تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,500 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,083,975 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,188,468 |
نقد مبانی معرفتی مکتب پوزیتیویسم با تأکید بر علم جغرافیا | ||
پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
مقاله 19، دوره 52، شماره 2، تیر 1399، صفحه 733-758 اصل مقاله (794.61 K) | ||
نوع مقاله: بنیادی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2019.280845.1007923 | ||
نویسندگان | ||
محمود واثق* 1؛ احد محمدی2 | ||
1استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران | ||
2دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
پوزیتیویسم یکی از مکاتب فلسفی است که در ادبیات جغرافیایی در مکاتبِ محیطگرایی، علم فضایی، جغرافیای رفتاری، و نگرش سیستمی تأثیرگذار بوده است. این رویکرد در پیِ معرفت به فضای جغرافیایی از راه بنیانهای تجربی و منطقِ ریاضی است. بر این اساس، جغرافیا دانشی عینی، مشاهدهای، کمّی، و استقرایی است و حاوی مشاهداتِ فارغ از نظریه و قضاوتهای ارزشی است. بنابراین، جغرافیدانان؛ در پیِ کشف روابط علّیِ میان پدیدهها و ارائۀ آن در قالب «قوانینِ عام و فراگیرِ جغرافیایی» هستند. بر این اساس، جغرافیدانانِ پوزیتیویست، ضمن وداع با مباحث متافیزیکی و رو آوردن به «تجربۀ آزمونپذیر»، تجربه و آزمونِ تجربی را معیارِ معنیداری میدانند. بنابراین،به نفی فرضیهها، مقولات، و پیشفرضها میپردازند و شروع علم را با مشاهده میدانند و به نقش مسئله، فرضیه، و نقش فعال و خلاق محقق در روند تحقیق بیتوجهاند. سپس، براساس مشاهدات انجامشده بر پایۀ استدلالِ استقرایی، برای دستیابی به قوانین به تعمیم(تعمیمهای ناروا/ مسئلۀ استقرا) میپردازند که موجب خلط «روندوقانون» در جغرافیای تحصلگرا شده است. در این راستا، در مقالۀ حاضر، گزارههای متعدد جغرافیایی بررسی شد. بنابراین، بکارگیری رویکرد پوزیتیویسم بهدلیل اشکالات فوق، بهعنوان رهیافتی علمی، با مشکلات جدّی مواجه است. بنابراین، فاقد قابلیتهایِ لازم برای بکارگیری آن در حوزۀ مطالعات جغرافیایی در مرحلۀ «داوری» بهعنوان یک رویکرد و روش «علمی» است. هدف اصلی از مقالۀ حاضر، که با رویکردی رئالیستی و نگرش عقلانیت انتقادی نوشته شده، بررسی و واکاوی این مطلب از منظر تحلیلهای منطقی و معرفتشناختی است. | ||
کلیدواژهها | ||
پوزیتیویسم خام؛ پوزیتیویسم منطقی؛ تحلیل معرفتشناختی؛ جغرافیا؛ خلط روند و قانون | ||
مراجع | ||
42. Ahmadi, A., 2016, Perceptual approach to environment in behavioral geography, Geography Roshd Magazine, Vol. 31, No. 1, PP. 44-51 [In Persian]. 43. Afrouq, E., 2010, Critical Realism; Liberating Thought, Sharq Daily, 1055, dated Sep. 6, 2010, P. 20 [In Persian]. 44. Braden, K. and Shelley, F., 2004, Engaging geopolitics, Translator: Farshchi Alireza & Rahnama, Hamidreza, Tehran: High course war publications [In Persian]. 45. Behforouz, F., 1991, Study of environmental perception and behavior in the field of behavioral geography and contemporary human geography, Geographical Researches quarterly journal, No. 20, PP. 31-40 [In Persian]. 46. Beik-mohammadi, H., 2008, An Introduction to the History of Geography, Isfahan: Isfahan University Press [In Persian]. 47. Pourahmad, A., 2007, The realm and philosophy of geography, Second Edition, Tehran: University of Tehran press [In Persian]. 48. Tavana, M. A., 2014, The critical realism paradigm beyond positivism and hermeneutics: towards interdisciplinary methodology, Interdisciplinary Studies in the Humanities, Vol. 7, No. 1, PP. 27-56 [In Persian]. 49. Hataminejad, H., 2014, Comparative Subjectology of Liberal and Radical Approaches to Geography, Selected Articles from Essays on the Philosophy of Geography, Tehran: Iranian Association of Geopolitics Press [In Persian]. 50. Hafeznia, M. R. and Kaviani Rod, M., 2014, Philosophy of political geography, Tehran: Research Institute of Strategic Studies Publications [In Persian]. 51. Horri, A., 2004, The epistemological aspect of logical positivism and its place in library and information studies, Informology, Vol. 1, No. 3, PP. 5-16 [In Persian]. 52. Hosseini-e-Shahroudi, M., 2003, Introduction and critique of logical positivism. Theology and Law, Razavi University of Islamic Sciences, No. 7- 8, PP. 127-174 [In Persian]. 53. Haghighat, S., 2012, Methodology of Political Science, Third Edition, Qom: Mofid University Press [In Persian]. 54. Khorramshahi, B. A., 2010, Logical Positivism, Fourth Edition, Tehran: Elmifarhangi Publishing Company [In Persian]. 