، خرداد 1399، صفحه 103-121 اصل مقاله (456.17 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2020.295804.1403 | ||
نویسندگان | ||
علی محمد موذنی1؛ رسول جعفریان2؛ طاهره سادات حسینی موحد* 3 | ||
1استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران | ||
2استاد تاریخ دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
3دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، پردیس البرز دانشگاه تهران، ایران | ||
چکیده | ||
جمال ادبی و اعجاز هنری قرآن کریم همواره یکی از عوامل اصلی جذب مخاطب بودهاست. اقتباس یکی از شیوههای بلاغی است که میتواند با اعتبار، ضمانت، وجاهت، غنا و مقبولیت بخشیدن به متن، موجب جلب بیشتر مخاطبان و سرانجام، اقناع آنان گردد. تفسیر خزائنالأنوار و معادنالأخبار از تفاسیر ادبی ـ عرفانی دورۀ صفویه است که در سالهای اخیر مورد تحقیق، تصحیح و چاپ قرار گرفتهاست و آن را در قرن دوازدهم هجری قمری، عالم، محدث و مفسر ادیب دورۀ صفویه، «میرمحمد رضا بن محمد مؤمن خاتونآبادی» آن را نوشتهاست. از ویژگیهای منحصربهفرد این تفسیر، مقدمۀ چهاردهخزانهای آن است. در واقع، خزائن مزبور پیشنیازها و علوم مورد نیاز مفسران قرآن کریم را تبیین میکند. مؤلف در خزانۀ سوم، بهتفصیل به شرح صنایع بدیع لفظی و معنوی، بیان و آنگاه به تشریح علوم قرآنی پرداختهاست و از این منظر، نمونۀ اعلایی از مقدمهنویسی را برای اهل فن رقم زدهاست. پژوهش حاضر به کمک روش مطالعات کتابخانهای و به شیوههای توصیف، تحلیل و مقایسه، استفادۀ هنرمندانه خاتونآبادی از هنرسازۀ اقتباس در دیباچۀ اثرش را از دو منظر کمّی و کیفی بررسی کردهاست و نشان داده که وی با بهرهگیری از اقتباسات (کامل، ناقص و منقطع) و استفادۀ هنری از آهنگ، اصوات، تکرار و خاصیت القاگری آنها و با بهکارگیری سایر صنایع بدیع لفظی و معنوی، همچون تلمیح، جناس و مراعات نظیر در کنار اقتباسات قرآنی، جلوهای بدیع و تأثیرگذار از اقتباس را به نمایش گذاشتهاست. | ||
کلیدواژهها | ||
قرآن؛ اقتباس؛ تکرار؛ خاتونآبادی؛ صامت؛ القاگری | ||
مراجع | ||
قرآن کریم، ترجمۀ محمدمهدی فولادوند. جعفریان، رسول (1391)، صفویه در عرصۀ دین، فرهنگ و سیاست، 3 ج، چ 3، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. خاتونآبادی، سید محمدرضا بن محمد مؤمن (1386)، تفسیر خزائنالأنوار و معادنالأخبار، ترجمۀ مریم ایمانی خوشخو، چ 1، تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب. خرقانی، حسن (1392)، زیباشناسی قرآن از نگاه بدیع، چ 1، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی. خرمشاهی، بهاءالدّین (1389)، دانشنامۀ قرآن و قرآن پژوهشی، 2 ج، چ 3، تهران، ناهید و دوستان. خطیبی، حسین (1390)، فن نثر در ادب فارسی، چ 4، تهران، زوار. راستگو، سید محمد (1393)، تجلی قرآن و حدیث در شعر فارسی، چ 11، تهران، سمت. رکنی یزدی، محمدمهدی (1393)، گزیدۀ متون تفسیر فارسی، چ 1، قم، سمت و بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی. شاهوردی، فرحناز (1393)، بررسی زیباییشناسی تکرار در قرآن کریم، چ 1، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی. شریعتمداری، جعفر (1393)، شرح و تفسیر لغات قرآن، 4 ج، چ 4، مشهد، بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1387)، ادوار شعر فارسی، چ 3، تهران، سمت. شوقی، ضیف (1390)، تاریخ تطور علوم بلاغت، ترجمۀ محمدرضا ترکی، چ 2، تهران، سمت. صادقی، مریم (1394)، نثر فارسی در سپهر سیاست، چ 1، تهران، صدای معاصر. کاردگر، یحیی (1396)، فن بدیع در زبان فارسی (بررسی تاریخی، تحلیلی صنایع بدیع از آغاز تا امروز)، چ 1، تهران، صدای معاصر. کاشانی، فتحاالله (1330)، منهجالصادقین، 10 جلد، تهران، علمی. کاشفی، حسین (1330)، روضةالشهدا، تهران، اسلامیه. گرکانی، محمدحسین (1377)، ابدع البدایع، چ 1، تبریز، احرار. نشاط، سید محمد (1346)، زیب سخن یا علم بدیع فارسی، تهران، شرکت چاپ و انتشار کتب ایران. همایی، جلالالدّین (1370)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، چ 7، تهران، هما. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 534 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 331 |