پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,759 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,133,423 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,898,245 |
«حاجی‌آقا» نوشتۀ صادق هدایت، اثری فراسوی گفتمان‌های سیاسی | ||
| پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت | ||
| مقاله 11، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 16، بهمن 1398، صفحه 195-214 اصل مقاله (314.58 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2020.74945 | ||
| نویسندگان | ||
| شیرزاد طایفی* 1؛ نعمت‌الّه ایران‌زاده2؛ عنایت اله دارائی3 | ||
| 1دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران. | ||
| 3دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران. | ||
| چکیده | ||
| صادق هدایت، رمان «حاجی‌آقا» (1324) را بر پایۀ رویدادهای تاریخی‌ـ سیاسی اواخر حکومت رضاشاه و اوایل حکومت محمدرضاشاه، به فاصلۀ زمانی اندکی نسبت به آن‌ها نوشته است. برای اینکه بدانیم این رمان با تأثیرپذیری از کدام گفتمان یا گفتمان‌های سیاسی نوشته شده‌است، با بهره‌گیری از روش تحلیل گفتمان انتقادی (بر پایۀ اندیشه‌های روث وداک، جیمز پُل جی و نورمن فرکلاف)، آن را بررسی کرده‌ایم و دیدگاه نویسنده‌اش را نسبت به گفتمان‌های سیاسی آن دوره کاویده‌ایم. می‌توان این رمان را از نظر سیاسی، اثری فراگفتمانی، غیرگفتمانی یا غیرایدئولوژیک دانست که در آن، همۀ گفتمان‌های سیاسی، مانند حکومت پادشاهی، ناسیونالیسم، فاشیسم، مدرنیسم، غرب‌گرایی، سکولاریسم، سنت‌گرایی، دین‌گرایی، چپ‌گرایی (مارکسیسم و کمونیسم)، لیبرالیسم، دموکراسی و مشروطه‌خواهی و غیره مورد نقد و خشم نویسنده واقع گردیده‌است. ایدئولوژی‌های سیاسی برای تأمین منافع طرفداران و مبلّغان آن‌ها به‌کار گرفته می‌شوند. هدایت، دگرگونی‌های تاریخی و سیاسی فراوانی را از دورۀ مشروطه تا روی کار آمدن رضاشاه و محمدرضاشاه، از سر گذرانده‌است و رنگارنگی و گونه‌گونی سیاستمداران، حاکمان و سودجویان را دیده‌است. او این رویدادها را با طنزی خشمناک درآمیخته، رمانی سیاسی پدید آورده‌است. بدون آگاهی از رویدادها و جریان‌های سیاسی دورۀ نویسنده و گرایش‌های سیاسی او، شناخت درستی از رمان به‌دست نمی‌آید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| صادق هدایت؛ حاجی‌آقا؛ گفتمان سیاسی؛ تحلیل گفتمان انتقادی؛ رمان سیاسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Sadegh Hedayat’s The Pilgrim, A Work beyond Political Discourses | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Shirzad Tayefi1؛ Nea,matollah Iranzadeh2؛ Enayatollah Daraei3 | ||
| 1Associate Professor of Persian Language and Literature, Allameh Tabatabaʼi University, Tehran. | ||
| 2Associate Professor of Persian Language and Literature, Allameh Tabatabaʼi University, Tehran. | ||
| 3Ph.D. Candidate of Persian Language and Literature, Allameh Tabatabaʼi University, Tehran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Sadegh Hedayat wrote The Pilgrim (1945) based on and shortly after the historical and political events of the final years of Reza Shah’s government and early years of Mohammad Reza Shah’s rule. The article adopts the method of critical discourse analysis, as formulated by Ruth Wodak, James Paul Gee, and Norman Fairclough, to study the novel and analyze its author’s views on the political discourses of the aforementioned period in order to determine which political discourse or discourses influenced the novel. It is possible to consider the novel politically as a meta-discursive, non-discursive or non-ideological work in which political discourses, such as kingdom, nationalism, fascism, modernism, Westernization, secularism, traditionalism and religiosity, leftism (Marxism and communism), liberalism, democracy, and