55. Khandan, A. A., 2014, Practical logic, Tenth Edition, Tehran: Samt publications [In In Persian]. 56. Derrav, M., 1995, Geographie humaine, Translator: Syrus Sahami, Tehran: Raaizan [In In Persian]. 57. Defarges, P. M., 2013, Dictionnaire de Geopolitique, Translator: Hamed Raziei, Tehran: Farhang-e-Moaser [In Persian]. 58. De Rosnay, J. and Beishon, J., 1991, Systems Thinking, Translator: Amir Hussein Jahanbaglou, Tehran: Pishbord [In Persian]. 59. Dougherty, J. and Pfaltazgraff, R., 2011, Contending Theories of International Relations, Translator: Vahid bozorgi & Alireza Taiyyeb, 6th Edition, Tehran: Goomes publishing company [In Persian]. 60. Zarshenas, S., 1991, Philosophical Foundations of Positivism, Soore Andisheh Bimonthly, Vol. 1, No. 31, PP. 14-19. [In Persian]. 61. Soroush, A. K., 1978, Knowledge and Value, Second Edition, Tehran: Yaran Publications [In Persian]. 62. Soroush, A. K., 1994, Lessons in Social Philosophy (Method of Interpretation in the Social Sciences), Tehran: Ney publications [In Persian]. 63. Shakuie, H., 2006, New trends in the philosophy of Geography (Volume I), Sixth Edition, Tehran: Gitashenasi Geographical & Cartographic Institute press [In Persian]. 64. Shakuei, H., 2005, Recognition and Philosophy of Geography, 11th Edition, Tehran: Payam-e-Noor University Press [In Persian]. 65. Shakuei, H., 2010, Applied Geography and Schools of Geographical, 8th Edition. Mashhad: Astan Qods Razavi (Behnashr) [In Persian]. 66. Shakuie, H., 2006, New trends in the philosophy of Geography (Volume II); Environmental philosophies and geographical schools, Third Edition, Tehran: Gitashenasi Geographical & Cartographic Institute press [In Persian]. 67. Shourche, M., 2015, Geographical Schools, Tehran: Paraham Naghsh Publication [In Persian]. 68. Sadegi, R., 2015, An Introduction to Contemporary Philosophy of science, Tehran: Samt Publications [In Persian]. 69. Alizadeh, A. R. et al., 2009, Sociology of Knowledge; A Study on the Relationship between Politics and Social Action and Human Knowledge, Third Edition, Qom: Research Institute of Higher Education and Universities [In Persian]. 70. Farshad, M., 1983, System Attitude, Tehran: Amir Kabir [In Persian]. 71. Farid, Y. A., 2006, Evolotion de la pensee dans le domaine de la geographie humaine, 6th Edition, Tabriz: Tabriz University Press [In Persian]. 72. Fanni, Z., 2006, Introduction to the History of Geography, Third Edition, Tehran: Amir Kabir Publishing [In Persian]. 73. Ghaeminia, A. R., 2003, Two types of Realism: naive and Critical, Mind quarterly, No. 14, PP. 27-40. [In Persian]. 74. Kaplan, D. et al., 2012, Urban Geography, Translator: Hussein Hataminejad & Abdolmotaleb Baratnia, Tehran: Samt [In Persian]. 75. Kaplan, R., 2014, The Revenge of Geography, Translator: Mohammad hassan Khezri & Mahbobeh Nikfarjam, Tehran: Neshr-e-Entekhab [In Persian]. 76. Kazemi, A. A., 2008, International Relations in Theory and Practice, 5th Edition, Tehran: Goomes publishing company [In Persian]. 77. Gillies, D., 2012, Philosophy of Science in the Twentieth Century, Translation by Hassan Myandari, Fifth Edition, Tehran: Samt Publishing [In Persian]. 78. Lacoste, Y., 2012, De la geopolitique aux paysages: dictionnaire de la geographie, Translated by Sahami, Syrus, Mashhad: Papoli Publication [In Persian]. 79. Matthews, J. and Herbert, D., 2012, Geography: A Very Short Introduction, Translator: Vahid Riahi, Tehran: Tarbiat Moallem University Press [In Persian]. 80. Mohammadpour, A.; Alizadeh, M. and Reziei, M., 2011, Introduction to the philosophical and methodological foundations of critical realism, Biannual journal of Islam and Social Sciences, Vol. 3 No. 5, PP. 79-106 [In Persian]. 81. Nabavi, L. A., 2010, The elements of logic and methodology, 2nd edition, Tehran: University of tarbiat modares publications. [In Persian]. 82. Nikkhah Gamsari, N. and Kazemi-Arani, F., 2012, Reflection on methodology in human sciences, Isra Hikmat, Vol. 5, No. 2, PP. 155-186 [In Persian]. 83. Harvey, D., 1969, Explanation in Geography, Edward Arnold, London. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 942 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 902 |