تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,495,998 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,757,969 |
بررسی تأثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی در دورههای صفوی و قاجار بر چهرهنگاری و پیکرهنگاری زن | ||
زن در فرهنگ و هنر | ||
مقاله 7، دوره 11، شماره 2، تیر 1398، صفحه 271-286 اصل مقاله (971.57 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwica.2019.264119.1132 | ||
نویسندگان | ||
مرضیه رشیدی* 1؛ علیرضا طاهری2 | ||
1دانشجوی کارشناسی ارشد گروه آموزشی هنر، دانشکدة هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
2دانشیار دانشکدة هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
چکیده | ||
در دورة صفوی و قاجار، به سبب ارتباط با غرب، تمایل دربار به تجربة دنیای مدرن و اشتیاق جهان غرب به شناخت دنیای شرق نوعی دوگانگی سنتی و مدرن در بسیاری از مناسبات اجتماعی، فرهنگی و هنری جامعه نمایان شد که این روند بر وضعیت زنان و حضور آنها در عرصههای اجتماعی نیز تأثیرگذار بود. چهرهنگاری در نقاشی ایرانی براساس الگوی مشخصی بوده است. آنچه در این پژوهش مطالعه شده، چهرة زن در نگارگریهای این دو دوره است. این مقاله در پی یافتن پاسخ این پرسشهاست: نمایش ویژگیهای زنانه در نقوش دورة صفوی و قاجار به چه صورت بوده است؟ چه تفاوتهای بین آنها در این دو دوره وجود داشته است؟ نتایج نشان میدهد که زن در آثار نگارگری پیش از قاجار، اغلب جایگاهی مثالی و اسطورهای داشته و از نظر نوع طراحی غیرواقعگرایانه ترسیم میشده و ارزش بصری آن همچون دیگر عناصر نگاره بوده است، ولی در اواخر دورة صفوی و دورة قاجار، بر اثر ارتباط با غرب، شاهد تغییر در نوع نگرش به نقاشی و درنتیجه توجه به واقعگرایی در ترسیم پیکرة زنان و همچنین شکلگیری آثار تکنگاره شده است؛ که این تغییرات به ارائة تصویری نو از زن در نقاشی ایرانی منجر شد. روش تحقیق توصیفیـ تحلیلی بوده و ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانهای است. | ||
کلیدواژهها | ||
پیکره نگاری؛ چهره نگاری؛ زن؛ صفوی؛ قاجار | ||
مراجع | ||
[1] آژند، یعقوب (1384). مکتب نگارگری تبریز و «قزوینـ مشهد»، تهران: فرهنگستان هنر. [2] ــــــــــ (1377). دوازده رخ: یادنگاری دوازده نقاش نادرهکار ایران، تهران: مولی. [3] پاکباز، روئین (۱۳۸۴). نقاشی ایرانی از دیرباز تا امروز، تهران: زرین و سیمین. [4] ــــــــــ (1385). دایرةالمعارف هنر، تهران: سازمان چاپ و انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی. [5] توکلیفر، مریم (1388). «بررسی تصویر زن در نقاشیهای عهد فتحعلی شاه قاجار»، پایاننامة کارشناسی ارشد نقاشی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران. [6] حسنوند، محمدکاظم؛ آخوندی، شهلا (1391). «بررسی سیر تحول چهرهنگاری در نگارگری ایران تا انتهای دورة صفوی»، نگره، ش24، ص 15ـ36. [7] رضایی، فائزه؛ نظری ارشد، رضا و دیگران (1395). «مقایسة تصویر زن در هنر دورة صفوی و قاجار»، مطالعات باستانشناسی دوران اسلامی، ش1، ص75ـ90. [8] زابلینژاد، هدی (1387). «بررسی نقوش اصیل قاجاری»، تهران، ش 78، ص140ـ169. [9] زکی، محمدحسن (1384). چین و هنرهای اسلامی، ترجمة غلامرضا تهامی، تهران: فرهنگستان هنر. [10] زنگی، بهنام (1384). «تفکر شیعی و تأثیر آن بر جایگاه زن در نقاشی ایران معاصر»، فصلنامة بانوان شیعه، ش5، ص105ـ122. [11] سیدرضوی، نسرین؛ حسنوند، محمدکاظم (1384). «طراحی در نگارگری سنتی ایران»، جلوة هنر، ش 25. [12] کنبای، شیلا (1378). نقاشی ایران، ترجمة مهدی حسینی، تهران: دانشگاه هنر. [13] گاردنر، هلن (1391). هنر در گذر زمان، ترجمة محمدتقی فرامرزی، تهران: مؤسسة انتشارات نگاه. [14] محمدحسن، زکی (1377). هنر ایران در روزگار اسلامی، ترجمة ابراهیم اقلیدی، تهران: صدای معاصر. [15] مقدماشرفی، م (1386). بهزاد و شکلگیری مکتب مینیاتور بخارا در قرن 16 میلادی، ترجمة نسترن زندی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. [16] ولش، آنتونی (1385). شاه عباس و هنرهای اصفهان، ترجمة احمدرضا تقا، تهران: فرهنگستان هنر. [17] هارت، فردریک (1382). سی و دو هزار سال تاریخ هنر، ترجمة موسی اکرمی و دیگران، تهران: پیکان. [18] هنریمهر، فاطمه؛ دادور، ابولقاسم؛ مظاهری، مهرانگیز (1385). «صورت زن در نگارگری معاصر (نوین)»، کتاب ماه هنر، ص52ـ59. [19] یاسینی، راضیه (1392). تصویر زن در نگارگری، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. [20] Bear, Eva (1999).” Human Figure in Early Islamic Art“, Some Preliminary Remarks, Muqarnas, Vol.16, PP 32-41. [21] Broklyn Museum, (n. d.), Open Collection, Retrieved October 03, 2015 from http://www.broklynmuseum.org/opencollection/collections/ [22] Diba, Leyla; Ekhtiar, Maryam (1998). Royal Persian Paintings: The Qajar epoch 1758-1925, Brooklyn: I.B.Tauris Publication. [23] --------- (2003). Lifting the Veil from the Face of Depiction: The Represention of Women in Persian Painting, Women in Iran from the Rise of Islam to 1800, Edited by Guity Nashat and Lois Beck, University of Illinois Press. [24] Floor, Willem (1999). ”Art (Naqqashi) and Artist (Naqqashan) in Qajar Persia“, Muqarnas, Vol. 16, PP 125-157 [25] Farhad, Massumeh (2010). ”Searching for the New: Later Safavid Painting and the Suz u Godaz (Burning and Melting) by Nau' I Khabushani“, The Jornal Of Walters Art Museeum, Vol.59, PP 115-130. [26] Hillenbrand, Robert (2000). Persian Painting: From the Mongols to the Qajar, London: I.B. Tauris Publicacion. [27] Artibition Website (2018). http://arthibition.net/en/product/show/919/
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 919 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,342 |