constitutionalism are criticized by the author. Political ideologies are utilized to secure the interests of their advocates and propagandists. Hedayat experienced many historical and political changes from the Constitutional Revolution to the period of Reza Shah and Mohammad Reza Shah and saw the instability politicians, rulers, and profiteers. He mixed up these events with a furious satire and created a political novel. We cannot fully comprehend the novel without having knowledge of the political events and currents of the writer’s period and his political tendencies. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Sadegh Hedayat, The Pilgrim, Political discourse, Critical discourse analysis, Political novel | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
آبراهامیان، یرواند (۱۳۸۴)، ایران بین دو انقلاب: درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران معاصر، ترجمۀ احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی ولیلایی، چ 11، تهران، نی. بهزادی کندازی، محمود (۱۳۹۰)، تحلیل آثار صادق هدایت در پرتو نظریۀ انتقادی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، به راهنمایی امید همدانی، مشهد، دانشگاه فردوسی. بهیان، شاپور (۱۳۸۸)، «حاجی‌آقا، برساخته‌ای گفتمانی یا نمونۀ نوعی بورژوازی ملّی»، جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، س1، ش2، صص 37ـ67. بیگدلو، رضا و محمدعلی اکبری (۱۳۸۹)، «تبارشناسی جریان‌های فرهنگی در ایران معاصر»، تاریخ ایران، ش 5/67، صص 17ـ55. تاجیک، محمدرضا (۱۳۷۷)، «غیریت و هویت شکل‌گیری گفتمان انقلابی در ایران»، پژوهشنامۀ متین، ش 1، صص 83ـ106. فرزانه، م. ف. (مصطفی)، (۱۹۸۸م.)، آشنایی با صادق هدایت، ج2، پاریس، بی‌نا. فرکلاف، نورمن (۱۳۸۹)، تحلیل انتقادی گفتمان، ویراستۀ محمد نبوی و مهران مهاجر، ترجمۀ گروه مترجمان، چ 3، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها. فوران، جان (۱۳۹۲)، مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال ۱۵۰۰ میلادی مطابق با ۸۷۹ شمسی تا انقلاب، ترجمۀ احمد تدین، چ 14، تهران، رسا. کاتوزیان، محمدعلی همایون (۱۳۷۷)، صادق هدایت از افسانه تا واقعیت، ترجمۀ فیروزه مهاجر، ویراستۀ عباس مخبر، چ 2، تهران، طرح نو. ـــــــــــــــــــــــــ (۱۳۹۵)، طنز و طنزینۀ هدایت، ویراستۀ وحید طلوعی، ویرایش دوم، تورنتو، کتاب ایران‌نامگ. گودرزی، محمدرضا (۱۳۸۶)، بازتاب سیاست در ادبیات داستانی ایران از 1376 تا پایان آبان ماه 1383، چ 1، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. مصباحی‌پور ایرانیان، جمشید (۱۳۵۸)، واقعیت اجتماعی و جهان داستان: جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، چ 1، تهران، امیرکبیر. مهرآیین، مصطفی (۱۳۹۶)، درس‌گفتار تحلیل گفتمان (هنر)، تهران، موزۀ ملک. ــــــــــــــــ (۱۳۹۲)، درس‌گفتار نظریه و روش تحلیل گفتمان، تهران، مؤسسۀ رخداد تازه. میرعابدینی، حسن (۱۳۹۲)، تاریخ ادبیات داستانی ایران، چ 1، تهران، سخن. ــــــــــــــــ (۱۳۸۶)، صد سال داستان‌نویسی ایران، ویرایش دوم، مجلد اول (جلد اول و دوم)، چ 4، تهران، چشمه. میلانی، عباس (۱۳۷۱)، «هدایت و جهان‌بینی تراژیک»، ایران‌شناسی، ش 15، صص 554ـ563. هادوی، محدثه و علی تسلیمی (۱۳۹۱)، «تحلیل داستان حاجی‌آقای صادق هدایت بر اساس نظریۀ بازتاب واقعیّت». جامعه‌شناسی هنر و ادبیات. س4، ش1، صص 53ـ72. هدایت، صادق (۱۳۳۰)، حاجی‌آقا، چ 2، تهران، امیرکبیر. یارمحمدی، لطف‌االله (۱۳۹۱)، درآمدی به گفتمان‌شناسی، چ 1، تهران، هرمس. یورگنسن، ماریانه و لوئیز فیلیپس (۱۳۹۲)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمۀ هادی جلیلی، چ 3، تهران، نی. Gee, James Paul (2011), An Introduction to Discourse Analysis: Theory and Method, 3th Ed. London and New York: Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 601 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 311 |
||
